باز هم بزرگ‌ترین واردکننده گندم و آرد می‌شویم

درسال‌های اخیر موضوع خودکفایی در گندم بسیار مورد توجه قرار گرفت و وزارت جهادکشاورزی طرح‌های بسیاری در این زمینه ارائه و اجرا نمود. هزاران میلیارد تومان با عناوین مختلف، به نام گندم و به کام دیگران هزینه شد، بودجه‌های زیادی حیف و میل گشت. گذشته از این که هیچ‌کدام از این برنامه‌ها به نتیجه‌ قطعی مورد نظر نرسید امروز سیلوها خالی است و خرید گندم به جای 10 یا 11 میلیون تن که پیش‌بینی شده بود به حدود 5 میلیون تن کاهش یافت.

به همین دلیل بحث واردات گندم به یک نیاز استراتژیک تبدیل و درنهایت به تخریب کشاورزی داخلی منجر شد این بحث که آرد گندم از لحاظ مواد مغذی و سلامت رده‌ پائین‌تری نسبت به انواع دیگر آرد دارد مورد توجه قرار نگرفت. اینک از ترکیه آرد و به ضرورت از آسیا و دیگر مناطق گندم وارد می‌شود.

متاسفانه وزارت جهادکشاورزی به‌عنوان نماینده‌ دولت در بحث غذا و امنیت غذایی به واردات گندم تن داد، اما این محاسبه صورت نگرفت که اگر گندم داخلی یا قیمت تضمینی بالاتری یا نزدیک به قیمت بین‌الملل خریداری شود کشاورزان بیشتری به کشت گندم رغبت پیدا می‌کنند و هزینه‌ای که صرف واردات می‌شود می‌تواند در راه خودکفایی و رشد کشاورزان ایرانی سرمایه‌گذاری شود. یا این‌که بر مبنای ظرفیت‌سنجی در کشت فراسرزمینی گندم مورد توجه قرار گیرد یا این‌که محصولات خاص و مورد تقاضای جهانی تولید و صادرات شود و به جای آن گندم وارد گردد.

ضمن این‌که با توجه پیشرفت کشاورزی و توانایی استفاده از تکنولوژی‌های جدید می‌توان بذرهای اصلاح شده با مقاومت و بازده بالاتر و نیاز به آب دوره کشت کمتر یا بذرهای مناسب کشت در اراضی دیم را به کشاورزان معرفی نموده و در اختیار آنان قرار داد تا با هزینه‌ی کمتر محصول بیشتری برداشت کنند.

اما شوربختانه حتی دفاتر سمیت و ایکاردا هم در ایران به حالت نیمه‌تعطیل درآمده و اتاق‌های در بسته آن پذیرای کسی نیست. این بار دست گدایی دولت به سمت هندی‌ها دراز می‌شود تا بذر گندم از آن کشور وارد کنیم یا گندم خود‌مصرفی کشاورزان را به جای بذور گواهی شده مورد استفاده قرار دهیم.

استفاده از گیاه تاج‌خروس برای تامین آرد

همچنین توجه به انواع دیگر محصولات زراعی که می‌توان به نوعی از آن آرد و نان تهیه کرد یا به صورت اختلاطی از آن در تهیه نان استفاده نمود، ازقبیل جو، یولاف، ذرت و گیاه تاج‌خروس باعث ایجاد تنوع در انتخاب محصول کشاورزان با توجه به شرایط جغرافیایی مناطق آنها می‌گردد.

اما تمامی این اهداف فقط با حمایت و برنامه‌ریزی منطقی نه ارائه جدول و آمار وزارت جهادکشاورزی ممکن می‌شود. در کمال تاسف این نهاد علاوه‌بر این‌که به‌جای نظارت تولید، فقط دخالت در تولید می‌کند نسبت به نوآوری و فناوری‌های این صنعت توجهی ندارد و بخش نوآوری‌ها با این‌که به میزانی گسترده است که می‌تواند بخش عظیم از وزارتخانه را به خود اختصاص داده و دارای یک بخش منظم و تحت مدیریت علمی باشد، حتی یک متولی جدی، پاسخگو و دارای اختیارات کامل در وزارتخانه ندارد و هیچ‌گونه حمایتی از نوآوران این صنعت نمی‌شود.

بی‌توجهی دولت به کشاورزی علمی

توجه به علم و مدیریت جدید، یکی از راه‌هایی است که کشورهای پیشرو در کشاورزی مثل هلند و نیوزیلند ثابت کرده‌اند به طور یقین به رشد کشاورزی منجر می‌شود. ایران نیز می‌تواند با توجه به این دیدگاه روند کشاورزی خود را اصلاح کرده و به یکی از کشورهای پیشرو در این صنعت استراتژیک تبدیل شود. اما تا زمانی که سلیقه، جناح و باند تصمیم‌گیری می‌کند راه رهایی از وابستگی‌های متعدد وجود ندارد.

علی گلباف