شوک به سفره‌ها
قیمت لوبیا چیتی و سیب زمینی رکورددار تورم غذا در ایران
در یک سال گذشته قیمت لوبیا چیتی و سیب زمینی بوده که نسبت به هر خوراکی دیگری بیشتر افزایش یافته و عملاً از نظر رشد قیمت «روی دست مرغ و گوشت» بلند شده
تصور عمومی این است که گرانی سرسام‌آور در بازار اقلام پروتئینی مانند مرغ و گوشت، پیشتاز تورم غذا در ایران است و بیشترین فشار را بر معیشت خانوارها وارد می‌کند.
به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ اما جدیدترین آمارهای رسمی مرکز آمار ایران، تصویری کاملاً متفاوت و حتی شوکه‌کننده ارائه می‌دهد: در یک سال گذشته، این قیمت لوبیا چیتی و سیب زمینی بوده که نسبت به هر خوراکی دیگری بیشتر افزایش یافته و عملاً از نظر رشد قیمت «روی دست مرغ و گوشت» بلند شده است!
سیب‌زمینی با افزایشی ۱۹۳ درصدی و لوبیا چیتی با ۱۶۷ درصد گرانی، صدرنشین فهرست پرشی‌ترین قیمت‌ها در بازار خوراکی‌ها هستند.
نگاهی به تورم غذا در ایران: آمارهای تکان‌دهنده فروردین ماه
طبق گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم عمومی در فروردین ماه امسال حدود ۳۸.۹ درصد محاسبه شده است. اما تورم غذا در ایران اندکی بالاتر و در عدد ۴۲.۷ درصد قرار دارد که نشان می‌دهد گرانی خوراکی‌ها، سهم بیشتری در فشار تورمی بر خانوارها داشته است و سرعت افزایش قیمت مواد غذایی از میانگین کل کالاها و خدمات بالاتر است.
مرکز آمار، ۵۳ قلم خوراکی مختلف را به صورت ماهانه رصد می‌کند و در فروردین ماه امسال، قیمت ۳۱ قلم از این خوراکی‌ها افزایشی بیشتر از نرخ تورم عمومی (۳۸.۹ درصد) را تجربه کرده‌اند. اما کدام اقلام بیشترین سهم را در این تورم داشته‌اند و کدام‌ها کمتر از انتظار گران شده‌اند؟
پیشتازان گرانی: سیب زمینی با افزایش ۱۹۳ درصدی در یک سال
همانطور که آمارها نشان می‌دهند، قیمت سیب زمینی رکورددار گرانی در بازار خوراکی در یک سال گذشته بوده است. بر اساس محاسبات رسمی مرکز آمار ایران، متوسط قیمت سیب زمینی در فروردین سال جاری به حدود ۵۳ هزار و ۵۰۴ تومان در هر کیلو رسیده است.
این در حالی است که طبق همین آمارهای رسمی، در فروردین سال گذشته، قیمت سیب زمینی کمتر از ۲۰ هزار تومان در هر کیلو ارزش داشته است!
این مقایسه نشان‌دهنده افزایشی شگفت‌انگیز معادل ۱۹۳.۳ درصد در طول تنها یک سال است؛ رقمی بسیار بالاتر از هر خوراکی دیگری در سبد مصرفی خانوار.
دلایل اصلی این جهش قیمتی برای سیب زمینی در ماه‌های اخیر به دو عامل مرتبط دانسته می‌شود: اول اینکه حجم تولید و عرضه سیب زمینی به بازار در مقایسه با یک سال قبل به شکل ملموسی کاهش یافته و دلیل دوم هم به افزایش سهم صادرات سیب زمینی ارتباط داده می‌شود که عرضه داخلی را محدودتر کرده و به گرانی دامن زده است.
لوبیا چیتی در جایگاه دوم: جهش ۱۶۷ درصدی قیمت در یک سال
بعد از سیب زمینی، نوبت به حبوبات، به ویژه لوبیا چیتی می‌رسد که دومین رکورددار گرانی در یک سال گذشته بوده است. افزایش قیمت لوبیا چیتی در هفته‌ها و ماه‌های اخیر به دفعات در گزارش‌های میدانی مشاهده شده بود، اما حالا آمار رسمی مرکز آمار ایران مهر تاییدی بر این گرانی زده است.
