صندوق بیمه کشاورزی؛ پشتیبان بخش کشاورزی
با وجود طیف وسیعی از خطرها که محصولات کشاورزی را تهدید و درآمد بهره‌برداران این بخش را دچار نوسان شدید می‌نماید.
اخبار سبز کشاورزی؛ با وجود طیف وسیعی از خطرها که محصولات کشاورزی را تهدید و درآمد بهره‌برداران این بخش را دچار نوسان شدید می‌نماید، از تمایل افراد برای ورود و سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی کاسته می‌شود و این مسئله علاوه‌بر تهدید امنیت غذایی جامعه، به‌صورت دومینو وار مشکلات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دیگری را نیز به جامعه تحمیل می‌نماید که پرداختن به آنها در مجال این گفتار نیست.
اما یکی از بهترین و منطقی‌ترین روش‌ها برای کاستن یا متعادل‌کردن ریسک در کشاورزی، استفاده از پوشش بیمه‌ای کارآمد است و به‌راستی که بیمه می‌تواند یکی از بهترین پشتیبانان بهره‌برداران بخش کشاورزی در روزهای سخت باشد.
در همین جهت از سال 1363 « صندوق بیمه محصولات کشاورزی » در ایران تاسیس شد تا عصای دست دولت و بخش خصوصی برای قوام و دوام کشاورزی باشد؛ از آن دوره تاکنون این صندوق، مدیریت‌ها و افراد متفاوتی را در راس هرم خود در هیأت‌مدیره و مدیریت اجرایی صندوق به خود دیده که هرکدام به نوبه خود برای اعتلای این نهاد کارآمد و ارزشمند تلاش کرده اند.
اما یکی از موفق‌ترین این مدیریت‌ها در دوره اخیر اتفاق افتاده که در شرایط سخت اقتصادی کشور، افرادی از جنس کشاورزی و کشاورزان، با برنامه‌ریزی و اجرای سیاست‌های درست و منطقی، تحولات بسیاری را در بهبود و ارتقای خدمات‌دهی صندوق بیمه کشاورزی رقم زدند.
جایی که مهندس محمدابراهیم حسن‌نژاد به‌عنوان قائم‌مقام صندوق بیمه کشاورزی و مدیر ارشد اجرایی این صندوق با همکاری دیگر اعضای هیات‌مدیره و با تلاش‌های شبانه‌روزی و خستگی‌ناپذیرشان، برگ زرینی بر خدمت‌رسانی به بهره‌برداران شریف بخش کشاورزی رقم زدند.
اقدامات اساسی و تاثیرگذاری چون ایجاد سامانه نوین اینترنتی، توسعه بخش‌های IT، اطلاع‌رسانی، استفاده از اطلاعات ماهواره‌ای، تنوع بیمه نامه های ترجیحی، استانداردسازی بیمه نامه ها و پرداخت غرامت، افزایش سرعت و دقت در کار و … ، همه از موضوعاتی است که الحق‌و‌الانصاف آن هم در این شرایط سخت اقتصادی، نمی‌توان به‌سادگی از کنار آن گذشت.
به بهانه 13 آذر، روز جهانی بیمه بر آن شدیم تا در گفت‌وگو با مهندس تورج سعیدی، یکی از اعضای هیات‌مدیره صندوق بیمه کشاورزی ضمن آشنایی با ساختارهای این صندوق، به برخی اقدامات انجام شده و چالش‌ها و انتظاراتی که از این صندوق وجود دارد و نیز مطابقت این انتظارها با واقعیت و ماهیت ذاتی صندوق، بپردازیم.
تورج سعیدی، فوق‌لیسانس مهندسی کشاورزی(زراعت) از سال 1394 به عضویت هیات مدیره صندوق بیمه درآمده است. وی قبل از آن به‌عنوان معاونت برنامه‌ریزی سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان، معاون مدیریت جهادکشاورزی شهرستان قروه و نیز به‌عنوان کارشناس کشاورزی در مراکز خدمات این شهرستان به مدت 25 سال اندوخته‌های فراوانی را با خود به صندوق بیمه آورده است. دوم آذر سال‌جاری با هماهنگی قبلی به دفتر کار وی مراجعه کردیم.
