توسعه زیرساخت‌ها لازمه کشت فراسرزمینی

در حالی که در دولت‌های مختلف بر کشت فراسرزمینی تاکید زیادی شده، کارشناسان بخش معتقدند: ایران در این نوع کشت نمی تواند موفق باشد چون نه تنها زیرساخت لازم را نداریم بلکه دولت تضمینی به کشاورز نمی دهد.

به گزارش مزرعه سبز ب ه نقل از بازار، اجرای کشت فراسرزمینی از جمله موارد ذکر شده در لایحه بودجه ۱۴۰۱ بخش کشاورزی است که مورد تاکید قرار گرفته است و دولت مکلف شده در واردات محصولات کشاورزی و دامی در شرایط مساوی اولویت خرید خود را از شرکت‌های ایرانی فعال در حوزه کشاورزی فراسرزمینی قرار دهد. در کشت فراسرزمینی یک مساله مهم «آب» است و عمدتا در مورد محصولاتی که کشت آن در داخل کشور برای ما مزیت نسبی ندارد و یا آب بر است اجرا می شود.

در حقیقت در بحث کشت فراسرزمینی کشاورز می تواند در خارج از کشور تولید و بر اساس قراردادهایی که بین دو کشور منعقد می شود تعاملات لازم را داشته باشد؛ به این معنا که بر اساس قراردادهای بسته شده بخشی از محصولات تولیدی در کشور مد نظر می ماند و بخشی دیگر وارد کشور ایران می شود. تا به این ترتیب به تامین کمبودهای کشور کمک شود. در حالی که به گفته مجری طرح کشت فراسرزمینی چهار محصول «ذرت، جو، سویا و دانه های روغنی» تحت پوشش این طرح قرار دارد، برخی کارشناسان معتقدند اجرای آن توسط سرمایه گذاران و کشاورزان چندان موفقیت آمیز نخواهد بود چون اینگونه به نظر می رسد که زیرساخت های لازم برای اجرای آن آماده نشده است.

کشت فراسرزمینی کاملا علمی است و هر کشاورز یا شرکتی نمی تواند در این مسیر موفق باشد

مهدی رضایی فعال بخش کشاورزی در این خصوص می گوید: کشت فراسرزمینی قواعد خاص خود را دارد و اگر من کشاورز قرار باشد مثلا در اوکراین کشت انجام دهم باید با ساختار آنها آشنایی داشته باشم. پس کار هر کشاورزی که الان در زمین کشاورزی خود کار می کند یا هر شرکتی که حوزه فعالی اش کشاورزی است، این نیست که در کشور دیگری سرمایه گذاری کند تا محصول کشت کند و به کشور بیاورد.

رضایی می افزاید: در واقع کشاورزی می تواند برای کشت فراسرزمینی اقدام کند که علمی باشد.

او ادامه می دهد: همانطور که می دانید کشت فراسرزمینی غالبا برای محصولاتی که کشت آن در کشور مزیت نسبی ندارد کاربرد دارد و لذا باید شرایط خاصی برای اجرایی شدن آن از سوی دولت ها در نظر گرفته شود.

رضایی می گوید: به عنوان مثال ما در تولید دانه های روغنی بسیار مشکل داریم به طوری که حدود ۹۰ درصد روغن و یا دانه های روغنی را از خارج وارد می کنیم. پس اگر کشاورزی داشته باشیم که بتوانیم زمینه و بستر را برای او فراهم سازیم که برود و در کشوری که امکان تولید دانه های روغنی دارد این محصولات را کشت کند طبیعتا این اتفاق بسیار میمون است.

این فعال بخش می افزاید: با این وجود مساله مهم این است که مطمئن شویم کشاورز یا سرمایه گذاری که قرار است کشت فراسرزمینی کند اطلاعات و دانش کافی نسبت به این موضوعات را دارد. چرا که کشت فراسرزمینی کاملا علمی است و هر کشاورزی به صرف اینکه در کشور کشت می کند نمی تواند در مسیر کشت فراسرزمینی نیز قدم بردارد و موفق هم باشد.

