آب مهم‌تر است یا خاک؛ مسأله این است

اخیراً وزیر جهاد کشاورزی با تاکید بر اهمیت خاک، خاک را از آب مهم‌تر دانسته و گفته است که چون آب تجدیدپذیر است و در یک بازه زمانی مشخص دوباره به چرخه طبیعت بازمی‌گردد حفظ خاک نسبت به آب از اهمیت بیش‌تری برخوردار است.
به گزارش مزرعه سبز ، وی در این باره به این نکته که به وجود آمدن خاک مناسب کشاورزی مستلزم گذشت ده‌ها یا صدها سال است، اشاره کرد و خواستار توجه بیشتر دست اندرکاران و از جمله کشاورزان به اهمیت خاک شده است. آقای وزیر از دست‌اندرکاران و همکاران خود در این راه هم خواسته که برای جلوگیری از فرسایش خاک و به هدر رفتن منابع ملی تلاش کند.

محافظت از آب پیش‌نیاز حفاظت از خاک

البته اینکه اثبات شود خاک مهم‌تر از آب است یا آب مهم‌تر از خاک، کار مفیدی نیست؛ قدر مسلم آن است که خاک در اثر کمبود آب به شدت خشک می‌شود و در اثر خشک شدن نه فقط املاح معدنی آن نمایان‌تر می‌گردد و به اصطلاح خاک شور می‌شود، بلکه در اثر خشک شدن مفرط خاک به ریزگرد تبدیل و در هوا پراکنده می‌شود. بدین ترتیب خشکی خاک و افزایش املاح آن که خاک را از نظر کشاورزی نابود یا بی‌ارزش می‌سازد در اثر نبود آب پدید می‌آید و اگر آقای وزیر دقت بیشتری در گفتار خویش داشت حتماً به این نکته که برای خاک هم باید از آب حفاظت کرد اشاره می‌نمود. در واقع وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط‌زیست در مورد تاثیر بی‌آبی و خشک شدن خاک باید بحران دریاچه ارومیه را به خاطر آورند که بر اثر کمبود آب و خشک شدن دریاچه ده‌ها تن نمک به وسیله طوفان‌های نمکی بر زراعت و کشاورزان آذربایجان پاشیده شده و مزارع آنان را نابود کرد. همچنین ریزگردهایی که چه از کانون تالاب هورالعظیم و چه از هور الهویزه به هوا برخاستند و ده‌ها شهر، روستا و مزارع آن‌ها را آلوده کردند؛ بر اثر همین بی‌آبی و خشکی منطقه رخ داده.
دست‌کم از آقای وزیر انتظار این است که میان آب و خاک تفکیک قائل نشود و حفظ خاک را بر حفظ آب ترجیح ندهد؛ بلکه ساداتی‌نژاد باید حفظ آب و خاک را برابر بداند و هیچ رجحان و اولویتی در این باره قائل نشود.
در این گفتار، هدف نقد سخنان آقای وزیر نیست و نکته بالا فقط از آن رو مورد اشاره قرار گرفت که به آقای وزیر هم راستا و برابری خاک و آب یادآوری شود. در عین حال، آقای وزیر باید توضیح دهد که در کنار تمهیداتی که برای مقابله با بلایای طبیعی نابودکننده خاک اندیشیده است برای سرقت خاک کشور چه تمهیداتی اندیشیده یا خواهد اندیشید؟

راهکار وزیر برای جلوگیری از سرقت خاک چیست؟

ساداتی‌نژاد در این سخنرانی به آسیب‌های معمول که خاک را تهدید می‌کند اشاره کرده است تهدیدهایی مانند فرسایش و شسته شدن خاک حاصل‌خیر در اثر وقوع سیل تأثیرهای حاصل از رانش زمین و تبدیل خاک به ریزگرد از مواردی است که آقای وزیر در این گفتار به آن اشاره کرده است؛ اما در این گفتار آیا به سرقت خاک هم اشاره شده است؟ اکنون روشن شده که اتهام سرقت و صادرات قاچاق خاک که به برخی از کارخانه‌های سیمان نسبت داده شده بود، نادرست است و آنچه به خارج صادر شده کلینکر که درواقع خاک پایه سیمان است.
علاوه‌بر این آنچه در مورد قاچاق و یا صادرات خاک سرخ از جزایر جنوبی خلیج فارس گفته می‌شود هم درست نیست؛ چه در این مورد اگرچه صادرات قانونی یا غیرقانونی خاک سرخ از این جزایر انجام می‌گیرد؛ اما این صادرات و خاک ارسال شده ربطی به کشاورزی ندارد. آنچه مدنظر این گفتار است خاک کشاورزی است که پیش از آن هم در زمان ریاست جمهوری احمدی‌نژاد و هم در زمان ریاست جمهوری حسن روحانی به وسیله لنج‌ها و لندین‌گرافت از برخی اسکله‌ها غیرمجاز در خلیج فارس به امیرنشین‌های انتقال پیدا می‌کرد. در آن هنگام گفته شد که برخی امیرنشین‌های امارات و مناطقی در بحرین و قطر با استفاده از همین خاک مزارع بزرگی برای انجام کشاورزی و حرکت به سوی خودکفایی غذایی ساختند. در آن هنگام هیچ مرجع رسمی در سال و فروش خاک به امارات متحده عربی، بحرین و قطر را تکذیب یا تأیید نکرد؛ اما در فضای مجازی کلیپ‌های متعددی مشاهده می‌شد که لنج‌های و لندین‌گرافت‌ها از اسکله‌های ثبت نشده در سواحل خلیج فارس از ایران به سمت کشورهای نام برده شده حرکت می‌کنند و خاک کشاورزی ایران را به کشورها انتقال می‌دهند.
دکتر ساداتی‌نژاد در کنار نکاتی که درباره لزوم جلوگیری از فراسایش و نابودی خاک در کشور بیان کرده، باید در مورد سرقت خاک نیز هشدار دهد. بایست که ایشان به عنوان رئیس سابق کمیسیون کشاورزی مجلس و وزیر جهاد کشاورزی بگوید که آیا وقوع این سرقت‌ها را تایید می‌کند و چه تمهید یا راهکاری برای جلوگیری از سرقت احتمالی یا مجدد خاک ایران به نفع کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس اندیشیده است.

نادر کریمی جونی ـ کارشناس اقتصاد کشاورزی

انتهای پیام/