تولیدکنندگان کودهای شیمیایی در تنگنای بانک مرکزی

چرا ارز به تولیدکنندگان کودهای شیمیایی تخصیص نمی‌یابد؟!

اخبار سبز کشاورزی ؛ حسین کاظمی | تامین کافی و به‌موقع نهاده‌های مورد نیاز در کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است و همین نهاده‌ها هستند که تا حدود زیادی سرنوشت تولید را رقم می‌زنند. کودها و سموم شیمیایی از جمله مهم‌ترین نهاده‌های مورد استفاده در زراعت و باغبانی به‎شمار می‌روند که مقدار زیادی از این نهاده‌ها در داخل کشور و پس از وارد کردن مواداولیه مورد نیاز، توسط کارخانه‎های داخلی تولید و به دست بهره‎برداران می ‎رسند.

بیشتر بخوانید: کوتاهی در تامین ارز مورد نیاز تولیدکنندگان سم و کود

اخیراً تعداد زیادی از تولیدکنندگان داخلی کودها و سموم کشاورزی، طی تماس‌هایی با تحریریه مجله «دام و کشت و صنعت» از مشکلات و موانعی که بانک مرکزی برای تخصیص ارز به این فعالان، به منظور وارد کردن مواد اولیه مورد نیازشان ایجاد نموده، گلایه‎ کرده و هشدار دادند، با روندی که بانک مرکزی در پیش گرفته، تولید این نهاده‌ها و در نهایت تولید محصولات کشاورزی دچار چالش جدی خواهد شد و امنیت غذایی جامعه را به خطر خواهد انداخت.

در این مطلب، پای صحبت مجتبی فرهادی، مدیرعامل شرکت «صنعت پتاس آسیا» که در زمینه تولید کودهای شیمایی «سولفات پتاسیم» فعالیت دارد، نشستیم:

قطع ارز مورد نیاز برای تامین مواد اولیه

مجتبی فرهادی، مدیرعامل شرکت «صنعت پتاس آسیا» در گفت‌وگو با خبرنگار ما عنوان کرد: متاسفانه از بهمن ماه سال گذشته با تغییر مدیریت بانک مرکزی ، هیچ ارزی برای واردات مواد اولیه مورد نیاز تولید کود و سموم کشاورزی اختصاص پیدا نکرده است.

این فعال حوزه تولید کودهای شیمیایی با بیان این‌که بانک مرکزی و وزارت صمت به بهانه‌های مختلف مانع تخصیص ارز و ثبت سفارش برای واردات این مواد اولیه شده‌اند، توضیح داد: مدتی اعلام کردند که برای ثبت سفارش به‎جای ارز نیمایی، ارز بانک مرکزی سفارش دهید که این کار را انجام دادیم و بعد از یک ماه اعلام کردند که تامین ارز از این مسیر امکان‌پذیر نیست! و دوباره گفته شد که برای همان ارز نیمایی اقدام کنید که آن هم اختصاص پیدا نکرد.

وی افزود: در ادامه این سنگ‌اندازی‎ها، گروه کالایی این مواد را عوض کردند و از گروه 21 به گروه کالایی 22 بردند و «کلرید پتاسیم» به‌عنوان ماده اولیه برخی کارخانجات تولید کود شیمیایی، به گروه 22 انتقال پیدا کرد.

حتی با ارز آزاد هم ثبت سفارش نمی دهند !

فرهادی عنوان کرد: پس از چند ماه رایزنی با برخی شرکت‌های خارجی، اقدام به واردات مقداری از مواد اولیه به‌عنوان نمونه کردیم که متاسفانه این محموله در گمرک گرفتار شده‌ و حتی برای وارد کردن آن با ارز آزاد هم ثبت سفارش انجام نمی‌دهند و با همان بهانه‌ها مواجه شدیم؛ به‌طوری‎که حتی اجازه استفاده از ارز آزاد را نیز به ما ندادند و همه راه‌ها را به روی تولیدکنندگان بسته‌اند.

حمایت تمام قد از واردات محصولات آماده مصرف

فرهادی عنوان کرد: نکته جالب آن است که در حالی ماده اولیه مورد نیاز ساخت کودهای شیمیایی را به گروه کالایی 22 برده‌اند و هیچ ارزی هم به آن نمی‌دهند که کود آماده مصرف «سولفات پتاسیم» ساخت کشورهای خارجی که مشابه آن را ما در داخل کشور تولید می‎کنیم، در گروه کالایی 21 باقی مانده و ثبت سفارش آن نیز انجام می‌شود و ارز نیمایی به آن اختصاص می‌دهند، اما کالای مورد نیاز ما که کلرید پتاسیم، یعنی ماده اولیه برای تولید همان کود در داخل کشور است و ایجاد اشتغال‌زایی و ارزش افزوده برای کشور دارد، در گروه کالایی 22 قرار گرفته و تازه هیچ‌گونه ارزی هم به آن اختصاص نمی‌دهند!