با یک توضیح کلی در مورد ساختارهای صندوق بیمه کشاورزی و پتانسیل‌های قانونی آن شروع کنیم تا ببینیم که برای ارائه خدمات مناسب، با توجه به این ساختار و امکانات قانونی چه انتظاراتی می‌توان از صندوق داشت؟
افرادی که با صندوق بیمه کشاورزی کار می‌کنند، عمدتا یا بیمه‌گذار هستند یا افرادی که لزوما ذی‌نفع نیستند اما به خاطر بیمه‌گذاران و ذی‌نفعان با بیمه ارتباط دارند، مانند مقامات محلی، نمایندگان مجلس، فرمانداران، استانداران و حتی مطبوعات که در تعامل با صندوق بیمه بوده و بعضا در راستای حمایت از بیمه‌گذاران از صندوق انتظاراتی دارند.
اما این دو دسته یعنی بیمه‌گذاران(بهره‌برداران بخش کشاورزی) و دیگر افراد مرتبط، انتظاراتی از صندوق بیمه دارند که به نظر می‌رسد بخشی از آنها ناشی از شناخت ناکافی آنها از این صندوق باشد و چه خوب است که در نشریات و مطبوعات به این نکته پرداخته شود که خاستگاه صندوق بیمه کشاورزی کجا است و مخاطبان با ساختارهای صندوق بیمه آشنا باشند و ببینیم که آیا این خواسته‌ها و انتظاراتی که از صندوق بیمه کشاورزی وجود دارد در حدود و توان قانونی این صندوق هست یا نه؟!
صندوق بیمه کشاورزی، یک شرکت کاملا دولتی است که بر اساس قانون تشکیل و اساسنامه‌آن نیز در مجلس تصویب شده؛ یعنی اساسنامه آن نیز قانونی است.
ساختار صندوق بیمه کشاورزی کاملا دولتی است که مجمع صندوق بیمه در بالاترین رکن آن قرار می‌گیرد که عبارتنداز: وزارت جهادکشاورزی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان برنامه و بودجه که وزیر جهادکشاورزی در جایگاه رئیس مجمع قرار دارد.
دومین قسمت از ارکان صندوق بیمه، هیات‌مدیره با عضویت 5 نفر است. یکی از آنها، مدیرعامل بانک کشاورزی است که مدیرعامل صندوق بیمه کشاورزی نیز است و تنها مدیرعاملی که بنابر قانون در یک زمان می‌تواند مدیرعامل دو نهاد، مجموعه یا شرکت باشد، مدیرعامل بانک کشاورزی است.
یکی از اعضای هیات‌مدیره بانک کشاورزی نیز عضو هیات‌مدیره صندوق است که این دو مقام، یعنی مدیرعامل بانک کشاورزی و یکی از اعضای هیات‌مدیره بانک در صندوق، به عنوان اعضای غیرموظف شناخته می‌شوند.
از سه عضو باقی‌مانده که اعضای موظف هستند؛ یک نفر، قائم‌مقام مدیرعامل است که اختیارات و مدیریت عملیات اجرایی را به‌عهده دارد و مدیر ارشد اجرایی صندوق است که در حال‌حاضر این امر برعهده آقای مهندس حسن‌نژاد است. دو نفر دیگر نیز از اعضای موظف هیات‌مدیره هستند.
از طرفی، در ارکان صندوق یک کمیته فنی وجود دارد که نمایندگان سازمان برنامه‌وبودجه و وزارتخانه‌های عضو مجمع در آن حضور دارند و کارهای کارشناسی را در مورد عملیات اجرایی و طرح‌های بیمه‌ای صندوق انجام می‌دهند و آنها را برای تصویب به مجمع می‌برند و قائم‌مقام مدیرعامل و هیأت‌مدیره، مجری این برنامه‌های مصوب هستند.
در قانون صندوق بیمه کشاورزی چند نکته وجود دارد که شایسته است مخاطبان نشریه نیز به آنها توجه داشته باشند؛
در اساسنامه و ماده 27، عملیات اجرایی بیمه از نظر کمیت و کیفیت برعهده بانک کشاورزی گذاشته شده است. یعنی صندوق باید دستورالعمل‌ها و شیوه اجرا را تعیین و به بانک ابلاغ کند و بانک از نظر قانونی، عملیات اجرایی را براساس این دستورالعمل انجام دهد.
