بودجه 1401 تصویب کلیات و گام بعدی

مزرعه سبز : امروز کلیات لایحه بودجه 1401 به رأی نمایندگان گذاشته می‌شود؛ چنانچه امروز نمایندگان مجلس شورای اسلامی به این کلیات رأی دهند، کمیسیون تلفیق مجلس کار بر روی مواد این لایحه را آغاز خواهد کرد و پس از بررسی مواد هزینه‌ای و درآمدی، کل لایحه به صحن علنی مجلس می‌رود تا با رأی نمایندگان به قانون بودجه 1402 تبدیل شود. حال اگر این کلیات نتواند رأی اکثریت را به دست آورد و در صحن رد شود، آن گاه لایحه بودجه به دولت باز می‌گردد تا دولت لایحه‌ای جدید برای بودجه 1402 ارائه کند.

البته در یک نگاه بدبینانه از آن جا که زمان باقی مانده برای بررسی و تصویب یک لایحه جدید بسیار اندک است، چنانچه کلیات این لایحه تصویب نشود، دولت سید ابراهیم رئیسی در نخستین سال فعالیتش مجبور خواهد شد لایحه «دو دوازدهم» را برای ماه‌های فروردین و اردیبهشت 1401 ارائه کند و لایحه جدید بودجه 1401 را در فروردین ماه سال بعد به مجلس تقدیم کند.

با این حال گمان نمی‌رود که نمایندگان مجلس کلیات لایحه بودجه را تصویب نکنند ، نمایندگان به خوبی می‌دانند که در اولین سال فعالیت دولت رئیسی نباید پیام‌های ناامیدکننده برای دولت او ارسال کنند و رد کلیات بودجه و مجبور ساختن دولت به ارائه لایحه دوم، بدترین پیامی است که می‌توان برای رئیسی ارسال کرد.

البته رویکرد مجلسی به دولت رئیسی نیز چنان نیست که این لایحه مردود اعلام شود، پیش از این و در دولت محمود احمدی‌نژاد مجلس کلیات بودجه را رد و دولت را وادار کرد که نه فقط برای ماه‌های ابتدایی سال بودجه دو دوازدهم ارائه کند، بلکه برای 10 ماه بعدی نیز لایحه جداگانه تدوین و تقدیم مجلس نماید. در آن هنگام بودجه کشور تا اواخر فروردین ماه سال بعد به تصویب رسید.

یک بار هم نمایندگان مجلس شورای اسلامی درصدد متنبه ساختن دولت حسن روحانی برآمدند و لایحه بودجه تدوین شده از سوی دولت وی را رد کردند؛ اما حسن روحانی دست به دامان حکم حکومتی دراز کرد و لایحه بودجه آن سال را نجات داد.

تصویب کلیات بودجه به معنای موافقت مجلس با لایحه نیست

البته تصویب کلیات بودجه لزوماً به معنای موافقت مجلس با لایحه فوق نیست؛ در مجلس نمایندگان ایرادهای فراوانی بیان کرده‌اند که ممکن است در جریان رأی‌گیری برای مواد لایحه، پیشنهادهای نمایندگان مسیر لایحه را تغییر دهد؛ با این حال و براساس تجارب گذشته، گمان نمی‌رود که تغییر برخی مفاد و مواد لایحه روح کلی و جهت‌گیری اصلی این لایحه را تغییر دهد؛ چراکه اگر قرار بود جهت‌گیری لایحه به صورت اساسی و کلی تغییر کند، می‌باید کلیات لایحه مردود اعلام و دولت موظف می‌شد که لایحه جدیدی با رویکری نوین ارائه کند.

نکته دیگر آن است که در جلسه امروز کمیسیون‌های مختلف درصدد هستند تا کلیات لایحه را نفع خود بازخوانی کنند. در این میان بخش کشاورزی کشور که وظیفه تسهیل زنجیره تولید غذا را برعهده دارد و از آن جا که مسئولیتی راهبردی و تعیین کننده را ایفا می‌کند، باید توجه زیادی به بودجه سال آینده داشته باشد.

یارانه‌هایی که به بخش کشاورزی و در واقع به غذای ایرانیان داده می‌شود، یارانه‌ای است که خرد و کلان و غنی و فقیر از آن بهره‌مند می‌شوند و اگر این یارانه قطع شود زیان آن به‌ویژه نصیب اقشار فقیر می‌شود؛ چراکه اغنیاء به هر صورت سفره خویش را حفظ می‌کنند و هزینه‌های پایدار شدن غذا و گسترگی سفره خویش را از جامعه می‌ستانند که در نهایت زنجیره تامین هزینه، متوجه اقشار فقیر و یا با درآمد ثابت می‌رسد که آنها نمی‌توانند دست در جیب دیگران ببرند و افزایش هزینه‌ها را تامین کنند.

به هر حال، امروز کلیات لایحه بودجه از تصویب نمایندگان می‌گذرد و مسیری که نمایندگان در قبال دولت رئیسی طی کرده‌اند تداوم خواهد یافت؛ اما براساس همان لطیفه انگلیسی که می‌گوید «شیطان در جزئیات نشسته است» باید دید این لایحه که کلیات آن به تصویب می‌رسد در نهایت در پایان رسیدگی به جزئیات، همان که رئیسی و دولتش می‌خواهد، می‌شود یا مفادی به آن اضافه می‌شود که نارضایتی دولتی‌ها را پدید خواهد آورد.

نادر کریمی جونی ـ کارشناس اقتصاد کشاورزی