قزاقستان؛ بررسی فرصت‌های تجاری – کشاورزی

مزرعه سبز : قزاقستان، از مهم‌ترین کشورهای حوزه CIS، اوراسیا و همچنین کشورهای عضو پیمان شانگ‌های است که از نظر وسعت، نهمین کشور بزرگ جهان با بیش از 80درصد اراضی مناسب برای کشاورزی است. (حدود 220 میلیون هکتار اراضی کشاورزی). این کشور که پنجمین صادرکننده بزرگ گندم در جهان محسوب می‌شود با کشورهای روسیه، چین، قرقیزستان و ترکمنستان هم مرز است.

قزاقستان از موقعیت ژئوپلتیکی بسیار مهمی نیز برخوردار است؛ از یک سو حلقه اتصال کشورهای شرق آسیا با اروپا است و از سوی دیگر، مهم‌ترین پل ارتباطی روسیه با کشورهای واقع در جنوب آسیا محسوب می‌شود.

علاوه‌بر این، تقریبا همه عناصر موجود در جدول تناوبی مندلیف در خاک قزاقستان یافت می‌شود و در منابع اکتشافی در رتبه‎بندی‌های جهانی در مورد اورانیوم، روی، تنگستن و باریت رتبه اول؛ در نقره، سرب و کرومیت‌ها رتبه دوم، در مس و فلوریت رتبه سوم، در مورد مولیبدن رتبه چهارم و در طلا رتبه ششم جهان را در اختیار دارد.

بنابر گزارش اتاق مشترک بازرگانی ایران و قزاقستان، از عوامل و دلایل ایجاد مزیت برای سرمایه‌گذاری در کشور قزاقستان می‌توان به مواردی مانند: محیط مناسب برای کسب‌وکار؛ چشم‌انداز استراتژیک همه‌جانبه؛ مشوق‌های جذاب برای سرمایه‌گذاری؛ دسترسی به بازارهای منطقه؛ موقعیت جغرافیایی استراتژیک؛ نیروی کار ماهر چندزبانه؛ حمایت کامل قانون از سرمایه‌گذار؛ زیرساخت‌های مدرن و توسعه‎یافته؛ فرصت‌های سرمایه‌گذاری در کلیه بخش‌ها و نیز ثبات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی اشاره کرد.

در سال 2020، ایران حدود 108میلیون دلار صادرات به کشور قزاقستان داشت و 129 میلیون دلار واردات انجام داد(یعنی تراز تجاری 2/ 20 میلیون دلاری منفی).

عمده‌ترین کالاهای صادراتی ایران به کشور قزاقستان شامل پسته، انگور خشک‌شده (کشمش)، خرما، سیب تازه، کلوته، فرش و سایر کف‌پوش‌ها، پوشش و رنگ‌های پلی‌استرها و … است.

از مهم‌‎ترین کالاهای وارداتی ایران از کشور قزاقستان نیز موادی مانند روغن آفتابگردان، جوی دامی، منداب، ذرت دامی، ماشین‌های تراش برای برداشتن فلز، ماشین‌های تراش دادن یا سنگ‌زنی یا پرداخت کردن چرخ دنده، ماشین‌های خم کردن و تا کردن و دیگر کالاها را می‎توان ذکر کرد.

فرصت کشت فراسرزمینی

قزاقستان با 72/ 2 میلیون کیلومترمربع مساحت و زمین‌های قابل کشت فراوان و برخورداری از نزولات جوی سالانه 700 میلی‌متری، از شرایط بسیار مناسبی برای کشاورزی و دامپروری برخودار است و با توجه به کمبود آب در ایران، کشور قزاقستان می‌تواند فرصت مناسبی برای کشت فراسرزمینی به‌ویژه برای محصولاتی مانند گندم، برنج، جو، دانه کتان و آفتابگردان و … فراهم نماید.

علاوه‌بر آن در حوزه محصولات لبنی، پرورش دام و طیور، گلخانه‌ها و … فرصت‌های بسیار خوبی وجود دارد.

همایش فرصت‌های تجاری قزاقستان

به گزارش «دام و کشت و صنعت» همایش «آشنایی با فرصت‌های صادراتی منطقه اوراسیا با رویکرد کشور قزاقستان» به همت و تلاش اتاق مشترک بازرگانی ایران و قزاقستان، پانزدهم دیماه 1400 در محل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و با استقبال چشم‌گیر تجار و فعالان اقتصادی ایران و برخی کشورهای دیگر برگزار شد.