طبق این آمار، قیمت لوبیا چیتی در عرض یک سال، حدود ۱۶۷ درصد افزایش یافته و به طور متوسط در فروردین امسال به ۲۶۵ هزار تومان در هر کیلو رسیده است.
البته افزایش قیمت حبوبات در یک سال اخیر فقط محدود به لوبیا چیتی نبوده و اقلامی مانند لپه و لوبیا قرمز نیز جزو پنج خوراکی با بیشترین افزایش قیمت بوده‌اند.
دلایل این گرانی در بازار حبوبات نیز اغلب به نوسانات نرخ ارز (که بر واردات یا هزینه‌های تولید اثر می‌گذارد) و همچنین کمبود بارش‌ها و تاثیر آن بر کاهش سطح زیر کشت و تولید حبوبات مرتبط دانسته می‌شود.
آرامش نسبی در بازار مرغ و گوشت: تورمی کمتر از انتظارها
در حالی که قیمت لوبیا چیتی و سیب زمینی با سرعت سرسام‌آوری افزایش یافته، بازار اقلام پروتئینی مانند مرغ و انواع گوشت، برخلاف تصور عمومی و نگرانی‌های همیشگی، در یک سال گذشته افزایش قیمت نسبتاً کمتری را تجربه کرده است. داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد:
* قیمت گوشت گوساله به شکل میانگین تنها ۹.۸ درصد افزایش داشته است (از حدود ۵۴۷ هزار تومان به ۶۰۱ هزار تومان). این میزان افزایش، نه تنها کمتر از نرخ تورم عمومی است، بلکه کمتر از ۵۱ قلم از ۵۳ قلم خوراکی مورد رصد مرکز آمار بوده است!
* قیمت مرغ در این مدت ۱۴.۵ درصد افزایش یافته است.
* قیمت گوشت گوسفندی رشدی حدود ۲۴ درصد داشته است.
این آمارها نشان می‌دهد که فشار اصلی تورم در بازار خوراکی‌ها در یک سال گذشته، بیش از آنکه بر دوش اقلام پروتئینی باشد، بر روی اقلام اساسی دیگری مانند سیب زمینی و حبوبات متمرکز بوده است که بخش مهمی از سبد مصرفی خانوارها، به ویژه دهک‌های کم‌درآمدتر را تشکیل می‌دهند.
تب نوروز در بازار میوه: سیب و پرتقال رکوردداران تورم ماهانه فروردین
در بررسی تورم ماهانه فروردین ماه نیز نکات جالبی وجود دارد که بیشتر تحت تاثیر عوامل فصلی و تقاضا بوده‌اند. در این ماه، میوه‌های پرمصرف شب عید یعنی سیب و پرتقال بیشترین افزایش قیمت را به ثبت رساندند که این موضوع مستقیماً با افزایش تقاضا به دلیل تعطیلات نوروزی و پایان فصل برداشت مرتبط است. قیمت پرتقال در فروردین ماه حدود ۲۲ درصد و قیمت سیب کمی بیش از ۲۰ درصد افزایش ماهانه داشته است.
تصویر واقعی از تورم غذا در ایران
در نهایت، آمارهای اخیر مرکز آمار ایران درباره تورم غذا در ایران، تصویر رایج از گرانی را به چالش می‌کشد. در حالی که نرخ کلی تورم خوراکی‌ها در فروردین ماه ۴۲.۷ درصد بوده و فشار قابل توجهی بر خانوارها وارد کرده، قیمت لوبیا چیتی و سیب زمینی با جهشی خیره‌کننده ۱۹۳ و ۱۶۷ درصدی در یک سال گذشته، صدرنشین مطلق گرانی‌ها بوده‌اند.
این آمارها نشان‌دهنده نیاز به توجه بیشتر به زنجیره تامین، میزان تولید داخلی، وضعیت صادرات و عوامل مؤثر بر قیمت این اقلام اساسی است که بخش مهمی از سبد مصرفی خانوار را تشکیل می‌دهند و گرانی آن‌ها مستقیماً بر معیشت بخش بزرگی از جامعه تاثیر می‌گذارد.
درک دقیق‌تر این الگوهای تورمی، گامی مهم برای اتخاذ سیاست‌های حمایتی مؤثرتر برای مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان خواهد بود.
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران (با نقل از روزنامه دنیای اقتصاد)
