توافق هسته‌ای آرزویی در دور دست

اخبار سبز کشاورزی : تکلیف گفت‌وگوهای وین هنوز مشخص نشده و کسی نمی‌داند که این گفت‌وگوها که در سال گذشته تا نزدیکی‌های حصول توافق و اعلام پایان گفت‌وگوها پیش رفت، آیا اکنون به سمت فروپاشی حرکت می‌کند یا هنوز می‌توان انتظار دیده شدن دود سفید از هتل کوبورگ داشت.

یادداشت/ نادر کریمی جونی؛ کارشناس اقتصاد کشاورزی: در هفته‌های پایانی بهمن‌ماه و هفته نخست اسفندماه سال گذشته، این امیدواری وجود داشت که ایرانیان قرن جدید را با خبرهای آرام‌بخش و امیدوارکننده آغاز کنند و شاهد به ثمر رسیدن مذاکرات و امضای توافق‌نامه میان ایران و ایالات متحده باشند.

حتی دپیلمات‌ها وسایل خود را از هتل برمی‌داشتند و به یکدیگر خسته نباشید می‌گفتند و بدین ترتیب از پایان گفت‌وگوها و حصول توافق خبر می‌دادند؛ اما در میانه اسفندماه اوضاع تغییر کرد و گفت‌وگوهایی که گمان می‌رفت پایان یافته است، نیمه کاره متوقف شد و همه چیز به حالت اول بازگشت.

دیپلمات‌های ایرانی و آمریکایی از وین به پایتخت‌ها خود بازگشتند و دیپلمات‌های روس که همیشه اخبار امیدوارکننده را با لبخند به خبرنگاران می‌دادند سکوت کردند.

به این ترتیب، بسیاری از شهروندان ایرانی فهمیدند که نه فقط قرن جدید را با خبرهای توافق شروع نمی‌کنند، بلکه اصولاً هیچ چشم‌انداز برای حصول این توافق وجود ندارد.

ناظران مسائل توافق هسته‌ای می‌گویند آنچه در حال رخ دادن است به‌طور کلی امیدوارکننده نیست و معلوم نیست که در چشم‌انداز مشخص و قابل پیش‌بینی بتوان از این گفت‌وگوها نتایج امیدوارکننده‌ای را انتظار داشت. با این حال، همین که گفت‌وگوها به صورت کند و آرام در جریان است و هنوز به بن‌بست نرسیده، جای امیدواری دارد.

اظهارات مقامات ایرانی و آمریکایی نیز نشان می‌دهد، اگرچه توافق در دسترس نیست و نمی‌توان برای رسیدن به آن ضرب‌الاجل و یا تاریخی تعیین کرد؛ اما همین که امیدواری به حصول توافق هنوز از میان نرفته و مقامات کشورها و مذاکر‌ه کنندگان از بن‌بست در این مذاکرات صحبتی به میان نمی‌آورند، خوش‌بینی‌ها برانگیخته شده است.

در این حال، گمان می‌رود مسائل اوکراین و روسیه و جنگ اوکراین تا حد زیادی از حساسیت جهان بر گفت‌وگوهای هفته‌ای ایران و آمریکا کاسته است.

در این باره، البته تقریبا همه نگاه‌ها به ویژه در اروپا و آمریکای شمالی به رویدادهای اوکراین و جنگ در آن منطقه دوخته شده است.

در این صورت، احتمالاً نمی‌توان انتظار داشت که مسائل ایران و آمریکا و گفت‌وگوهای وین مانند گذشته برای افکار عمومی جهان و مقامات بین‌المللی جذاب و حساسیت برانگیز باشد.

نکته مهم در این رابطه، البته کاهش تنش‌ها در یمن و برقراری آتش‌بس در این جنگ است. اکنون عربستان فهمیده است که ادامه جنگ در یمن به پیروزی قطعی ریاض در این نبرد فرسایشی نخواهد انجامید و از این بابت نیل به پیروزی که رهبران ریاض پیش از این داعیه آن را داشتند، اکنون به پیشگیری از وارد آمدن آسیب بیشتر به اقتصاد عربستان تبدیل شده است.

روشن است که به دلیل این تغییر دیدگاه تا حد زیادی از تکبر مقامات عربستانی کاسته و به همین نسبت از شدت خصومت عربستان و کویت علیه کشورمان کاسته است؛ امری که می‌توان نکته مثبتی به نفع حصول توافق در وین به حساب آید.

در عین حال، مزاحمت‌های تل آویو و تلاش نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل، برای تشدید تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران نتیجه‌ای دربر نداشت و نتوانست نگاه مثبت رهبران آمریکایی را به خواست‌های تل آویو دربر داشته باشد.

البته اسرائیلی‌ها به ویژه بعد از نبردهای خونین اخیر با فلسطینی‌ها بر تلاش‌های خود برای مقابله با ایران افزودند؛ اما دست‌کم تاکنون رهبران واشنگتن موضع مثبتی به نفع طرح‌های ارائه شده از سوی مقامات اسرائیلی اتخاذ نکرده‌اند.

معدود موضع‌گیری‌های اتخاذ شده در کنگره و سنا و از سوی نمایندگان در مجلس ایالات نیز تاثیرگذار نبوده و نتوانسته ایجادکننده تحول و یا تغییری در روند مذاکرات و یا مناسبات باشد؛ به طور کلی گمان می‌رود که آنچه در واشنگتن و در کاخ سفید می‌گذرد بیش از آنکه به چهره‌های کنگره و سنا وابسته باشد، به اراده بایدن و همکارانش وابسته است.

در مجموع، هر چند آنچه در وین می‌گذرد امیدهای ایرانیان را برای حصول توافق در آینده نزدیک برانگیخته نکرده؛ اما ایرانیان از حصول توافق ناامید نیز نشده‌اند؛ اگرچه موضوع توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌های ایالات متحده اکنون به آرزویی دوردست برای ایران تبدیل شده است.