بنابراین در سطح استان‌ها عملیات اجرایی یا توسط شعب بانک کشاورزی یا توسط بخش‌خصوصی که در ارتباط با بانک کشاورزی هستند، انجام می‌شود.
موضوع دیگر که بسیار مهم است اینکه در این اساسنامه حق بیمه‌با فرمول‌هایی که براساس آیین‌نامه بیمه کشاورزی است، محاسبه می‌گردد که بخشی از این «حق بیمه» برعهده دولت بوده که هر ساله در مجمع عمومی سهم دولت از حق بیمه‌ها در برنامه‌ها تصویب می‌شود.
چه فاکتورهایی روی این حق بیمه تاثیر می‌گذارد؟
در این فرمول، یکی از مواردی که روی حق بیمه تاثیر می‌گذارد تعهدات ما است؛ یعنی اگر محصولی با خسارت 100درصدی مواجه شد، ما چقدر پول غرامت پرداخت می‌کنیم؛ هر چقدر این تعهد بالاتر باشد، حق بیمه هم بالاتر می‌رود که یکی از بیشترین و مهم‌ترین انتظاراتی که از صندوق بیمه وجود دارد، تعهدات بالاتر با حق بیمه کمتر است.
چه اندازه امکان برآورده کردن این انتظار وجود دارد؟
اولا، باید بابت عوامل خطرآفرین که مورد پوشش بیمه‌نامه است، ضریب خطر بسیار پایین باشد؛ مثلا اگر بخواهید باغ‌های مرکبات را در مناطق گرمسیر و در برابر عامل سرما بیمه کنید؛ معلوم است که عامل خطر سرما در مناطق گرمسیر ریسک پایینی دارد. اما همین باغ مرکبات را اگر در یک منطقه با احتمال بالاتر وقوع سرما، در برابر سرمازدگی بیمه کنید، چون ریسک کار بالا می‌رود پس حق‌بیمه نیز بالاتر خواهد رفت.
این محاسبات براساس فرمول‌های خاص صورت می‌گیرد و هیأت‌مدیره و مجمع صندوق بیمه تنها کمکی که می‌توانند به بهره‌برداران بکنند این است که بخشی از حق‌بیمه را بر عهده دولت بگذارند.
سهم دولت از این مقدار چقدر است؟
بخش قابل‌توجهی را شامل می‌شود؛ مثلا در برخی از محصولات اصلی و استراتژیک و متناسب با مناطق مختلف گاهی تا 90درصد حق‌بیمه را دولت پرداخت می‌کند. براساس سیاست‌گذاری‌های وزارت جهادکشاورزی و صندوق بیمه و نوع محصول، دولت حق‌بیمه‌های متفاوتی را برای محصولات مختلف متعهد می‌شود.
اگر بیمه‌گذار بپذیرد براساس همین فرمول‌های محاسبه شده، حق بیمه بیشتری پرداخت کند و در صورت خسارت، غرامت بیشتری نیز دریافت نماید، آیا امکان آن فراهم است؟
ما براساس محاسبات، یک بیمه‌نامه معیار برای هر منطقه تعیین می‌کنیم؛ مثلا اعلام می‌کنیم که بیمه گندم در یک شهرستان با توجه به ضریب خطر و میزان تولید محصول این مقدار است اما اگر کسانی متقاضی باشند، بیمه‌نامه‌های گران‌تر یا ارزان‌تر از آن با پرداخت غرامت بیشتر یا کمتر را نیز به بهره‌برداران عرضه می‌نماییم.
به این بیمه‌نامه‌ها به‌اصطلاح بیمه‌نامه‌های «ترجیحی» می‌گوییم. اما باید توجه داشته باشیم که مقدار ریالی سهم دولت در همه این بیمه‌نامه‌ها ثابت است و مابه‌التفاوت را خود متقاضی باید پرداخت می‌کند.
