40 درصد صرفه‌جویی آب با سوپرجاذب‌های «نانو آب ایرانیان»

کمبود آب در کشور ایران یکی از چالش‌های اساسی اقلیمی است که در بسیاری از مناطق موجودیت سرزمینی را تهدید می‎کند و خشکسالی‌های سال‌های اخیر نیز بر این مشکل افزوده است.

اخبار سبز کشاورزی ؛ حسین کاظمی | در چنین شرایطی حفاظت از منابع آبی و استفاده بهینه از آب موجود از جمله اولویت‌های مدیریتی در کشور ما محسوب می‌شود.

بخش زیادی از منابع آبی کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و در چند دهه اخیر با توجه به افزایش چند برابری جمعیت کشور و لزوم تامین غذای این جمعیت، فشار به منابع آبی افزایش شدید و خارج از ضابطه‎ای داشته که نیازمند بازنگری و اتخاذ رو‎ش‌های جدید و کارآمد برای رفع این مشکل است.

یکی از روش‌هایی که در سال‌های اخیر پیشنهاد شده استفاده از نانو جاذب‌ها در زراعت و باغبانی است؛ به این شکل که موادی به خاک‌های کشاورزی اضافه ‌شود که حجم زیادی از آب را در خود ذخیره و با جلوگیری از خروج این آب از ناحیه دسترسی ریشه آن را به مرور در اختیار گیاه قرار می دهند.

نا گفته پیداست که استفاده از این مواد چه مزیت‌هایی می‎تواند در تولید محصولات کشاورزی داشته باشد و از چه درجه ارزش و اهمیت برخوردار است. حال اگر کسی بتواند با تولید داخلی چنین محصولات فناورانه‌ای آن را در اختیار بهره‌برداران بخش کشاورزی قرار دهد؛ قدم بزرگی در این راه برداشته است.

کاری که در شرکت «نانو آب ایرانیان» به‌صورت بسیار پیشرفته‌ای انجام و محصولاتی با کارایی بسیار بالا به این منظور تولید شده است.

در حاشیه پنجمین نمایشگاه باغبانی و گلخانه آیفارم با حضور در غرفه این شرکت با مهندس عبدالحسن علیزاده، مدیرعامل این شرکت در مورد کار با ارزشی که انجام داده‌اند صحبت کوتاهی داشتیم:

مهندس عبدالحسن علیزاده، مدیرعامل شرکت «نانو آب ایرانیان» که در زمینه تولید پلیمرهای سوپر جاذب فعالیت دارد، می‌گوید: این سوپرجاذب‌ها به دو صورت جامد و مایع، تحت لیسانس یک شرکت کانادایی تولید می‌شوند و ما سعی کردیم با انتقال تکنولوژی به داخل ایران این محصولات باکیفیت را تولید و در اختیار کشاورزان و باغداران قرار ‌دهیم. شرکت «نانو آب ایرانیان» دو نوع سوپر جاذب مایع و جامد تولید می‌کند.

سوپر جاذب مایع

علیزاده توضیح داد: سوپر جاذب مایع بر روی بذرها استفاده می‌شود. به این صورت که تولیدکنندگان بذر برای پوشش دهی بذور از موادی مانند انواع قارچ‌کش، کود، حشره‌کش‌ها و… استفاده می‌کنند که از سوپرجاذب‌های مایع شرکت ما نیز به همراه این مواد استفاده می‌شود. در این پوشش‌ها، پلیمرهای سوپر جاذب دو نقش عمده بازی می‌کنند؛ در وهله اول مقدار زیادی آب در دسترس بذر قرار می‌دهد تا بتواند استقرار و رشد بهتری داشته باشد و دیگر اینکه نقش استیکر را بازی می‌کند و در واقع باعث بهتر به هم چسبیدن این مواد به همدیگر می‌شود.

سوپرجاذب جامد

وی در ادامه گفت: سوپرجاذب‌های جامد نیز در زراعت و باغبانی استفاده و به خاک اضافه می‌شوند. گرچه این سوپرجاذب‌ها در زراعت و به همراه عملیات آماده‌سازی زمین به خاک اضافه می‌شوند. همچنین، این محصول در باغبانی و نهالستان‌ها دارای کاربرد بیشتری بوده و به صورت چال کود در پای درخت یا نهال‌های تازه کشت شده استفاده می‌شود. همچنین این سوپرجاذب‌ها را می‌توان در گلدان‌ها نیز استفاده کرد.

