برجام؛ آیا هشدار اروپایی‌ها جدی گرفته می‌شود
سفر اخیر انریکه مورا، معاون دبیرکل اتحادیه اروپا، به تهران از نظر بسیاری از ناظران سفر مهمی تلقی شد و اکنون که بیش از یک هفته از پایان آن می‌گذرد،
اخبار سبز کشاورزی : سفر اخیر انریکه مورا، معاون دبیرکل اتحادیه اروپ ا، به تهران از نظر بسیاری از ناظران سفر مهمی تلقی شد و اکنون که بیش از یک هفته از پایان آن می‌گذرد، بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان مسائل خاورمیانه اکنون درمورد خروج مذاکرات احیای برجام و به نتیجه رسیدن آن ابراز خوشبینی می‌کنند. این خوشبینی البته عمدتا به مذاکرات موفق مورا در تهران و نتایج آن باز می‌گردد.
البته اتحادیه اروپا در مقطع زمانی کنونی موقعیت را حساس و خوشایند و شاید بسیار حساس تشخیص داد که معاون دبیرکل خود را برای بازسازی روند مذاکرات به تهران گسیل داشت.
قدر مسلم آن است که اتحادیه اروپا در تهران دفتر دارد و سفیر دولتی که رئیس دوره‌ای اتحادیه است هم می‌توانست با مقامات ایرانی دیدار و گفت‌وگو کند؛ علاوه‌بر این کمیسیون سیاست خارجی اتحادیه یا معاون وی هم می‌توانستند در قالب یک فرستاده ویژه به تهران سفر و با ایرانیان مذاکره کنند؛ اما اتحادیه ترجیح داد یک دیپلمات عالی رتبه را به تهران عازم کند تا موضوع بن‌بست مذاکرات وین مورد توجه و رفع قرار گیرد.
حتی مساله برخورد انتظامی با انریکه مروا در یکی از فرودگاه‌های بین راه، تلاش برخی اعضای اتحادیه اروپا به نفع ایالات متحده تلقی شد تا میزان نقش‌آفرینی و ماهیت آن از سوی اتحادیه اروپا در این مذاکرات به حاشیه رود و از تاثیرگذاری اروپایی‌ها در این پرونده مهم و بین‌المللی کاسته شود.
امری که به‌طور کلی باید اذعان کرد که اتفاق نیفتاده و سفر مورا به تهران دستاوردهای قابل ذکری برای از سرگیری مذاکرات وین و ثمربخش شدن این مذاکرات داشته است.
حالا و پس از این مذاکرات، مقامات قطری هم از احتمال کوتاه آمدن ایران از مواضع سرسختانه درخصوص برجام سخن می‌گویند.
البته ایران هرگونه خوشبینی و کوتاه آمدن مقام معظم رهبری از مواضع پیش گفته را رد کرده، ولی در مجموع اظهارات امیر قطر درباره افزایش همکاری ایران برای حصول نتیجه در مذاکرات وین مورد تایید ضمنی ایرانیان قرار گرفته است.
به‌ویژه آنکه ایران در خصوص موفق بودن سفر انریکه مورا نیز همکاری کرد و از این بابت می‌توان اذعان کرد که ایران همچون اروپایی‌ها علاقه‌مند به پایان پرونده مذاکرات احیای توافق هسته‌ای است.
با این حال، چندان روشن نیست که در این سناریوی پیش‌رو ایران توافق می‌کند که موضوع خروج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست گروه‌های تروریستی وزارت خارجه ایالات متحده به بعد از توافق نهایی برجام موکول شود؟
قرائن مهمی وجود دارد که از عدم توافق ایران حکایت می‌کند، در این باره نکته مهم آن است که اگر برجام احیاء شد و اجرای تعهدات از سوی ایران روان معمول خود را پیدا کرد آیا ایالات متحده اراده‌ای برای حذف نام سپاه از فهرست گروه‌های تروریستی خواهد داشت؟
به نظر بسیاری از ناظران مسائل سیاسی مقاومت کنونی واشنگتن برای پرهیز از خروج نام سپاه از فهرست گروه‌های تروریستی احتمالا به این معنی است که پس از احیای توافق هم این مقاومت ادامه خواهد یافت و نام سپاه در فهرست گروه های تروریستی باقی خواهد ماند.
از این بابت اگر ایران مایل به حذف نام نیروی نظامی خویش از فهرست مذکور است باید پیش از حصول توافق نهایی تکلیف این موضوع را روشن کند.
در طرف ایالات متحده روزنامه‌نگاران آمریکایی با انتقاد از جو بایدن می‌پرسند که آیا او می‌خواهد شکست گفتگوهای وین را اعلام کند؟
در غیر این صورت تعلل صورت گرفته درباره ادامه مذاکرات وین به چه اهدافی عملیاتی شده است. از یک منظر گفته می‌شود که ایلات متحده علاقه‌مند به شکست روسیه در جنگ اوکراین است تا مهم‌ترین پشتوانه ایران در برابر ایالات متحده از میدان خارج و امتیازگیری از ایران آسان شود؛ اما گمان نمی‌رود که موقعیت روسیه در جنگ اوکراین به سمت شکست پیش برود، در این صورت زمان خریدن مقامات آمریکایی رفتاری حسابگرانه و منطقی نیست.
اروپایی‌ها نیز در این باره هشدار می‌دهد که هرچه زمان بیشتر می‌گذرد احتمال موفقیت در مذاکرات کمتر می‌شود. این هشدار هم به ایران و هم به ایالات متحده داده شده و انتظار آن است که هر دو طرف این هشدار را جدی بگیرند؛ اما آیا تهران و واشنگتن این هشدار را جدی خواهد گرفت و مذاکرات به زودی آغاز خواهد شد؟
نادر کریمی جونی ـ کارشناس اقتصاد کشاورزی