امیر عابدی، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و قزاقستان حسب مورد و با توجه به سوالات مطرح شده در مورد تجارت با کشور قزاقستان به برخی موارد اشاره کرد؛ وی گفت: یکی از مهم‌ترین مزیت‌های تجاری با کشور قزاقستان، سهل و سریع بودن خدمات تجاری در این کشور است؛ به طوری که می‎توان ظرف یک هفته اقدام به اخذ مجوز ثبت شرکت در این کشور نمود.

وی افزود: اتاق مشترک بازرگانی ایران و قزاقستان خدمات بسیار متنوعی در اختیار افراد و شرکت‌هایی که قصد تجارت و سرمایه‌گذاری تجاری در کشور قزاقستان دارند، ارائه می‌دهد.

همچنین، اطلاعات، ارتباطات و تجربه حرفه‌ای 30 ساله‌، کمک خواهد کرد تا خدمات مناسبی به متقاضیان ارائه دهیم. خدماتی مانند: شناسایی پارتنرتجاری، کشف قیمت‌های محصولات در کشور قزاقستان، حوزه لجستیک، مباحث نقل و انتقال پولی، شناسایی اطلاعات بازار برای محصولات مورد نظر و … از خدمات اتاق مشترک ایران و قزاقستان برای متقاضیان است.

قزاقستان و افزایش خدمات فنی

رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و قزاقستان عنوان کرد: کشور قزاقستان با بهره‌گیری از موقعیت بسیار مناسب جغرافیایی و نیز شرایط سیاسی و روابط بین‌الملل، فارغ از محدودیت‌هایی که برای ایرانیان در تجارت با کشوری مانند روسیه دارند، شرایط را برای تجارت ایرانیان مناسب کرده است.

عابدی با اشاره به اینکه قزاقستان در زمینه‌های مختلفی برای تجار ایرانی دارای زمینه فعالیت است به برخی محصولات نیز اشاره کرد و گفت: صادرات پسته، خرما، سنگ‌های ساختمانی، خدمات فنی و مهندسی، پروژه‌های انتقال آب و … از فرصت‌های تجار ایرانی برای صادرات کالا و خدمات به کشور قزاقستان هستند.

وی در ادامه گفت: از دیگر خدمات اتاق مشترک بازرگانی به متقاضیان، در زمینه، بستن قراردادهای شرکت‌های ایرانی با طرف‌های قزاقستانی است که به‌عنوان داور و حَکَم در دریافت قراردادها حضور خواهیم داشت تا دو طرف بتوانند با اطمینان و اعتماد بیشتری با همدیگر تجارت داشته باشند و به توسعه و تسهیل تجارت آنها مساعدت می‌کنیم، به‌ویژه در شرایط تحریمی، کمک‌های مناسبی به متقاضیان ارائه می‌دهیم.

صنایع گلخانه‌ای

عابدی در ادامه گفت: صنایع گلخانه‌ای یکی از موارد در حال رشد است و این کشور به سمت توسعه کشت گلخانه‌ای حرکت کرده است. شرکت‌های ایرانی در حوزه ساخت گلخانه‌ها و سازه‌های گلخانه‌ای پیشرفت‌های بسیار قابل‌ملاحظه‌ای داشته‌اند؛ ضمن آن که در قزاقستان شرکت‎های مطرح هلندی و اروپایی نیز فعالیت می‌کنند.

اما باید به این نکته توجه داشت که این کشور صرفا مشتری تجهیزات گلخانه‌ای نیست بلکه یک گلخانه را به‌صورت کاملا ساخته و اجرا شده و به اصطلاح «کلید روشن» می‌خواهند و به‌طور مثال در مورد مرغداری‌ها نیز همین مسئله وجود دارد و این‌گونه نیست که بخواهند بخشی از تجهیزات به این کشور صادر شود.

وی افزود: حتی در مورد طرح‌های گلخانه‌ای علاوه‌بر اجرای کامل گلخانه، آنها مهندسان کشاورزی با تجربه را نیز از شرکت‌های مجری گلخانه می‌خواهند که بر کار تولید نظارت نماید. عابدی در بحث کشاورزی و کشت فراسرزمینی نیز گفت: در کشور قزاقستان به مشتریان خارجی زمین واگذار نمی‌شود و برای کشت فراسرزمینی باید یک شرکت را با مکانیزم خاص خودش خریداری نمایید.

