شناسه خبر:
873
صنعت «آب میوه» آب می‌رود
در کشور ما، پتانسیل تولید انواع میوه‌ها آن هم از نوع بسیار باکیفیت وجود دارد که در کنار آن ایجاد صنایع آب میوه
درکشور ما به دلیل شرایط خاص جغرافیایی و وجود اقلیم‌های مختلف، پتانسیل تولید انواع میوه‌ها آن هم از نوع بسیار باکیفیت وجود دارد که در کنار آن ایجاد صنایع آب میوه و کنسانتره می‌تواند فرصت‌های شغلی و کسب درآمد در این صنعت را افزایش دهد. خاصه اینکه خریداران بین‌المللی نگاه ویژه‌ای به محصولات ایرانی در این حوزه دارند.
اهمیت صنایع تبدیلی در بخش کشاورزی بر کسی پوشیده نیست. جمع‌آوری مازاد مصرف در فصل فراوانی محصول از بازار و ارائه در سایر فصول سال، افزایش ضریب امنیت غذایی جامعه، ایجاد اشتغال و افزایش ارزش افزوده محصول، هدف‌گیری بازارهای صادراتی، ورود ارز و مواردی از این دست، از جمله مزایای صنایع تبدیلی در بخش کشاورزی است.
مجله «دام، کشت و صنعت» در گفتوگو با دکتر ولی‌ا… داودآبادی، دبیر انجمن تولیدکنندگان آب میوه و کنسانتره کشور، وضعیت این صنعت و چالش‌های فعلی و پیش روی آن را بررسی کرده است:
چگونگی شکل‌گیری صنایع آب میوه
ولی‌ا… داودآبادی، دبیر انجمن تولیدکنندگان آب میوه و کنسانتره در گفتوگو با خبرنگار «دام، کشت و صنعت» در مورد این صنعت می‌گوید: صنعت آب میوه از سال 62-1361 در پی سیاست‌های دولت وقت شکل گرفت. هرچند که تا آن زمان و قبل از انقلاب نیز شرکت‌هایی وجود داشت، اما در این دوره بود که به طور گسترده تحول و راه‌اندازی این صنعت شروع شد و با حمایت‌هایی که دولت در بحث صنایع تبدیلی می‌کرد، چندین شرکت و کارخانه تولید آب میوه و کنسانتره، مخصوصاً در استان‌هایی مانند: آذربایجان غربی و شرقی، مشهد، اصفهان و… که پتانسیل تولید میوه را داشتند احداث شد.
تقریبا از سال 70 به بعد کارخانه‌ها راه‌اندازی و تولیدات کارخانه‌ها شروع شد. در اوایل کار قیمت میوه ارزان بود و شرکت‌ها فعالیت بالایی داشتند. از کشورهای اروپایی هم مشتریان زیادی برای خرید کنسانتره به ایران می‌آمدند؛ به دلیل اینکه میوه بسیار خوب و باکیفیتی به‌خاطر شرایط آب و هوایی داریم، کنسانتره ایران طرفداران زیادی داشت. اما سال به سال مشکلاتی پیش می‌آمد که باعث اخلال در کار می‌شد و بعد هم که مسئله تحریم‌ها اتفاق اقتاد و کار را خیلی سخت‌تر کرد.
رقابت در بازار صادراتی سخت و مشکلات ما زیاد
داودآبادی می‌گوید: در حال حاضر در تولید میوه صنعتی و میوه‌هایی که برای آب‌گیری مناسب باشند، دچار کمبود هستیم. میوه‌های قدیمی ما خیلی بهتر و مناسب‌تر بودند اما ژنتیک میوه‌ها تغییر کرده است. در کنار این مسئله هم بعضی کشورهای جدید وارد بازار شدند.
ما در بازارهای خارجی با رقیبان سرسختی مواجه هستیم. مثلاً در کنسانتره سیب، کشور چین چیزی حدود 800-700 هزار تن تولید دارد در صورتی‌که ما در بهترین شرایط 130-120 هزار تن توان تولید داریم؛ معلوم است که قدرت رقابت ما با این کشور پایین می‌آید. حمایت‌هایی که دولت چین از تولیدکنندگانش می‌کند را هم در نظر بگیرید. حتی اوایل شروع به کارشان دولت چین برای اینکه هزینه تمام شده این محصول در کشورش پایین بیاید، کامیون‌های ارتش را به صورت رایگان در اختیار شرکت‌های تولیدکننده کنسانتره قرار داده بود، تا محصول تولیدی‌شان را به بندر حمل کنند.