وی گفت: مسئولین در پاسخ به چنین بی‌عدالتی نسبت به تولیدکنندگان داخلی می‌گویند که قرار گرفتن محصول آماده مصرف در گروه 21 اشتباه سهوی بوده و این موضوع اصلاح می‌شود اما تاکنون هیچ اقدامی در جهت اصلاح آن انجام نگرفته و محصول آماده مصرف به‎راحتی و با ارزهای ارزان قیمت، ثبت سفارش و وارد کشور می‌شود، اما واردات مواد اولیه برای ساخت همان محصول در داخل کشور امکان‌پذیر نیست و این عملکرد بانک مرکزی

و وزارت صمت یعنی حمایت تمام قد از واردات و نابود کردن تولید داخلی !

مدیرعامل شرکت «صنعت پتاس آسیا» گفت: با این شرایط تولیدکنندگان داخلی کود، باید مواد اولیه مورد نیازشان را با ارز 43 هزار تومانی و بیشتر وارد کنند (که همان هم اختصاص پیدا نمی‌کند) اما به محصول آماده مصرف ارز 28 هزار تومانی تعلق گرفته و به‎راحتی ثبت سفارش آن صورت می‌گیرد.

به تنهایی با همین سیاست (اختلاف قیمت ارز تخصیص داده شده)، عملا تولیدکننده داخلی به میزان 40 درصد نسبت به واردکنندگان، قدرت رقابتی کمتری دارد. یعنی محصول تولید داخل گران‌تر تمام می‌شود؛ حال سیاست‌های مخرب دیگر نیز مزید بر علت می‌شوند.

حریف تحریم های داخلی نمی‌شویم

فرهادی توضیح داد: کنار آمدن و همکاری با تامین‌کنندگان بین‌المللی «کلرید پتاسیم» کار بسیار دشواری است؛ چون این منابع معدنی اکثرا در اختیار شرکت‌های دولتی است، به‎همین دلیل کار کردن با آنها سخت است، ضمن این‌که ما با شرایط تحریمی نیز مواجه‌ایم و معمولا یک پروسه 7-6 ماهه طول می‌کشد تا با آنها رایزنی، مذاکره و به توافق برسیم؛ حال وقتی که بعد از این همه سختی، به مرحله عقد قرارداد می‎رسیم، چون از شرایط داخلی اطمینان نداریم، دچار سردرگمی می‌شویم.

وی توضیح داد: طرف‌های خارجی (مانند روسیه، بلاروس، اردن، ازبکستان، ترکمنستان و…) و شرکت‌هایی که ظرفیت تولید سالانه‌شان 10 تا 15 میلیون تن می‌باشد باید بتوانیم آنها را متقاعد کنیم که برای فروش 5000 یا 10000 تن کالا با شرکت های ایرانی پای میز مذاکره بنشینند، با همه شرایط تحریمی ما کنار می‌آیند و با هر زحمتی، آنها را برای همکاری متقاعد و تحریم‌های آمریکا را دور می‌زنیم، اما مسئولان داخلی در کشورمان سد راه شده و حریف تحریم‌های داخلی نمی‌شویم؛ طرف‌های خارجی با وجود فشارها و خطرات تحریم، حاضر به همکاری با ما می‌شوند اما در داخل کشور بانک مرکزی و دیگر نهادهای دولتی، همکاری‌های لازم را انجام نمی‌‌دهند!

بیشتر بخوانید: نتایج کاهش مصرف کود و سموم شیمیایی

رانت بانک مرکزی برای کارگران خارجی

فرهادی در پاسخ به این سوال که توجیه بانک مرکزی برای این برخوردها چیست، گفت: هیچ توجیهی به‎جز ایجاد رانت برای واردات محصولات آماده مصرف وجود ندارد و واردکنندگان در حال استفاده از خلاء پیش آمده هستند.