انجام موفق کشت فراسرزمینی نیاز به فرهنگ سازی دارد

ناصر نبی پور رئیس اتحادیه مرغ تخمگذار استان تهران نیز در این خصوص می گوید: کشت فراسرزمینی شدنی است همانطور که کشورهایی مانند عربستان و امارات حتی در آفریقا نیز یکسری محصولات کشاورزی را کشت می کنند.

نبی پور می افزاید: ایران نیز یک زمانی اقدام به انجام کشت فراسرزمینی کرد به طوری که اتحادیه ما در قزاقستان در سال ۱۳۹۳ سرمایه گذاری انجام داد اما طبق معمول به دلیل مشکلاتی که خود ایرانی ها برای ما ایجاد کردند این کار نشد و تشکل ما عملا در آنجا بدهکار شد بنابراین ما مشکل فرهنگی داریم.

او با بیان اینکه در حال حاضر اغلب کشورهای عربی که با مشکل کم آبی مواجه هستند از روش کشت فراسرزمینی استفاده می کنند، می افزاید: اصلی ترین زیرساختهای لازم برای اجرای کشت فراسرزمینی بستن توافق نامه بین دو کشور و تبیین شرایط تعامل دو کشور است. البته باز هم تاکید می کنم ابتدا باید مشکل فرهنگی ما رفع شود تا این نوع کشت موفقیت آمیز باشد.

هیچ تضمینی برای اجرای موفق کشت فراسرزمینی وجود ندارد

با این وجود برخی کارشناسان معتقدند اجرای کشت فراسرزمینی بسیار سخت تر از آن چیزی است که به راحتی روی کاغذ نوشته می شود. علی خان محمدی مدیر عامل مجمع ملی خبرگان کشور در این خصوص می گوید: ما نمی توانیم موفق به اجرای صحیح کشت فراسرزمینی شویم. چون به عنوان مثال الان کشور عراق از ما خواسته هزار هکتار کشت فراسرزمینی ایجاد کنیم اما سوال اینجا است که چه کسی در عراق امنیت من نوعی را تامین می کند؟

خان محمدی ادامه می دهد: از سوی دیگر چه کسی تضمین می کند که آیا منِ کشاورز می توانم در آب و هوای کشور مقصد کشت کنم و در ادامه آیا می توانم به موقع محصول کشت شده را وارد کشور کنم یا خیر.

وقتی در کشت داخلی مانده ایم چگونه می توانیم در کشت فراسرزمینی موفق باشیم

او خاطر نشان می کند: همچنین بر فرض که منِ کشاورز قصد این کار را داشته باشم آیا دولت می تواند این شرایط را فراهم کند که بتوانم در کشور دیگری کشت و زرع کنم در حالی که در کشور خود در مانده ام؛ به این معنا که الان در داخل تولید می کنیم و به صورت ضایعات دور ریخته می شود.

خان محمدی می گوید: همانطور که می دانید ضایعات بخش کشاورزی ۳۰ درصد است که ۳۰ درصد از ۱۲۶ میلیون تن محصول کشاورزی تولیدی در کشور، تقریبا ۴۰ تن می شود! این رقم بسیار بالایی است به طوری که می تواند یک کشور آفریقایی را سیر کند.

او می افزاید: این حجم از ضایعات عمدتا به دلیل نداشتن استانداردهای لازم، نداشتن الگوی کشت و همچنین نداشتن کشاورزی قراردادی است.

این فعال بخش با تاکید بر اینکه تا به حال تجربه کشت فراسرزمینی موفق نبوده می گوید: چندین سال ایران این کار را در کشورهای مختلف از جمله ارمنستان، ترکمنستان، روسیه، و کشورهای آفریقایی انجام داده اما تمام شرایط کشت و برداشت در آنجا با ایران تفاوت دارد و به دلایل موارد نامبرده نتوانسته ایم موفق باشیم.