وی افزود: درست است که کنسانتره تولیدی ما خوش‌طعم‌تر است اما این به تنهایی برای رقابت کافی نیست و تولیدکنندهای که می‌خواهد محصولش را صادر کند، برای صادرات مشکلات زیادی دارد. اولاً اینکه برای انتقال ارز به داخل مشکل داریم.
دوماً انتظار دارند ارزی را که وارد می‌کنیم با قیمت دولتی و نیمایی به ریال تبدیل کنیم؛ حال آنکه تولیدکننده ارز مورد نیاز تولیدش را با قیمت بازار آزاد تهیه کرده است که این مسئله باعث زیان می‌شود.
از طرفی ما این همه کارخانه تولید آب میوه داریم، اما شاهد حجم زیادی از واردات آب میوه و نوشیدنی‌های میوه‌ای به کشور هستیم. در حالی‌که محصولات تولید داخل بسیار باکیفیت و بهداشتی هستند و به شدت کنترل می‌شوند. ولی محصولاتی که وارد می‌شود هیچ نظارتی روی فرمولاسیون و بهداشتی بودن آنها نیست و قیمت آنها هم که بسیار بالاست.
مشکلات نقدینگی
دبیر انجمن تولیدکنندگان آب میوه و کنسانتره در ادامه عنوان کرد: کارخانه‌ها با مشکل شدید نقدینگی مواجه هستند. برای مثال شما در نظر بگیرید اگر یک واحد تولیدی بخواهد 3000 تن کنسانتره سیب تولید کند، برای هر کیلوگرم کنسانتره به 7 کیلوگرم سیب نیاز دارد؛ یعنی چیزی در حدود 21 هزار تن سیب درختی نیاز است.
حال دو مسئله مطرح می‌شود؛ اولاً این مقدار سیب باید تولید شود و در دسترس باشد و دیگر اینکه نقدینگی مورد نیاز کارخانه را فقط برای تهیه این میزان سیب در نظر بگیرید که چه مقدار می‌شود. این موردی که برای مثال بیان شد در کنار مشکلات فراوان دیگر باعث شده که کارخانه‌ها نتوانند با همه ظرفیت‌شان کار کنند.
داودآبادی ادامه داد: تسهیلات بانکی به سختی در اختیار ما قرار می‌گیرد. خود مدیران بانک‌ها تمایلی برای اینکه وام به تولیدکننده بدهند ندارند؛ چون می‌دانند که با مشکلات فعلی برگشت وام‌ها سخت است.
وزارت جهادکشاورزی و وزارت صنایع، هرجا که از دست‌شان بر بیاید کمک می‌کنند، اما در مجموع تسهیلات بانکی مناسبی در اختیار تولیدکننده قرار نمی‌گیرد. این وام‌های با سود بالا هم برای ما توجیه اقتصادی ندارد.
در خیلی از کشورها دولت برای این صنعت به دلیل تأثیری که بر روی اشتغال و صنایع تبدیلی و ارزآوری و … دارد یارانه می‌دهد.
قوانین دست و پاگیر
وی در ادامه اظهار داشت: بعضی از قوانین دست و پاگیر از طرف ادارات وجود دارد که بر سختی کار می‌افزاید. در بحث مالیات‌ها متأسفانه شاهد سیاست‌های یک بام و دو هوا هستیم و مالیاتی که از این صنعت اخذ می‌شود بالاست. در صورتی که ما جزو صنایع تبدیلی هستیم و نیاز به حمایت داریم. همچنین در بحث مالیات بر ارزش افزوده، روشی که دولت در پیش گرفته مناسب نیست. در ایران قیمت ارزش افزوده را روی قیمت کالا حساب می‌کنند که این مسئله کار را برای تولیدکننده سخت می‌کند.
