نقش گندم تراریخته در تامین جهانی غذا

گندم از محصولاتی است که بیشترین سطح زیر کشت را در جهان به خود اختصاص داده است. بنابراین هرگونه افزایش در محصول این غله می‌تواند به کاهش گرسنگی در جهان کمک نماید.

در بهترین عملکرد یک لاین از گندم‌های تراریخته، محصولی با 3/12درصد سنگین‌تر از گندم‌های معمولی به دست آمده است. در حال حاضر، واریته‌های جدیدی از این نوع گندم در دسترس قرار گرفته که افزون بر 11درصد بیشتر از سایر گندم‌ها بازده داشته است.

یکی از راه‌های دستیابی به محصول بیشتر گندم، به کارگیری گندم‌های تراریخته است. هر چند این کار در گذشته انجام گرفته، اما در سال‌های اخیر تکنولوژی پیشرفت زیادی کرده است. کارکرد دیگر این تکنولوژی موجب بزرگ‌تر شدن و سنگین‌تر شدن محصول می‌شود، اگر چه گیاهانی که برای این منظور کشت می‌شوند چندان مورد پذیرش قرار نگرفته‌اند، در نتیجه در کارکرد عملی این تکنولوژی و محصول به دست آمده چندان تفاوتی با سایر گندم‌ها ندارد.

در گندم‌های تراریخته جدید معلوم گردیده که مقدار پروتئین آنها بیشتر است. این گندم‌ها پس از رسیدگی کامل دانه‌ها، 3/12درصد از نظر وزنی از سایر گندم‌ها سنگین‌ترند. این میزان از افزایش، محدود به دانه‌ها است، اما در سایر موارد شکل معمولی و نرمال دارد.

در کشورهایی نظیر آرژانتین برای تولید محصولات تراریخته‌ای ازقبیل: ذرت، سویا و گندم که توان تحمل خشکی را دارند مجوزهایی صادر گردیده، ضمن آن که این محصولات افزایش عملکرد قابل ملاحظه‌ای نیز دارند.

تولید گندم‌های مقاوم به بیماری‌هایی از قبیل زنگ‌زرد که سالیانه خسارات زیادی را بر جای می‌گذارد، یکی از موفقیت‌‎های دانشمندان در تولید گندم‌های تراریخته است که نتایج بسیار مثبتی در پی داشته است.

مشکل دیگری که اغلب کشاورزان دنیا با آن روبرو هستند، شور شدن اراضی است که عامل موثر و محدود‌کننده‌ای در تولید محصولات گیاهی مانند گندم است، چرا که گندم نسبت به خاک‌های شور حساسیت دارد. حال با ورود دانش ژنتیک به این عرصه، اقدام به تولید گندم‌های مقاوم به تنش‌های خشکی و شوری شده است که امکان کشت گندم در چنین اراضی را میسر می‌کند.

افزون‌بر یک قرن است که در مورد اصلاح بذر گندم به منظور انطباق با شرایط اقلیمی ، تولید محصول بیشتر کارهای علمی انجام می‌‎گیرد که موجب سرعت دادن در دستیابی به واریته‌های مورد نظر است. گیاهان طی میلیون‌ها سال به طور تصادفی و به شکل طبیعی اصلاح شده‌اند، اما از زمانی که دانش ژنتیک پای به عرصه گذاشته است، سرعت ظهور و پرورش انواع جدید گیاهان و به ویژه محصولات غذایی افزایش یافته، چنان که هم اکنون صدها رقم از گیاهان مورد استفاده توسط انسان اصلاح و تکثیر می‌شوند.

در حال حاضر انواعی از محصولات مانند ذرت، سویا، پنبه، چغندرقند، برنج، یونجه، سیب‌زمینی، کانولا و … به صورت تراریخته تولید شده و در تامین غذای جمعیت رو به رشد جهان نقشی اساسی دارند. اگر چه طرفداران محیط زیست و بهداشت تبلیغات وسیعی علیه محصولات تراریخته انجام داده و می‌دهند، اما تاکنون هیچ گزارش رسمی، علی‎رغم استفاده اکثریت جمعیت جهان از این محصولات از کنش‌های بیماری‌زایی آنها اعلام نشده و در هیچ جایی علت و عامل یک حساسیت یا ایجاد یک سرطان به دلیل مصرف محصولات تراریخته گزارش نگردیده است، ضمن آن که اعلام تراریخته بودن یک محصولا یا کالا، به مصرف‌کننده، حق انتخاب می‌دهد تا از آن استفاده یا اجتناب نماید.

به هر حال، پس از ورود ذرت، سویا، برنج، دانه‌های روغنی و برخی دیگر از محصولات، هم‌اکنون گندم‌های‌ تراریخته که نقشی اساسی در تغذیه ساکنان زمین دارند و می‌توانند در اراضی خشک و شور به خوبی رشد و تولید محصول نمایند، پای به عرصه تولید نهاده‌اند و تفاوت اساسی آنها با گندم‌های مشابه، سنگین‌تر بودن و افزایش مقدار محصول در واحد هکتار است.

مهدی رجول دزفولی