چرا سهم دولت ریالی محاسبه می‌شود و درصدی محاسبه نمی‌شود؟
به‌دلیل این که بودجه‌های دولتی که در اختیار صندوق بیمه قرار می‌گیرد مقدار ثابت و محدودی است که ما باید بتوانیم آن را در سراسر کشور و بین همه بخش‌های کشاورزی به‌صورت منطقی و عادلانه‌ای توزیع کنیم و دست عوامل صندوق بیمه از نظر منابع مالی آنقدر باز نیست که هر اندازه که بخواهیم خسارت‌ها را پوشش دهیم.
آیا بر سر مقدار این بودجه‌ها با دولت، مجلس و سایر نهادهای تاثیرگذار هم وارد لابی و چانه‌زنی می‌شوید؟
بله، بسیار زیاد به این موضوع می‌پردازیم؛ با دولت، نمایندگان مجلس و نهادهای دیگر در این مورد رایزنی‌های زیادی انجام می‌دهیم و خوشبختانه در سال‌های اخیر با توجه به شناخت بیشتری که نسبت به اهمیت صندوق بیمه به وجود آمده، مجلس هم توجه خوبی به این موضوع داشته است. به‌طوری‌که در چند سال گذشته در لوایح بودجه‌ای که دولت به مجلس ارائه داده، معمولا بودجه صندوق بیمه در مجلس و توسط نمایندگان افزایش پیدا کرده و باعث شده که ما نیز بتوانیم حمایت‌های بیشتری از کشاورزان داشته باشیم. خود دولت هم تا اندازه‌ای که در توان داشته از صندوق بیمه کشاورزی حمایت کرده است.
ارزیابی شما از عملکرد هیأت‌مدیره اخیر در این مورد چیست و تا چه اندازه موفق بوده است؟
در دوره هیأت‌مدیره اخیر، این مسئله بسیار مشهود بوده و تلاش‌های آنها باعث شده که بودجه‌ها افزایش بسیار چشم‌گیری داشته باشند. ضمن این که قبل از آن، صندوق بیمه در بودجه کشور ردیف بودجه‌ای نداشت و از راه‌های دیگری بودجه اندک و ناچیزی را دریافت می‌کرد، اما با پیگیری‌های هیات‌مدیره، از سال 1395 برای آن ردیف بودجه‌ای تعریف و مقدار بودجه هم افزایش قابل‌توجهی داشته است.
برخی طرح‌های مهم مانند الگوی کشت را نیز می‌توان به وسیله صندوق بیمه، بهتر سیاستگذاری و اجرایی کرد و آرایش مناسب‌تری به آن داد. نظر شما در این مورد چیست؟
اتفاقا طرح‌هایی در رابطه با الگوی کشت و طرح نکاشت در برخی مناطق و … در صندوق بیمه مطرح است؛ چراکه که یکی از راه‌های اصلی آن سیاست‌گذاری‌های بیمه‌ای است و ما آمادگی کامل داریم که در این زمینه با وزارتخانه جهادکشاورزی همکاری نماییم و ایده‌های خیلی خوبی نیز برای آن داریم. الزامات و پیش‌زمینه‌هایی دارد که دور از دسترس نیست و صندوق بیمه آمادگی همکاری دارد.
در مورد مباحث افزایش بهره‌وری چطور؛ آیا می‌شود با سیاست‌گذاری‌های صندوق بیمه در این زمینه استفاده کرد؟ مثلا از کسانی که راندمان مصرف آب بهتری دارند، حمایت‌های بهتری صورت گیرد؟
البته خود ما در رابطه با اینکه بعضی از اقدامات مدیریتی باعث بهبود عملکرد بشود و از خسارت‌ها جلوگیری کند، تا جایی که توانسته‌ایم در بیمه‌نامه‌ها گنجانده‌ایم و سعی کرده‌ایم پاداش آن به کشاورزان داده شود، اما یارانه‌ای تحت این عنوان به ما تعلق نمی‌گیرد تا از مجرای صندوق بیمه کشاورزی پرداخت شود.
در مورد دیگر انتظاراتی که بهره‌برداران از صندوق دارند و شما نیز حتما از آن اطلاع دارید، بیشتر توضیح دهید؟
انتظار دیگری که از صندوق وجود دارد و به‌جا هم است، اینکه اگر خسارت و اتفاقی رخ دهد، عوامل و کارشناسان صندوق بهموقع و در اسرع‌وقت برای بررسی در محل حضور داشته باشند و پرداخت غرامت هم سریع‌تر انجام شود.