مشکلاتی هم بعضی مواقع در سازمان تامین اجتماعی برای تولیدکنندگان پیش می‌آید که بسیار دست و پا گیر هستند. در صنایع بسته‌بندی مشکلات زیادی برای تأمین مواد پتروشیمی داریم و قول‌هایی برای تأمین این مواد دادند اما عملی نشد.
دولت باید یک تصمیم قاطعی بگیرد و از کارهایی که دست و پای خودش را هم بسته است رها شود و بگذارد بعضی کارها را خود انجمن‌ها انجام دهند؛ چون بهتر از عهده کار برمی‌آیند.
کنترل خوب فنی و بهداشتی روی تولیدات
دبیر انجمن تولیدکنندگان آب میوه و کنسانتره گفت: در مسائل فنی و بهداشتی، خود انجمن روی تولیدات کارخانه‌ها نظارت می‌کند؛ چون نمی‌خواهیم که این صنعت زیر سؤال برود و شرکت‌ها روی برندشان حساس هستند و کاری نمی‌کنند که برندشان خدشه‌دار شود.
در انجمن یک کمیته فنی داریم که بسیار فعال و علمی است و روی محصولات تولید کارخانه‌ها کنترل اساسی دارد.
از نظر آزمایشگاهی هم کارخانه‌ها بسیار مجهز هستند. در حال امضای تفاهم‌نامه با سازمان غذا و دارو هستیم تا با اختیارات بیشتر بتوانیم جلوی بعضی از تولیدات مسئله‌دار را بگیریم.
نمایشگاه اگروفود دارای پتانسیل‌های بالاتر
وی در مورد نمایشگاه اگروفود هم گفت: سال‌ها از عمر این نمایشگاه می‌گذرد و یک رویداد خوب برای صنایع غذایی است؛ هرچند که می‌تواند خیلی بهتر از این هم برگزار شود. مثلاً در بحث تبلیغات خیلی ضعیف عمل می‌کند؛ تسهیلات خاصی هم به شرکت‌کنندگان نمی‌دهند؛ رفتارشان با مدیران شرکت‌ها هم بعضاً مناسب نیست؛ زمان نمایشگاه هم کوتاه است. اما با همه اینها وجود این نمایشگاه برای صنایع غذایی غنیمت است.
داودآبادی در پایان به بعضی از فعالیت‌های انجمن تولیدکنندگان آب‌میوه و کنسانتره هم اشاره کرد که به طور خلاصه از قرار زیر است:
همکاری با سازمان استاندارد
انجمن و کمیته فنی آن همکاری بسیار نزدیکی با سازمان استاندارد دارد؛ چرا که اولاً ما در سال‌های گذشته، استاندارد تولیدات را از همه نظر، از نظر کیفی، بهداشتی، فرمولاسیون و… با استاندارد هماهنگ کرده‌ایم تا تولیداتی مطابق نظر آنها داشته باشیم. از طرفی این استانداردها به‌طور مرتب تغییر می‌کند و به‌روز می‌شوند. مثلاً ممکن است استفاده از بعضی مواد که در گذشته مجاز بوده در استانداردهای جدید غیرمجاز شود یا برعکس. از نظر موارد دیگر هم باید کاملاً با استاندارد هماهنگ باشیم.
تشکیل کمیته‌ای برای تعیین ارزش گمرکی
این کمیته یک کمیته، بسیار فعال و موثر است که در ارومیه تشکیل می‌شود و تشکل‌هایی مانند اتاق بازرگانی آذربایجان غربی، نماینده سازمان توسعه تجارت، نماینده واحدهای تولیدی، نماینده انجمن، نماینده گمرک و… در این کمیته عضو هستند. اعضای این کمیته در مورد ارزش گمرکی محصولات بحث می‌کند. ارزش گمرکی مرتب در حال تغییر است؛ چون هزینه‌های تولید تغییر می‌کند.