وی توضیح داد: بیش از یک ماه است که درگیر این موضوع هستیم تا گروه کالایی‌مان را اصلاح کنیم؛ آیا در مملکت هیچ مسئولی وجود ندارد که نسبت به این موضوع شناخت داشته و این مشکل را رفع کند؟! و متوجه باشد که اگر قرار است گروه کالایی عوض شود، مواد اولیه مورد نیاز کالای داخلی باید گروه 21 باشد و محصول آماده مصرف باید در گروه 22 قرار گیرد، اما در حال حاضر بانک مرکزی و وزارت صمت دقیقا بر عکس آن عمل می‌کنند.

خسته از پیگیری‌ های بی‌حاصل

این فعال عرصه تولید کودهای شیمیایی در ادامه گفت: برای حل این مشکلات با بسیاری از ارگان‎های مربوطه و به هر جا که توانسته‌ایم مکاتبه و مراجعه کرده‌ایم، اما هیچ نتیجه‌ای حاصل نشده است.

خطر تعطیلی تولید

فرهادی گفت: «کلرید پتاسیم» به‌عنوان ماده اولیه، بیش از 60 درصد از هزینه‌های تولید را شامل می‌شود که منابع داخلی کشور توان تامین حدود 20درصد آن را دارند و تامین‌کنندگان داخلی نیز با آگاهی از مشکلاتی که برای واردات ایجاد شده، محصول خود را گران می‌فروشند. عملا با ارز 43هزار تومانی، واردات کلرید پتاسیم و تولید کود سولفات پتاسیم هیچ توجیه اقتصادی نخواهد داشت. به‌همین دلیل در حال حاضر تولیدکنندگان کودهای داخلی در آستانه تعطیلی هستند.

کدام خودکفایی؟!

وی در مورد خودکفایی در تولید کود نیز گفت: صحبت از خودکفایی در تولید کود که یک محصول راهبردی است با این تفاسیر، مانند خواب و رویا است و در این شرایط چنین موضوعی اتفاق نخواهد افتاد.

فرهادی گفت: در کشور حدود 8-7 تولیدکننده عمده کود «سولفات پتاسیم» وجود دارد که همه آنها درگیر همین مشکلات هستند.

70 درصد ظرفیت تولید بلا استفاده

مدیرعامل شرکت «صنعت پتاس آسیا» گفت: این شرکت به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده سولفات پتاسیم، ظرفیت تولید 60 هزار تن در سال را دارد که تاکنون به‌هیچ عنوان نتوانسته بیش از 30 درصد ظرفیت خود فعالیت کند. به‌دلیل همین مشکلات و مسائلی که برای ما ایجاد می‌کنند در بهترین حالت فقط توانسته‌ایم 20 تا 30 درصد ظرفیت‌های تولید را به‌کارگیری کنیم و بقیه ظرفیت‌های ما بلااستفاده باقی مانده است.

فرهادی اضافه کرد: در حال حاضر واحد تولیدی ما با حدود 30 درصد ظرفیت کار می‌کند و 65-60 نفر اشتغال‌زایی ایجاد کرده‌ایم، اگر کمک کنند و بتوانیم با تمام ظرفیت تولید کنیم، ضمن اینکه تا حد زیادی نیاز کشور را تامین خواهیم کرد، اشتغال‌زایی ما حداقل دو برابر افزایش خواهد داشت، اما با این رویکردها و سیاست‌ها، همین میزان تولید و نیروهای شاغل نیز به تعطیلی می‎انجامد.

هر دم از این باغ بری می‌رسد !

فرهادی اضافه کرد: طبق برنامه‌ریزی‌های استرتژیک، مقرر شده تا این شرکت در سال 1402 و متناسب با شعار سال به جهت رشد تولید، تمام توان خود را برای رسیدن به ظرفیت حداقل 75 درصدی تولید به‌کار گیرد و بتواند گامی موثر در جهت خودکفایی کشور عزیزمان بردارد که متاسفانه باز هم با مشکل جدیدی روبرو شدیم که آن هم تعیین سقف واردات است.

وی گفت: متاسفانه مسئولین بخشنامه‌ای صادر کردند که به موجب آن شرکت‌های تولیدی فقط می‌توانند به مقدار میانگین دو سال گذشته ارز دریافت نمایند. حال اینکه شرکت‌هایی مانند «صنعت پتاس آسیا» که برنامه‌ریزی برای افزایش تولید را دارند، چگونه باید بتوانند این امر مهم را به ثمر برسانند؟ گویا مسئولین مربوطه فرمایشات مقام معظم رهبری را اشتباه برداشت کرده‌اند و درصدد مهار تولید بر آمده‌اند؟!