دیگر اینکه از ارزیابی‌های گروهی و منطقه‌ای فاصله بگیریم و هرکس به اندازه‌ای که خسارت دیده است، غرامت دریافت نماید. توضیح اینکه، در برخی کشورهای دیگر نیز به دلایل مختلف این مسئله وجود دارد که ارزیابی‌و پرداخت خسارت به‌صورت منطقه‌ای صورت می‌گیرد؛ به‌عنوان مثال در یک منطقه ارزیابی می‌کنند که یک عامل محیطی به‌طور متوسط مثلا 30درصد به یک محصول خسارت وارد کرده است و به کل محصول بیمه‌شده آن منطقه به اندازه همان 30درصد غرامت پرداخت می‌کنند؛ حال اینکه ممکن است برخی افرادی بیشتر یا عده‌ای نیز کمتر خسارت دیده باشند.
توجیه این نوع پرداخت غرامت هم این است که فکر می‌کنند افرادی که خسارت کمتری دیده‌اند، احتمالا مدیریت بهتری روی محصول اعمال کرده‌اند و این غرامت اضافی هم پاداش آنها محسوب می‌شود و یا افرادی که خسارت بیشتری دیده باشند نیز احتمالا مدیریت ضعیف‌تری داشته‌اند.
البته این توجیه نمی‌تواند در همه موارد صادق باشد، بنابراین صندوق بیمه بهشدت در حال تلاش برای دور شدن از این روش و حرکت به این سمت است که محصول هر کسی را جداگانه بررسی نمایند و هرکس به اندازه‌ای که خسارت دیده، غرامت هم دریافت نماید و نیز تلاش می‌کنیم که دیگر انتظارات منطقی بیمه‌گذاران را برآورده نماییم.
چه اقداماتی در این راستا انجام داده‌و چه برنامه هایی دارید؟
اول اینکه در چند سال اخیر حرکت گسترده‌ای به سمت خدمات الکترونیک انجام داده‌ایم. درکنار طراحی و اجرای سامانه‌های فراگیر اینترنتی که همه کشور را پوشش می‌دهند، اعلام خسارت حضوری توسط کشاورزان را حذف کرده و امکانی فراهم شده تا کشاورز و بهره‌بردار به وسیله موبایل و با ارسال یک کد، اعلام خسارت نماید تا در کمترین زمان ممکن برای بررسی اقدام شود.
دیگر اینکه در بسیاری از طرح‌های بیمه‌ای با اطمینان و اعتماد به بیمه‌گذار، پرداخت غرامت را ساده‌تر کرده‌ایم؛ به‌ویژه در مورد دام‌ها این امر بیشتر صادق است. مثلا در مورد دام‌سبک تا 3 راس را اگر دام‌های بیمه‌شده دچار خسارت شوند، با تائید معتمدان محلی مانند دهیار، شورای اسلامی و … خسارت وارده تایید و غرامت پرداخت می‌شود.
در مورد کشت‌های زراعی نیز در چند سال گذشته، تصاویر و اطلاعات ماهواره‌ای را به خدمت گرفته‌ایم و اگر کسی اعلام کند که در یک تاریخ مشخص دچار غرامت شده، به فرض حضور نداشتن کارشناس، با استفاده از اطلاعات و تصاویر ماهواره‌ای می‌توانیم اقدامات لازم را با ضریب اطمینان 85درصد و بالاتر انجام دهیم و تکنولوژی و دانش را در این زمینه به خدمت گرفته‌ایم.
در حال‌حاضر از راه اطلاعات ماهواره‌ای برنامه‌های بیمه‌ای پنج استان را انجام می‌دهیم که در آینده گسترش خواهد یافت و به این سمت حرکت می‌کنیم که بسیاری از بررسی‌های ما با تکیه‌بر اطلاعات ماهواره‌ای و همچنین استفاده از هوش مصنوعی باشد.
برای این منظور با چند شرکت دانش‌بنیان همکاری داریم که به وسیله این شرکت‌ها اطلاعات ماهواره‌ای را بررسی می‌نماییم. حرکت به سمت بررسی‌های ماهواره‌ای، اینترنت اشیاء، اطلاعات هواشناسی ماهواره‌ای و … به ما امکان می‌دهد ضمن بررسی‌های دقیق‌تر، هزینه‌های کار هم پایین بیاید.