حمایت‌های تعرفه‌ای
بعضی واحدهای تولیدی که در ایران وجود ندارد و جدیداً اجرا می‌شود اگر به صنعت ما ارتباط داشته باشد، انجمن بحث حمایت‌های تعرفه‌ای آن را پیگیری می‌کند. برای مثال اگر یک مورد بسته‌بندی خاص را در گذشته تولید داخلی نداشته‌ایم و مجبور به واردات بودیم، اگر کسی در داخل نمونه مشابه آن را تولید کند و کیفیت و کمیت مناسب آن برای ما محرز شود، از طریق انجمن از مراجع ذیربط برای واردات آن محصول درخواست تعرفه گمرکی می‌کنیم تا از این تولید داخلی حمایت شود. البته همانطور که گفته شد، به شرطی که کیفیتمت مناسب داشته باشد و بتواند حداقل 50 درصد نیاز داخلی را تأمین کند.
حضور و همکاری در برگزاری نمایشگاه‌ها
در هر نقطه‌ای از کشور که قرار باشد نمایشگاهی برگزار شود اگر از ما درخواست همکاری داشته باشند و ما هم سطح این نمایشگاه را مناسب ببینیم با آنها همکاری می‌کنیم و به واحدهای عضو انجمن هم اعلام می‌نماییم تا در صورت تمایل حضور داشته باشند.
شرکت فعال در جلسات اتاق بازرگانی ،صنعت و کشاورزی
انجمن به صورت فعال با اتاق بازرگانی و مخصوصاً کمیسیون کشاورزی اتاق در ارتباط است و مسائل صنفی را پیگیری می‌کند.
پیگیری مشکلات واحدها
هرگونه مشکلی را که واحدهای عضو و حتی غیرعضو انجمن داشته باشند و به ما ارجاع و اطلاع بدهند تا حد ممکن پیگیری می‌نماییم و مشکلات متعددی هم در این موارد به ما ارجاع داده می‌شود.
خودمان نمی‌توانیم صادر کنیم
شیروان کشاورز، مدیرعامل شرکت چنارچشمه در این مورد می‌گوید: ما انواع آب‌میوه و عرقیات را با برند کشاورز و استار تولید می‌کنیم. در این شرکت 50 نفر به صورت مستقیم و به طور غیرمستقیم نیز تا 200 نفر اشتغال‌زایی داریم. وی در این گفتوگو در مورد مشکلات صنعت آّب‌میوه می‌گوید: با مشکلات زیادی مواجه هستیم.
ورود آب‌میوه‌های خارجی که به دلیل استفاده از مواد مختلف از نظر بهداشتی هم برای سلامتی کاملاً مضر هستند، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات صنعت ماست. در تأمین مواد اولیه مشکلات زیادی داریم، بعضی مواد پتروشیمی که برای بسته‌بندی لازم داریم را به سختی تهیه می‌کنیم. تسهیلات دولتی اصلاً به ما نمی‌دهند و تسهیلاتی که می‌دهند با سود 18 درصد به بالاست که به درد تولید نمی‌خورد.
نرخ مالیات بر درآمد ما خیلی بالاست. به کشورهایی مانند قطر، عراق، افغانستان و پاکستان صادرات داریم اما نمی‌توانیم خودمان مستقیم محصولمان را صادر کنیم. به‌دلیل وجود قوانین دست‌وپا گیر محصولات ما را با همین برند خودمان به دیگران می‌دهیم تا صادر کنند.
شکر مورد نیاز کارخانه را با دشواری‌های زیاد و از بازار آزاد با قیمت بالا تهیه می‌کنیم. از طرف بعضی ادارات و ارگان‌ها مانند تأمین اجتماعی و دارایی، غذا و دارو و… تحت فشار هستیم. مثلا ما یک برچسبی را طراحی و چاپ می‌کنیم که برایمان هزینه دارد و پس از مدتی یک قانونی پیش می‌کشند که ما را مجبور می‌کنند لیبل‌مان را عوض کنیم و هزینه‌هایی روی دست ما می‌گذارند.
کشاورز درمورد کیفیت محصولات تولیدی می‌گوید: بحث نظارت‌های کیفی هم که نباشد ما به دلیل ارزشی که برای برندمان قائل هستیم، سعی می‌کنیم بالاترین کیفیت را داشته باشیم.
با دوستان خود به اشتراک بگذارید:
لینک کوتاه کپی شد