برگزاری نمایشگاه اختصاصی ایران در قزاقستان

رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و قزاقستان گفت: پیشنهاد برگزاری نمایشگاه اختصاصی جمهوری ‌اسلامی ایران در کشور قزاقستان را به سازمان توسعه تجارت ارائه داده‌ایم و در صورت موافقت و مناسب بودن شرایط در ابتدای سال 1401 این نمایشگاه برگزار خواهد شد که می‌تواند زمینه مناسبی برای افزایش همکاری‌ها و تبادلات بین دو کشور باشد.

خدمات فنی و مهندسی

رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و قزاقستان توضیح داد: یکی از بهترین و بزرگ‌ترین سرمایه‌های ما ایرانیان برای تجارت با کشورهایی مانند قزاقستان، در حوزه خدمات فنی و مهندسی است که باید راهکارهایی پیدا کنیم تا بتوانیم از این حوزه برای صادرات بهره‌برداری لازم را داشته باشیم.

عابدی گفت: در زمینه صنایع آبرسانی و آبیاری در کشور قزاقستان ظرفیت بسیار خوبی برای ورود شرکت‌های ایرانی وجود دارد و خدمات فنی و مهندسی در زمینه آبیاری‌های پیشرفته مانند: قطره‌ای، بارانی، کانال‌های انتقال آب و انواع روش‌های دیگر جزو خدماتی است که در قزاقستان مشتری‌های خوبی برای آن وجود دارد، اما باید برای ورود به این بازار در همه زمینه‌ها حرفه‌ای عمل شود.

سخت‌گیری کشورهای اوراسیا در مورد سلامت محصولات

وی در مورد صادرات محصولات کشاورزی گفت: در این مورد کشورهای حوزه اوراسیا و روسیه سخت‌گیری‌های خاص خودشان را دارند و در حال حاضر به این مرحله رسیده‌ایم که محصول را قبل از کشت پایش و رصد می‌کنند که تا مرحله انبارداری و گواهی سلامت و… در دستور کار قرار می‌گیرد و فرآیند صادرات را سخت‌تر می‌کند. البته سخت‌تر به معنی این‌که محصولات سالم‌تر تولید شود و اتفاقا این سخت‌گیری‌ها مناسب است.

وجود نهادهای موازی و ضعف قوانین

حسینی کاخکی، مدیرکل دفتر همکاری‌های بین‌الملل گمرک جمهوری اسلامی ایران نیز در این همایش به طرح مباحث گمرکی مرتبط با کشورهای حوزه اوراسیا و به‎ویژه کشور قزاقستان پرداخت.

وی با اشاره به وجود نهادهای موازی و ضعف برخی قوانین در زمینه تجاری ایران با کشورهای دیگر گفت: حدود 25 نهاد مختلف در این مورد تصمیم‌گیری می‌کنند که این مسئله باعث می‌شود نتوانیم از پتانسیل‌های تجاری با کشورهای دیگر و همچنین کشورهای اوراسیا به‌خوبی استفاده نماییم.

کاخکی گفت در حوزه گمرکی، کارگروهی برای اجرای موافقتنامه تجاری ایران با اوراسیا تشکیل شده و در کنار اقداماتی مانند ارزیابی مدیریت ریسک و مسائل دیگر، تسهیلات خاصی نیز برای شرکت‌های علاقه‌مند به تجارت با کشورهای اورسیا را در نظر گرفته‌ایم.

وی گفت: همچنین در مورد گمرکات بین‌المللی نیز کارگروه‌های مشترکی به کشورهای عضو اوراسیا برای رسیدن به اهداف توافقنامه اوراسیا تشکیل داده‌ایم و با خود اتحادیه نیز مباحث فنی را به‌صورت فعال در حال پیگیری هستیم.

کاخکی در پاسخ به سوال خبرنگار « مزرعه سبز » در مورد اخطار احتمالی طرف روسی به گمرک جمهوری اسلامی ایران نسبت به غیراستاندارد بودن برخی محصولات کشاورزی مانند فلفل‌های صادراتی، گفت: در این زمینه با گمرک مکاتباتی صورت نگرفته بود وگرنه از ارسال محصولات و زیان بیشتر تجار پیشگیری لازم به‌عمل می‌آمد.

در این همایش همچنین خانم الهام حاجی‌کریمی، دبیر میز اوراسیای سازمان توسعه تجارت

نیز به تشریح و توضیح تفاهم‌نامه تجاری ایران با اوراسیا پرداخت و زوایای آن را برای حضار توضیح داد.

حسین کاظمی ـ روزنامه نگار و کارشناس ارشد کشاورزی

ماهنامه دام و کشت و صنعت- شماره ۲۶۰ - بهمن ۱۴۰۰