پنج سال عمر مفید و جذب 300 برابری آب

مدیرعامل شرکت «نانو آب ایرانیان» توضیح داد: عمر مفید سوپر جاذب‌های تولیدی این شرکت در خاک پنج سال است و تا 40 درصد صرفه‌جویی در مصرف آب را باعث می‌شود. ضمن این‌که این سوپر جاذب‌ها علاوه بر آب، املاح و مواد مغذی را نیز جذب کرده و آن را به‌تدریج در اختیار گیاهان و درختان قرار می‌دهند و در واقع به این طریق از هدر رفت املاح و موادغذایی مورد نیاز جلوگیری کرده و تغذیه بهتر گیاه و درخت را باعث می‌شوند.

علیزاده گفت: این سوپر جاذب‌ها بسته به میزان EC آب، تا 300 برابر قدرت جذب آب دارند و هر چه EC آب بالاتر باشد، از قدرت جذب آن کاسته می‌‌شود.

قیمت مناسب و صرفه اقتصادی بالا

وی افزود: میزان مصرف سوپرجاذب‌ها بسته به سن و شعاع رشد ریشه برای درختان متفاوت است، اما برای درختان 2 ساله از 75 گرم شروع می‌شود و هرچه درخت رشد بیشتری داشته باشد، مقدار مصرف سوپرجاذب نیز بیشتر شده و تا 180 گرم برای هر درخت می‌رسد.

در زمین‌های زراعی معمولا هنگام آماده‌سازی زمین، پلیمرهای جامد را در خاک پخش می‌کنند. مخصوصا برای محصولاتی مانند یونجه که تا چند سال در زمین باقی می‌ماند و خاک زیر و رو نمی‌شود، استفاده از این محصول بسیار منطقی خواهد بود.

علیزاده اضافه کرد: با توجه به مزایای زیادی که این سوپرجاذب‌ها دارند و نیز به دلیل این‌که ماندگاری آن در خاک تا 5 سال ادامه دارد، استفاده از آنها کاملا به‎صرفه است.

پلیمر مایع این شرکت در حال حاضر هر لیتر تقریبا 160 هزار تومان قیمت دارد و برای بذوری مانند گندم و جو، حدودا 5/2 لیتر به‌ازای هر تن بذر استفاده می‌شود. در محصولاتی دیگر مانند چغندرقند، کاملینا و… نیز استفاده شده است که نتایج بسیار خوبی به دست آمده است.

وی گفت: قیمت سوپرجاذب‌های جامد نیز 250 هزار تومان به ازای هر کیلوگرم است که با توجه به میزان مصرف و ماندگاری 5 ساله در خاک، به صرفه خواهد بود.

محصولی بدون عوارض جانبی

مدیرعامل شرکت «نانو آب ایرانیان» عنوان کرد: برخی از پلیمرهای نانو جاذب در بازار وجود دارند که پایه آنها بر اساس ترکیبات سدیم است و وقتی در خاک قرار می‌گیرند، باعث شوری خاک می‌شوند، اما سوپر جاذب‌های شرکت «نانو آب ایرانیان» بر پایه مواد پتاس است که بعد از پنج سال در خاک تجزیه و خود این ماده تبدیل به یک کود گیاهی می‌شود و هیچ زیانی برای خاک و گیاه ایجاد نمی‌کند.

از دیگر کاربردهای پلیمرهای مایع در تهیه کود و سم است و شرکت‌های تولیدکننده کود و سم از این مواد استفاده می‌کنند.

معرفی بیشتر پلیمرها

پلیمرهای سوپرجاذب (هیدروژل‌ها) ترکیبات آلی بوده و از «پلی آکریلات پتاسیم» و کوپلیمرهای «پلی ‌اکریل آمید» ساخته شده‌اند و می‌توانند آب را تا چندین برابر حجم خود جذب و نگهداری نمایند.

سوپرجاذب، یک شبکه پلیمری به‌شدت آبدوست است که تا 300 برابر وزن خود آب جذب کرده و به‌عنوان آب انبار در اطراف بذر یا ریشه گیاه عمل می‌کند. این پلیمرها قادرند بارها آب جذب کرده و به راحتی در اختیار گیاه قرار دهند. بیشترین کاربرد هیدروژل‌ها در مناطقی است که پس از کشت بذر، رطوبت کافی برای جوانه‌زنی فراهم نیست که این‌گونه این پلیمرها کارایی آب را افزایش می‌دهند.

مهم‌ترین فواید مصرف هیدروژل‌ها در کشاورزی

• جذب آب و کاهش دفعات آبیاری؛

• افزایش کارایی آب در بارندگی‌های نامنظم و به ویژه مزارع و مناطق دیم؛

• افزایش هوادهی خاک در ناحیه رشد ریشه؛

• جلوگیری از شستشوی کود و مواد غذایی در خاک؛

• جلوگیری از پژمردگی گیاه در حین انتقال گیاهان از یک منطقه به منطقه دیگر.

حسین کاظمی - روزنامه نگار و کارشناس کشاورزی

ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۶۷- مهر ۱۴۰۱