نژاد‌های مرغ ایرانی
تمام مرغ‌ها در سرتاسر جهان از چهار نوع وحشی به دست آمده‌اند که نژاد‌های ایرانی نیز از نتایج آن‌ها حاصل شده‌اند.
گفته می‌شود که تمام مرغ‌ها در سرتاسر جهان از چهار نوع وحشی به دست آمده‌اند که نژاد‌های ایرانی نیز از نتایج آن‌ها حاصل شده‌اند.
اهلی شدن مرغ‌های کنونی پیشینه‌ای 10 هزار ساله دارد که در ابتدا در ویتنام و سپس در هندوستان به اجرا درآمد و پس از آن به ایران باستان وارد و تا سرزمین فراعنه و یونان گسترش یافت.
تحقیقات ژنتیکی نشان می‌دهد که مرغ‌های ایرانی از نژاد (Gallus Sonneratii) است.
نژاد‌های شاخص مرغ ایرانی عبارتند از:
نژاد مرندی
از نوع تخمگذار بوده و در سرتاسر آذربایجان پراکنده است. در 6 تا 7 ماهگی به شرایط تخمگذاری می‌رسد و سالیانه بین 120 تا 250 عدد تخم می‌گذارد. رنگ تخم‌مرغ آن قهوه‌ای روشن است. به رنگ‌های سیاه تا سفید دیده می‌شود. ساق پای آن دارای پر است. وزن مرغ‌ها بین 2 تا 5/2 و خروس‌ها 5/2 تا 3 کیلوگرم است.
نژاد لاری
بدن آن دارای شکل کشیده و شیب‌دار از جلو به سمت عقب است. رنگ‌های آن از قرمز، قهوه‌ای تا سفید و گل باقلاتی است. بیشترین جمعیت آن در لار، خراسان، تهران، چابهار و اردبیل دیده می‌شود. وزن این نوع مرغ سنگین و سرعت رشد پرها در ابتدا کُند اما از سه ماهگی به بعد افزایش می‌یابد.
بلوغ جنسی آن از 7 ماهگی شروع می‌شود که در ابتدا با تخم‌های کوچک شروع شده و تدریجاً اندازه تخم‌ها افزایش می‌یابد. در طول یک سال بین 80 تا 100 عدد تخم می‌گذارد. رنگ تخم‌مرغ‌ها قهوه‌ای روشن است. وزن مرغ‌ها در سن یک سالگی 3 تا 4 کیلوگرم و خروس‌ها 4 تا 5 کیلوگرم است. در مناطق شرقی ایران و افغانستان از آن به‌منظور شرط‌بندی در جنگ خروس استفاده می‌کنند.
نژاد اصفهانی
در روستاهای آن استان و استان‌های همجوار دیده می‌شود. این نژاد یک‌دست سیاه رنگ است و رنگ تخم‌مرغ‌های آن سفید تا قهوه‌ای است. از سن 24 هفتگی به بلوغ می‌رسد و در یک سال در صورت مناسب بودن شرایط زندگی و تغذیه، تا 150 عدد تخم‌مرغ می‌گذارد.
نژاد مازندرانی (گردن لخت)
این نژاد در استان‌های مازندران و گیلان دیده می‌شود و گردن لخت یکی از شاخصه‌های آن است. رنگ آن کرم تا قهوه‌ای روشن و گاه سفید است. تخمگذاری در آن‌ها نسبتاً خوب و از نژاد مرندی بیشتر است.
سن بلوغ آن‌ها از 69 هفتگی آغاز می‌شود.
نژاد خراسانی
این نژاد بومی استان خراسان است، اما در استان‌های مجاور نیز دیده می‌شود. از مشخصه‌های این نژاد تاج توت‌فرنگی شکل آن‌ها است. ریش بلند داشته و دُم خود را به‌صورت قائم نگه می‌دارند. نژاد گوشتی مناسبی است، اما تعداد تخم‌مرغ‌های آن کم است.
نژاد دشتیاری
شبیه نژاد لاری دارای گردن درازی است. در استان سیستان و بلوچستان مشاهده می‌شود. از نظر رنگ پرها بسیار متنوع است و از سیاه تا قهوه‌ای و کرم رنگ می‌باشد. میزان تولید تخم در این نژاد کم است.
ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۴۳
