گزارشی از پرورش قرقاول در ایران

زیبای لذیذ و سودآور

قرقاول در دنیا با چند هدف مهم و اساسی پرورش داده می‌شود که همه آنها از نظر اقتصادی پرسود و جذاب هستند. از جمله می‌توان به پرورش آن به خاطر زیبایی و نقش زینتی پرنده، استفاده از گوشت لذیذ و پرخاصیت آن و نیز برای ایجاد شکارگاه و … اشاره کرد.

با وجود اینکه بسیاری از کشورها سرمایه‌گذاری‌های جدی روی توسعه پرورش این پرنده انجام داده‌اند، اما در ایران به جز از طرف بخش خصوصی و به مقدار اندک، چندان توجهی به آن صورت نگرفته است.

گرچه بخش دولتی به زعم خود، توجه‌اش را روی تأمین پروتئین مورد نیاز جامعه از طریق طیوری مانند مرغ قرار داده است اما شاید لازم باشد که گوشه چشمی هم به دیگر گزینه‌ها داشته باشد:

رضوان قلی‌پور، پرورش‌دهنده باسابقه قرقاول از استان گیلان می‌گوید: پرورش قرقاول کاملاً توجیه اقتصادی دارد؛ به دلیل اینکه مصرف غذایی آن پائین است. حتی اگر مزرعه شبدر یا یونجه در دسترس باشد، می‌توان با این گیاهان آن را تغذیه نمود. در غیر این صورت، می‌توان با پلیت‌های غذایی آماده(ذرت، سویا و مواد مغذی دیگر) بسته به دوره زندگی پرنده، آن را تغذیه کرد. همچنین حشرات و میوه‌ها (مخصوصا میوه‌هایی که برای مصرف انسان مناسب نباشند) را می‌توان برای تغذیه این پرنده استفاده کرد.

قلی‌پور در ادامه می‌گوید: فصل تخم‌گذاری قرقاول یک بار در سال و از فروردین‌ماه تا اواسط مردادماه است. اما اگر در سالن و شرایط کنترل شده نگهداری شود و دما، نور، رطوبت و تزئینات دیوارها با بنر به شکلی آماده‌سازی شود که بهار را برای پرنده تداعی کند، 2 بار در سال هم تخم‌گذاری می‌کند. قیمت تخم نطفه‌دار قرقاول، بسته به این که تخم‌گذاری در شرایط قفس و با نظارت بیشتر باشد یا در گله، متفاوت و در حدود 8-5 هزار تومان است. جوجه یکروزه قرقاول آمریکایی به قیمت 20 هزار تومان فروخته می‌شود. بلوغ در قرقاول آمریکایی هشت ماهه است اما بعضی از نژادها هستند که دو ساله بالغ می‌شود.

گوشت قرقاول کیلویی 70 هزار تومان به فروش می‌رود. یک جفت بالغ نر و ماده را به قیمت 300 هزار تومان در بازار می‌خرند اما همین جفت قرقاول در بازارهای جهانی حدود 3-2 میلیون تومان ارزش دارد. همین کشورهای همسایه عربی، به شدت مشتری قرقاول هستند اما در شرایط فعلی ارسال آن سخت است.

وی می‌گوید: اگر تولید قرقاول مورد حمایت قرار گیرد، قیمت آن هم قطعاً برای مصرف‌کننده کمتر خواهد شد. ضمن این که ارزش غذایی قرقاول بالا است و ارزش دارویی هم دارد؛ چراکه گوشت قرقاول طبع گرم دارد و مقوی بدن است.

قلی‌پور در ادامه گفت: قرقاول پرنده‌ای بسیار مقاوم است و از 35- درجه تا مثبت 40+ درجه سانتی‌گراد را تحمل می‌کند و همه جای ایران می‌توان آن را نگهداری کرد؛ شخصاً از همه استان‌های ایران (از جنوب گرم تا استان‌های سردسیر) همکارانی دارم که این پرنده را پرورش‌ می‌دهند.

دولت حمایت نمی‌کند

این پرورش دهنده قرقاول گلایه‌مند است که هیچ تسهیلات و حمایتی از طرف دولت برای پرورش‌ قرقاول صورت نمی‌گیرد و می‌گوید: برنامه‌هایی برای توسعه کارم داشتم که به دلیل عدم حمایت هنوز نتوانسته‌ام آنها را عملی کنم. حتی دنبال این مسئله بودم که قرقاول را در تعداد بالا پرورش دهم و شکارگاه قرقاول ایجاد کنم که از این طریق می‌توان جاذبه توریستی هم ایجاد کرد و ضمن درآمدزایی، اشتغالزایی بیشتری هم انجام داد اما متأسفانه با ما همکاری نشد.

استفاده از گوشت و تخم قرقاول

قلی‌پور در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: جوجه 4 ماهه برای گوشت وارد بازار می‌شود که در این مدت به یک کیلوگرم می‌رسد. این پرنده پس 8 ماه تا یک سال بالغ می‌شود که در این سن وزن آن به 2 کیلوگرم می‌رسد.

تخم قرقاول هم برای خوراک استفاده می‌شود اما توجیه اقتصادی کمتری نسبت به تخم نطفه‌دار دارد. تخم قرقاول از کیفیت بسیار بالاتری نسبت به تخم مرغ و حتی تخم بلدرچین برخوردار است.

مقاوم به بیماری‌ها

وی می‌گوید: قرقاول به بیماری‌ها مقاوم است اما بخاطر اطمینان هر سه ماه یکبار واکسیناسیون صورت می‌گیرد. واکسیناسیون و نوک‌سوزی باید در زمان مناسب خودش انجام شود. این پرنده در یک دوره سنی "کانی‌بالیسم" دارد که باید مدیریت شود و اگر در آن دوره کنترل شود، هیچ مشکلی ایجاد نخواهد کرد. در کل پرورش آن یک سری فنون کوزه‌گری دارد که در حین کار متوجه آن می‌شویم.

حسین کاظمی

کارشناس ارشد کشاورزی