ایران نتوانست چندان با قدرت در اکسپو دبی حضور پیدا کند
بسیاری از فعالان صنعت گردشگری به نحوه حضور ایران در اکسپو دبی انتقاد داشتند و معتقد بودند که ایران نتوانست چندان با قدرت در این نمایشگاه حضور پیدا کند. به اعتقاد برخی از کارشناسان ایران نتوانست شعار و تم اصلی اکسپوی امسال را به خوبی متوجه شود و برای آن برنامه داشته باشد؛ به همین دلیل است که در یک ماه گذشته میبینیم هنوز پاویون ایران محتوای مناسبی ندارد به خصوص در حوزه گردشگری.
در این رابطه آرش نورآقایی، راهنمای گردشگری که در زمان افتتاحیه به اکسپوی دبی رفته بود در این نشست گفت: در همه دنیا نمایشگاههای تخصصی برگزار میشود که حول یک موضوع هستند. خیلیها فکر میکنند که اکسپوی دبی همان نمایشگاه گردشگری است. اما این طور نیست و لزوماً اکسپو درباره موضوع گردشگری نیست مگر کشورهایی که میخواهند بخش گردشگری کشور خود را بیشتر نمایش دهند به همین دلیل روی آن بیشتر هم کار میکنند.
وی گفت: حتی کشورهایی که در گردشگری کار میکردند مانند چین به این موضوع نپرداخته بود؛ اما تایلند روی گردشگری تمرکز زیادی کرد. پس اکسپو را باید یک نمایشگاه جنرال دید امسال ۲۰۵ پاویون توسط ۱۹۲ کشور ساخته شد. غرفهای که مربوط به زنان یا بصیرت یا سازمان ملل جزو غرفههای بینالمللی بود.
نورآقایی گفت: چند کشور هنوز پاویونهای خود را افتتاح نکرده بودند مانند افغانستان. امسال با توجه به شعارهای در نظر گرفته شده شاید بتوان گفت که میتوان روی گردشگری تمرکز کرد. پاویون ایران در زمین خوبی مستقر است و کنار شیلی و فرانسه قرار دارد. این اکسپو سه تم و یک شعار اعلام کرده است. شعار اکسپو پیوند افکار و خلق آینده و تم آن پویایی و پایدار و فرصت بود. محوطه اکسپو یک محیط فوقالعاده علمی و عاطفی است که از سه طرف به آن راه دارد.
اکسپوی دبی فرصتی که از دست میرود
مهران ابراهیمیان که مسئول روابط عمومی و سخنگوی اتاق ایران و امارات درباره نقش این اتاق در اکسپو، هم گفت: مثل تمام اکسپوهای دیگر در دقیقه ۹۰ فعالیتها را شروع کرده و تا دقایق آخر مشکل بودجه داشتند. مهمترین مأموریتی که برای اتاق مشترک ایران و امارات تعریف شد، دیدارهای مشترک و فعایتهای بازرگانی بود چون احساس میکردند که در فضای اکسپو میتوان چنین فعالیتهایی را داشت و قرار است در حاشیه اکسپو نشستهایی را داشته باشند. به همین دلیل ساماندهی دیدارهای مشترک و اعزام فعالان اقتصادی و بازرگانی در اکسپو مد نظر بود. نشست اتاقهای بازرگانی جهان که احتمالاً در آبان برگزار میشود و نشستهای حاشیهای دیگر فرصتهایی را برای فعالان اقتصادی برگزار میکند که با هم تعاملی داشته باشند.
وی گفت: اکسپوی دبی میتواند فرصت خوبی برای ایران باشد چون نزدیک به کشور ماست مثلاً میتوانست در حوزه مواد غذایی هتلینگ شرکت کنندگان به دبی کمک کند چون دبی به شدت سر این موضوع مشکل دارد اما چنین اتفاقی نیفتاد و از این فرصت استفاده نکردیم.
پاویون ملی ایرانی نداشتیم
در ادامه مرتضی شیخزاده، مدیرکل روابط عمومی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد اقتصادی و تجاری کشور که به اکسپوی دبی رفته بود درباره فعالیتهای مناطق آزاد در اکسپو بیان کرد: هدف اصلی معرفی فرصتهای سرمایه گذاری است. اگر میخواستیم درباره گردشگری برنامهای داشته باشیم وزارت میراث فرهنگی آن را بر عهده داشت.