همه این مثال‌ها در راستای خواسته‌های کشاورزان و بهره‌برداران عزیز برای سرعت و دقت در کار صورت گرفته است.
در دوره مدیریت آقای مهندس حسن‌نژاد، شاهد توسعه بسیار از نظر کمیت و کیفیت در عرصه‌های مختلف صندوق بیمه کشاورزی بودیم؛ مانند بیمه دام، طیور، شیلات، آبزیان و … که جهش‌های خوبی به‌ویژه در بیمه‌های «ترجیحی» و پرداخت غرامت‌ها اتفاق افتاد.
محدودیت‌های شما قابل درک است اما به نظر می‌رسد که در بخش‌های زراعت و باغبانی هم باید چنین جهش‌هایی را شاهد باشیم؟
در مورد دام‌ها، بیمه‌نامه‌های ما ارتقای خوبی داشته و غرامت‌های پرداختی به قیمت‌های واقعی بسیار نزدیک‌تر شده است. البته چنانچه چنین بیمه‌نامه‌هایی را خود دامداران متقاضی باشند. طرح‌های بیمه‌ای دام، طیور و آبزیان را خیلی استاندارد کرده‌وپیشرفت‌های چشم‌گیری داشته و بسیار گسترده شده است.
مثلا در مورد آبزی‌پروری تا یکی دو سال قبل فقط آبزی پرورش یافته و آماده عرضه به بازار را بیمه پوشش می‌داد اما اخیرا تمام چرخه تولید از تخم چشم‌زده تا بچه‌ماهی و نرسری و … زیر پوشش بیمه‌ای قرار گرفته است و بیمه‌های بسیار جذاب و مناسبی برای آنها برقرار کرده‌ایم.
در مورد بیمه دام، طیور و شیلات می‌توانیم بگوییم که برنامه‌هایی که اجرا کرده‌ایم قابل الگوبرداری برای کشورهای دیگر است و استقبال خوبی نیز از آن به عمل آمده است به‌طوری‌که در 4-3 سال اخیر مرتبا با افزایش پرتفوی مواجه هستیم و با اینکه در یکی دو سال گذشته تعهدات دولت به صندوق بیمه بهموقع انجام نشده و مقداری کار ما را سخت کرده است؛ اما در این زمینه شرایط مناسب و خوبی داشته‌ایم.
در بیمه زراعت نیز ما تعهدات بالاتر بیمه‌ای یعنی بیمه‌های گران‌قیمت با پرداخت غرامت بیشتر را هم به بهره‌برداران عرضه می‌کنیم اما استقبال از این بیمه‌نامه‌ها بسیار کم بوده است و کشاورزان بیمه‌نامه‌های ارزان‌تر را ترجیح می‌دهند.
در مورد باغ‌های میوه‌چون قیمت محصولات بسیار بالا است، هم از طرف صندوق و هم از طرف باغدار، امکان بیمه‌نامه‌های گران‌قیمت با پوشش غرامتی بالاتر در عمل مقداری سخت می‌شود و نمی‌توان روی این موضوع به‌راحتی مانور داد. اما در زراعت مانند آنچه در مورد دام اتفاق افتاده و شما هم اشاره کردید، بیمه‌نامه‌های ترجیحی وجود دارد، با این حال در مورد باغ‌های میوه هم بیمه‌نامه‌های ترجیحی وجود دارد.
اگر دولت‌ها اراده‌ای برای حمایت از کشاورزان داشته باشند، یکی از راه‌های بسیار منطقی برای آن، صندوق بیمه است و چنانچه شما نیز فرمودید برخی محدودیت‌ها، مانند کمبود بودجه‌باعث می‌شود که صندوق بیمه نتواند خدمات بیشتر و بهتری به کشاورزان ارائه دهد.
