بحران اوکراین؛ آیا قحطی در راه است؟

مزرعه سبز : مهم‌ترین بحث مطرح شده در نمایشگاه کشاورزی فرانسه، موضوع اوکراین و جنگ شرق اروپا بود. تقریباً تمام اخبار دنیا تحت‌الشعاع حوادث اوکراین قرار گرفته و هیچ کس به درستی نمی‌داند که این بحران تا کی و چگونه به طول می‌انجامد و چه تأثیر مستقیمی خواهد داشت و اثرات غیرمستقیم آن چه کشورها و جوامعی را در بر خواهد گرفت.

یادداشت/ نادر کریمی جونی؛ کارشناس اقتصاد کشاورزی : قدر مسلم آن است که هم اکنون سیل پناهندگان از اوکراین به سمت سایر کشورها حرکت می‌کند و اروپا این بار با سیل آوارگانی که دیگر عرب، آفریقایی و یا آسیایی نیستند، روبه‌رو خواهد شد.

در خط مقدم کشورهای پناهنده‌پذیر که البته چاره‌ای جز پذیرش پناهندگان و آوارگان ندارند، لهستان قرار دارد که بسیاری از شهروندان اوکراینی این روزها به جانب غرب اوکراین و لهستان سرازیر شده‌اند. نکته مهم آن است که اگر سقوط کی‌ یف بتواند به حکومت فعلی اوکراین پایان دهد، ممکن است جنگ پایان بپذیرد؛ اما این احتمال وجود دارد که با سقوط کی‌یف جنگ به شهرهای دیگر کشیده شود و هواداران زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین، در شهرهای غربی اوکراین به جنگ با نیروهای روسی ادامه دهند در این صورت ممکن است جنگ ماه‌ها به طول بینجامد و تا مدت‌ها جنگ میان روسیه و اوکراین ادامه یابد.

ناظران به ویژه این نکته را مورد توجه قرار می‌دهند که آیا به قدرت رساندن چهره‌های نزدیک به مسکو در کی‌یف می‌تواند شهروندان اوکراینی را متقاعد سازد که از یک دولت نزدیک به مسکو تبعیت و اطاعت کنند؟ آیا نیروهای وفادار به حکومت فعلی اوکراین برای یک دولت دست نشانده مسکو مشکل به وجود نمی‌آورند؟

به لحاظ اقتصادی این جنگ نظم جدیدی در منطقه شرق اروپا برقرار ساخته است و بالاخص اکنون غذارسانی به آوارگان و بی‌خانمان‌ها به معضل مهم و غیرقابل گریزی تبدیل می‌شود.

نکته مهم آن است که کشورهای همسایه اوکراین نه فقط به لحاظ اقتصادی وضع چندان مطلوبی ندارند؛ بلکه خود در برخی موارد و اقلام واردکننده غذا از خارج هستند، در این میان رومانی و لهستان دو کشوری که گمان می‌رود بیشترین پناهنده و آواره را جذب کند اگرچه کشورهای کشاورزی و تولیدکننده محصولات زراعی هستند، اما هیچ کدام از همسایگان اوکراین تحمل پذیرایی از میلیون‌ها پناهنده را ندارد.

از این بابت پرسش عمده آن است که آیا روان شدن سیل انسان‌ها به سوی کشورهای غرب اوکراین، نظم غذایی در منطقه مزبور را بر هم نمی‌زند و آیا احتمال وقوع فقر غذایی، گرسنگی و در نگاهی بدبینانه قحطی در شرق اروپا را پدید نمی‌آورد؟ ناظران اقتصادی البته در این باره هشدار می‌دهند و می‌گویند از هم‌اکنون زنگ‌های خطر باید برای تأمین غذای آوارگان به صدا درآید و اتحادیه اروپا برای این بحران غذایی بزرگ و آزاردهنده باید چاره‌ای بیندیشد.

در روزهای آینده، موضوع تامین غذا و مواد غذایی به بحران بزرگ در شرق اروپا و مشخصاً در کشورهایی مانند اوکراین، رومانی، لهستان، مجارستان و… تبدل خواهد شد و موازنه تامین غذا و امنیت غذایی در این منطقه به شدت برهم خواهد خورد.

در این صورت ممکن است حتی در برخی مناطق قحطی بروز کند و انسان‌ها بر سر تهیه و تامین خوراک با یکدیگر درگیر شوند، به‌ویژه از آن‌رو که اروپا منتظر وقوع این گونه رویدادها نبوده و برای آن آمادگی نداشته است، مخاطرات احتمالی را افزایش می‌دهد و عمیق‌تر می‌سازد. اکنون این سوال مطرح است که سازمان ملل برای زنده ماندن آوارگان جنگ اوکراین که ممکن است ماه‌ها به طول بینجامد و میلیون‌ها نفر را درگیر خود سازد آیا تمهید مناسبی اندیشیده است؟ آیا UNHCR یا FAO و WFP که سازمان‌های پناهندگان و آوارگان، خواربار جهانی و برنامه غذا هستند توانایی مقابله با بحران پدید آمده را دارند؟

انتهای پیام/