وی گفت: باید نگاهی به اساس برنامهریزی استراتژیک ایران در فضای اکسپوی دبی داشته باشیم من فکر میکنم این برنامه ریزی اشتباه بوده است. سایر کشورها هدف دیگری را به دنبال داشتند و وارد هر کشور که می شدید میتوانستید مؤلفههای آن کشور را ببینید. عمده فضاهایی که برای ایران در نظر گرفته شده بود، فضاهای روبازی بود که در گرمای دبی نمیشد خیلی در آن فضا قرار گرفت. شاید برنامههای اصلی ایران از ژانویه به بعد باشد. فضاهای مختلفی را داشتیم که باید در پاویون ایران به دنبال آنها میگشتیم. شاید هم برخی جاها به در بسته برخورد میکردید اما در کشورهای دیگر پله به پله وارد و پرزنت و از یک درب دیگر خارج می شدید اما در پاویون ایران یک بلا تکلیفی وجود داشت.
وی گفت: ما نه پاویون ملی ایرانی داشتیم. یعنی نتوانسته بودیم گذشته و میراث ایران را به نمایش بگذاریم نه حرفی درباره این روزهای جمهوری اسلامی ایران داشتیم که بزنیم. یعنی نتوانستیم حتی برترینهای امروز ایران را نشان دهیم. من تمدن اسلامی را نیز کمتر در این پاویون دیدم. حتی اگر کشورهای دیگر ۵۰ سال آینده خود را به تصویر کشیده بودند ما به عنوان مخاطب معمولی چنین چیزی را درباره ایران نمی دیدیدم.
ضعف ایران نداشتن استراتژی است
آرش نورآقایی نیز در ادامه این نشست گفت: کشورها برای خودشان استراتژی دارند و ضعف ایران نداشتن استراتژی هست. من در اکسپو بحث روایت را خیلی قوی دیدم. روایتها در سه مسئله بود. روایت کشورها از آینده، پایداری و فرصت اندیشی خودشان بود. در ذیل آن میشد گردشگری، اقتصاد، فرهنگ، پزشکی و آینده آن کشور را دید. ایران در زبان گویایی که باید میداشت، لکنت داشت. یعنی ایران درباره آینده نمیتوانست حرفی بزند. شاید از لحاظ سخت افزاری می خواستهاند درباره پایداری حرفی بزنند اما در حوزه فرصت اندیشی کاری نشده است. تمی که برای ایران در نظر گرفته شده شهرزاد و داستان هزار و یک شب است. در واقع روایتهای شهرزاد قصه گو بروزترین بازاریابی محتواست ولی ما اصلاً برای آن محتوا نداریم. کل اکسپو روایت است. امارات با اکسپوی دبی یک روایت از سابقه ۵۰ سال حضور خود ارائه کرد اما ایران نتوانسته هیچ روایتی داشته باشد.
وی افزود: وقتی اماراتیها میخواستند مکان اکسپو را بسازند به درختی برخورد کردند که در صحرای امارات به وفور یافت میشود و در سال ۲۰۰۸ نیز به عنوان اثر ملی طبیعی آن را ثبت کرد. آن درخت را نگه داشتند و سازهها را در کنارش ساختند. چون قول داده بود که پایدارترین اکسپوی جهان را میسازد. به خاطر همین ارائه ای که داشت توانست میزبانی اکسپو را در ۵۰ سالگی تأسیس خود بگیرد. این درخت را حفظ کرد و کل روایت اکسپو را حول آن قرار داد. این درخت را قصه گو در نظر گرفتند یعنی این درخت کهنسال همه داستان امارات را میداند و برای دو بچه تعریف میکند.
نورآقایی از ضعف روایت در پاویون ایران گفت: هیچ غرفهای در اکسپو ندیدیم که مثل ایران سقفش انقدر کوتاه باشد من هم نتوانستم مدت زیادی در غرفهها بمانم. من انتخاب شهرزاد را برای کانسپت اصلی هوشمندانه می بی نم. اما نتوانستیم آن را بیان کنیم. در پاویون ایران حتی کسی را ندیدیم که برای چند دقیقهای فرش ببافد درحالی که کانسپت خوبی بود. اگر ایران میتوانست روی همان روایتگری متمرکز شود و برنامههایش را طبق آن پیش ببرد موفق تر بود.
گفتنی است، نمایشگاه جهانی که به طور مختصر اکسپو نامیده میشود، نمایشگاهی معتبر و شناخته شده است که در سال ۱۸۴۴ برای نخستینبار در پاریس متولد شد. به دلیل جایگاهی که اکسپو در میان کشورها کسب کرد، آن را بعد از جام جهانی فوتبال و المپیک، به عنوان سومین رویداد مهم بینالمللی دنیا و المپیک ملل مینامند. آخرین نمایشگاه در سال ۲۰۱۷ در شهر آستانه قزاقستان برگزار شد و حالا بعد پنج سال این رویداد در دبی رقم خورد.