افکار عمومی در انتظار اعلام نتایج نظارت بر کاشت یک میلیارد نهال
چهارم دی‌ماه سال ۱۴۰۲ دبیر شبکه تشکل‌های مردم‌نهاد محیط‌زیست و منابع‌طبیعی کشور در مصاحبه‌ای پیرامون طرح کاشت یک میلیارد نهال گفت: «با وجود تمام نقدهای موجود، خوشبختانه اکنون نگاهی مثبت به وجود آمده که باعث شده است نهادهای مردمی دلسوز وارد عرصه شوند و مشارکت کنند. این برای اولین‌بار است که نظارت در این سطح توسط دولت به تشکل‌های مردمی سپرده می‌شود. اکنون نظارت‌ها آغاز شده است و ما برنامه‌هایی را با تشکل‌های مختلف در کشور و سازمان محیط‌زیست آغاز کرده‌ایم.»
به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ روزنامه پیام ما در یادداشتی به قلم شاهرخ جباری نوشت: اگرچه این دیدگاه و اقدام با انتقاد بعضی از کنشگران روبه‌رو شده است و آنها اساساً مخالف ورود به چنین عرصه به قول خودشان تبلیغاتی شده‌اند، اما درواقع موضوع نظارت انجمن‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد هم در قوانین و مقررات جاری کشور مورد توجه قرار گرفته است و هم این فتح باب می‌تواند به دیگر طرح‌ها و پروژه‌های منابع‌طبیعی و محیط‌زیست مانند موضوع ارزیابی محیط‌زیستی، توقف فعالیت طرح‌های جنگلداری شمال کشور و تهیه طرح‌های جایگزین تسری یابد و گسترش پیدا کند.
البته باید یادآور شد که این نوع مشارکت به‌طور محدود و تقریباً کم‌اثر در حال حاضر نیز وجود دارد. مثلاً در همین طرح کاشت یک میلیارد نهال کمیته فنی مرکب از محققان، استادان دانشگاه و کارشناسان تشکیل شده که ریاست آن برعهده رئیس مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور است، اما خروجی آن دست‌کم در آنچه اطلاع‌رسانی شده، چندان قابل‌توجه و اثرگذار نبوده است.
به‌عنوان مثال رئیس محترم کمیته در مقاله طولانی «تحلیل علمی سال اول اجرای طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت» که در شماره ۴۳ نشریه طبیعت ایران چاپ شده، تقریباً هیچ اشاره‌ای به آنچه انجام‌شده و مورد تأیید کمیته قرار گرفته، نکرده و درعوض به بیان کلیاتی پرداخته است که در چنین طرح‌هایی باید مورد توجه قرار گیرد.
نمونه آنها «اکوسیستم طبیعی کشور را تخریب نکنیم»، «از تجارب تلخ گذشته درس بگیریم»، «بودجه دولتی را به کار واجب‌تر حفظ منابع‌طبیعی موجود کشور اختصاص دهیم» و «بودجه موردنیاز این طرح را از منابع مردمی تأمین کنیم».
تنها نکته مهمی که در این مقاله مستقیماً به اجرای این طرح اختصاص دارد، بیان این خبر است که ۴۰ درصد این طرح یعنی کاشت سالانه یک‌صد میلیون اصله نهال مربوط به زراعت چوب است که توسط صدها کشاورز در استان‌های مختلف کشور انجام خواهد شد؛ کاری که سال‌هاست در مقیاسی کوچکتر انجام می‌شود و راستی‌آزمایی میزان آن به‌آسانی امکانپذیر نیست.
باید یادآور بود که شبکه تشکل‌های مردم‌نهاد محیط‌زیست و منابع‌طبیعی در اسفند سال گذشته در متنی طولانی به انتقاد از عملکرد سازمان منابع‌طبیعی پرداخته و از جمله در بند ۱۸ به «ضعف زیرساختی، فنی، کارشناسی و اجرایی در برخی طرح‌های ملی همچون طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت» اشاره کرده است.
سازمان منابع‌طبیعی در پاسخی که در همان اسفندماه به شبکه داده یادآور شده است «این سازمان اقدام به صدور ابلاغ به‌منظور نظارت شبکه‌های مردم کرده و… یک الگوی جدید برای کنترل و نظارت چندسویه اقدامات از طرف فعالان و دوستداران بخش منابع‌طبیعی و محیط‌زیست شکل گرفته است».
اینک اما به قول معروف توپ در زمین شبکه افتاده و نوبت شبکه تشکل‌های مردم‌نهاد محیط‌زیست و منابع‌طبیعی است که چندوچون نظارت خود بر اجرای عملکرد طرح کاشت یک میلیارد نهال را به اطلاع افکار عمومی برسانند تا هم مشخص شود خوش‌بینی اولیه دبیر شبکه تا چه اندازه با واقعیت منطبق بوده است و هم از وضعیت اجرای ۶۰ درصد این طرح (به‌جز ۴۰ درصد زراعت چوب) اطلاع دقیقی به جامعه و دوستداران محیط‌زیست و طبیعت برسد./ پیام ما