به‌نظر می‌رسد دولت اگر بخواهد از بخش کشاورزی حمایت کند، باید توجه بیشتری به صندوق بیمه کشاورزی داشته باشد؟
متاسفانه در طول فعالیت صندوق بیمه کشاورزی چندان که باید و شاید به این نهاد تاثیرگذار توجه نشده است. در کشور پهناور ایران، با مخاطرات زیادی که وجود دارد و از طرفی کشاورزان آسیب‌پذیر از نظر مالی، باید توجه بیشتری به بیمه صورت گیرد. با همین شرایط کنونی ما تقریبا کمتر از 20درصد از بخش کشاورزی را پوشش می‌دهیم. حال اگر این پوشش بیمه‌ای بخواهد افزایش یابد، باید حمایت‌ها از صندوق بیمه بیشتر و بودجه‌های آن افزایش یابد.
در سال‌های اخیر بیشترین کمک‌هایی که به کشاورزان شده از مجرای صندوق بیمه بوده است. برای مدیران کشور باید محرز شده باشد که با این حجم مخاطرات، یکی از موثرترین، آزموده‌ترین و قانونی‌ترین موسسات برای حمایت از کشاورزان، صندوق بیمه است که ضرورت دارد حمایت‌های جدی از آن صورت گیرد.
یکی از این حمایت‌ها افزایش بودجه است تا بتوان حمایت‌های بیمه‌ای فراگیر و اجباری را توسعه داد و بیمه بتواند پشتیبان قوی‌تری برای کشاورزان باشد.
برای طرح‌های هوشمندسازی در کشاورزی و تشویق بهره‌برداران به استفاده از طرح‌های هوشمند، اتوماسیون گلخانه‌ها، پهپادها و … چطور؟ آیا به این موارد هم ورود کرده‌اید تا مانند طرح‌های مکانیزاسیون، ماشین‌آلات و ادوات کشاورزی، این موارد را هم تحت پوشش بیمه‌ای قرار دهید؟
قطعا همین طور است و باید به تکنولوژی‌ها و امکانات جدیدی که در کشاورزی به کار گرفته می‌شوند توجه داشت و آنها را زیر پوشش بیمه‌ای برد، ما نیز سعی می‌کنیم که به این سمت حرکت کنیم. مثلا در گلخانه‌ها سیستم‌های اتوماسیون تحت پوشش بیمه‌ای قرار دارند؛ موضوع سیستم‌های نوین آبیاری یکی از مواردی بوده که شخصا در هیات‌مدیره پیگیری کرده‌ام و موارد دیگر را نیز پیگیر خواهیم بود.
درمورد پهپادها، سیستم‌های آبیاری نوین و … باید همگام با کشاورزان پیشرو، پوشش‌های بیمه‌ای را گسترش داده و به آن سمت حرکت کنیم.
همچنین در مواردی مانند تولید نهال در محیط‌های کشت، محصولات دانش‌بنیان بخش کشاورزی و … برنامه‌هایی داریم و از آن غافل نبوده‌ایم. اما باید توجه داشت که این موارد نیاز به مطالعات، بررسی‌ها و زمینه‌سازی‌های خاص خود دارد و لازم است که مقدمات آن فراهم آید.
در مورد طرح‌های محوری وزارتخانه، به‌ویژه طرح‌هایی که وزیر بر آنها تاکید دارد؛ مانند طرح کشاورزی قراردادی، طرح توسعه کشت دیم، طرح‌های شیلاتی و … از مواردی است که برای اجرای آن نمی‌توان از نقش محوری صندوق بیمه غافل شد و آن را نادیده گرفت.
یکی از مهم‌ترین طرح‌های وزارت جهادکشاورزی «کشت قراردادی» است که در مورد این طرح، بیمه در یک جایگاه بسیار مهم و کلیدی قرار دارد؛ چون ذات این طرح به شکلی است که تولیدکننده به‌صورت حمایتی از طرف شرکت‌های دولتی یا خصوصی، بدون پرداخت هیچ‌گونه هزینه‌ای، نهاده‌های مورد نیازش را دریافت و در پایان فصل از محل تولید و فروش محصول این تعهدات را تسویه می‌کند که در این پروسه جایگاه صندوق بیمه بسیار با اهمیت خواهد بود تا از این طرح برای خسارت‌های احتمالی پشتیبانی لازم صورت گیرد.
حسین کاظمی ـ روزنامه نگار و کارشناس کشاورزی
