کلید حذف دلار از تجارت ایران

چین در حال تلاش برای توسعه مبادلات بازرگانی بر اساس ارز رسمی خود است تا یوان را به‌عنوان یکی از معتبرترین واحد‌های پولی جهان تبدیل کند و در صورت‌ پذیرش طرف‌های تجاری این کشور، مبادله بر اساس یوان صورت می‌گیرد.

اخبار سبز کشاورزی ؛ مسعود دانشمند، عضو اتاق بازرگانی ایران | درگذشته اقتصاد چین به گونه‌ای بود که نیاز به دلار داشت و مبادلات تجاری این کشور با ارز رسمی ایالات متحده انجام می‌شد.. اما در حال حاضر، اقتصاد دوم جهان نیاز به دلار نداشته، لذا تأکید تجاری چین، مبادله با یوان است؛ در واقع یوان چین نسبت به دلار در یک وضعیت ثابتی قرار دارد و نیاز به ورود دلار در چین وجود ندارد.

درگذشته چین اجناس را با قیمت یوان بیشتری به فروش می‌رساند، اظهار داشت: در سالیان دور تفاوت خرید دلاری و یوان حدود ۱۰ درصد بود اما در حال حاضر چین نیاز به آن ندارد. در پشت پرده قرارداد‌های تجاری، معمولاً ارزش یوان با دلار ثابت در نظر گرفته می‌شود، هر چند در خصوص جزئیات آن اطلاعاتی موجود نیست، با این‌ وجود مشخص است که همچنان دلار به‌عنوان ارز ثابتی جهت تبدیل عمل می‌کند.

برزیل نیز به‌مانند چین درصدد توسعه مبادلات تجاری خود با ارز‌های منطقه‌ای است، البته مبادله تجاری ایران و برزیل به‌گونه‌ای است که پولی جابه‌جا نشود و با تهاتر کالا صورت پذیرد. البته قیمت‌گذاری کالا‌های تهاتری بر اساس دلار است، وی تأکید کرد: تمامی فروش و خرید کالا‌ها از قبیل گندم، نفت و… در جهان بر اساس دلار است و در عمل همچنان شاهد پادشاهی دلار هستیم و برای به زیر کشیدن آن باید یک سیستم تهاتری را جایگزین کرد. در این سیستم باید برای یک بازه زمانی مثلاً شش ماه، قیمت کالا‌ها ثابت در نظر گرفته شود تا شاهد کارایی این سیستم باشیم.

در ماجرای جنگ ویتنام به دلیل چاپ پول توسط ایالات متحده شاهد کاهش ارزش دلار بودیم و برخی از کشور‌ها پس از سیستم برتون وودز (قوانین روابط مالی و بازرگانی میان کشور‌های ایالات متحده، کانادا، اروپای باختری، استرالیا و ژاپن بوده که بر اساس آن سیاست پولی باید به‌گونه‌ای اتخاذ شود که نرخ مبادله ارز به طلا گره‌خورده و باید ثابت در نظر گرفته شود.) یک ارز فرعی ایجاد کردند که مبنای مبادله تجاری قرار گیرد. در آن مقطع، ۱۶ پول جهانی که تشکیل‌دهنده حدود یک درصد از تجارت جهانی بودند، در یک سبد قرار گرفتند و SDR مبنای محاسبه قرار گرفت؛ با وجود کارایی این سیستم، اما در از سال ۱۹۸۰، این کشور‌ها بار دیگر دلار را به‌عنوان ارز مبنا انتخاب کردند.

سازوکار حذف دلار از مبادلات جهانی وجود دارد و حتی در یک برهه زمانی، ایران نیز از این سازوکار بهره برده است. مبنای مبادلات تجاری، ایران، هندوستان و سریلانکا پیش از انقلاب مبادلات، AMU بوده که ارز فرعی میان سه کشور یاد شده بوده است و از برنامه‌های دیگر AMU، همراهی دیگر کشور‌ها بود؛ اما در عمل این سیستم نیز پس از چند سال به فراموشی سپرده شد.

ما ابتدا باید مسائل خود را به دنیا حل کنیم و با پذیرش نظام بانکی جهانی و حل مسائلی نظیر سوئیفت، سیستمی جهت حذف تدریجی دلار از مبادلات را تعریف نماییم. ایران قادر است به کشور‌های آسیای میانه، واحد فرضی نظیر AMU را تعریف کند، وی تصریح کرد: در این حوزه حدود ۳۵۰ میلیون نفر جمعیت وجود دارد، در صورت همراهی هندوستان می‌توان یک‌سوم جمعیت جهان را در سیستم فوق جای داد و در نتیجه شاهد تدریجی حذف دلار از مبادلات تجاری خواهیم بود.

این پیمان تحت سلطه کامل چین قرار دارد و این کشور اجازه چنین عملی را نخواهد داد، اما در حوزه آسیای میانه، با چند نشست توسط روسای بانک مرکزی می‌توان چنین سیستمی را اجرایی کرد. با وجود اینکه درگذشته تلاش‌هایی شده است؛ اما در عمل همچنان شاهد سلطه دلار در بازار‌های جهانی هستیم و شما در تمامی کشور‌ها با سهولت قادر به خریدوفروش با دلار هستید.

با وجود اینکه آمریکا اقتصاد برتر جهان است؛ اما به‌تدریج می‌توان سلطه دلار بر بازار را کاهش داد و کشور‌هایی نظیر ما اگر با همسایگان خود بر اساس ارز‌های منطقه‌ای تجارت خود را صورت دهند، باگذشت چند سال شاهد تغییرات محسوسی در حوزه دلار خواهیم بود. تا پیش از جنگ جهانی دوم، پوند انگلستان واحد رسمی جهان بود؛ اما پس از آن کشور‌های فاتح در دهکده برتون وودز در نشستی به دنبال خسارت از کشور‌های مغلوب بودند.

منبع روزنامه تجارت