کارآفرینی و تاثیر و تاثر آن در کشاورزی

«یکی از کارکردهای اصلی آموزش در سطوح مختلف به‌ویژه آموزش عالی، تربیت فارغ التحصیلان خلاق و کارآفرین است که متاسفانه پرورش نیروهای خلاق و کارآفرین در بخش کشاورزی مورد غفلت واقع شده است.» این بخشی از یادداشت فردین شورج، دکترای کارآفرینی و کارآفرین آموز شی و دبیر اجرایی انجمن علمی کارآفرینی‌ کسب و کارهای نوین است که در آن به اهمیت کارآفرینی در رشد، توسعه و پویایی جامعه اشاره کرده است. متن کامل یادداشت به شرح زیر است:

امروزه کارآفرینی به عنوان شاخص استراتژیک توسعه و عامل مزیت آفرینی ملت‌ها و کشورها مطرح است که می‌تواند به عنوان گزینه مناسبی در پاسخ به نیازها و الزامات جدید زندگی انسانی انتخاب شود.

اخبار سبز کشاورزی : اگر ما به تاریخ گذشته و بالندگی‌های خودمان تکیه نکنیم و به آنچه در کشورهای پیشرفته و درحال پیشرفت و شیوه‌های آن ها دقت کنیم خواهیم یافت که ظرفیت‌ها و ویژگی‌های نهفته در فرآیند کارآفرینی می‌تواند به بسیاری از مشکلات و معضلات حوزه‌های اقتصادی‌- اجتماعی پایان دهد و آثار و پیامدهای مثبت و اثربخش خود در راستای رشد، توسعه، شکوفایی و پویایی جامعه را به خدمت گیرد.

در بیان مشکلات اقتصادی جامعه کشاورزی غالبا صاحب نظران به دو مشکل اصلی و عمومی، یعنی آب و خاک می‌پردازند؛ اما بسیاری از پژوهشگران عرصه اقتصاد و کارآفرینی کشاورزی نیز ضمن بررسی مشکلات یاد شده پیشنهاد دارند کمبود آب و حاصلخیزی خاک فقط اختصاص به کشور ما ندارد.

بنابراین باید بررسی شود دیگران چگونه درپی حل آن برآمدند. آنچه کشاورزی کشور ما بیشتر‌ بدان نیازمند است، عبارت از تغییرات ساختاری در این بخش که منجر به بازارهای فعال و کارآمد کشاورزی و توسعه فعالیت‌های کارآفرینانه گردد.

حضور موفق بخش کشاورزی در عرصه اقتصاد جهانی مستلزم پایداری، سودآوری و بهره‌وری بالای این بخش است و بخش کشاورزی کشور مملو از فرصت‌های جدید و کشف‌ نشده‌ایی است که کشف و بهره‌برداری به‌موقع از این فرصت‌ها و ایجاد کسب‌و کارهای جدید و رقابت‌پذیر بر مبنای آن، می‌تواند مزایای اقتصادی چشمگیری برای کشور به همراه داشته باشد.

از بُعد کارآفرینی آموزشی با توجه به گنجاندن دروس کارآفرینی در برنامه تحصیلی رشته‌های مختلف، جا دارد نسبت به جایگاه و اهمیت کارآفرینی و آموزش آن در رشته های کشاورزی و تربیت دانش ‏آموختگان کشاورزی کارآفرین، همت و توجه بیشتری لحاظ شود.

اما علی‌رغم گسترش روزافزون دانشکده‌های کشاورزی در کشور، چرا هنوز کشاورزی ایران از توسعه شایسته خود بازمانده است؟

در دهه‌های اخیر تعدادی از برنامه‌ریزان اعتقاد داشتند که علاوه‌بر سخت‌افزار فعالیت کشاورزی (آب و خاک)، نیاز نرم‌افزاری آن شامل تکنولوژی و علم کشاورزی‌ با گسترش دانشکده‌های کشاورزی و تربیت نیروی تحصیلکرده تامین شده و منجر به توسعه صنعت کشاورزی خواهد شد.

لذا در این راستا، قدم‌های زیادی برای تربیت نیروی انسانی ماهر برداشته شد، به‌طوری که امروزه به جرأت می‌توان گفت کشورمان در زمینه نیروی تحصیلکرده کشاورزی (به‌خصوص‌ به لحاظ کمی)، نه تنها کمبودی ندارد؛ بلکه مشکل بیکاری انبوه فارغ التحصیلان این بخش خود به معضل عمده دیگری تبدیل شده است.

حال سوال این‌جاست اگر از بُعد سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مشکلی نداریم، به‌راستی برای رسیدن به توسعه قابل قبول در بخش کشاورزی چه مشکلی وجود دارد؟

اگر روند رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته مورد بررسی قرار گیرد، مشخص می‌شود که کارآفرینان در رشد اقتصادی و اشتغال‌زایی نقش زیادی داشته‌اند.

بیشتر بخوانید: نقشه راه کارآفرینی، در مجموعه «ویژگی‌های کارآفرینان»

یکی از کارکردهای اصلی آموزش در سطوح مختلف به‌ویژه آموزش عالی تربیت فارغ التحصیلان خلاق و کارآفرین است که متاسفانه پرورش نیروهای خلاق و کارآفرین در بخش کشاورزی مورد غفلت واقع شده است.

فارغ التحصیلان رشته‌های مختلف مرتبط با کشاورزی‌ متاسفانه‌ توانمندی‌های عملی‌ برای ایجاد تحول در بخش کشاورزی را نداشتند. این وضعیت نشان دهنده این واقعیت ناخوشایند است که آموزش عالی در رسیدن به این مهم از کارایی چندانی برخوردار نبوده است.

آموزش عالی برای تربیت فارغ التحصیلان کارآفرین نیازمند یک‌سری مشخصه‌هایی از قبیل ایجاد محیط انتقادی، آموزش عملی و… است.

با بررسی نظام‌مند آموزش عالی کشاورزی کشورمان در ارتباط با این خصیصه‌ها ضعف و ناکارایی آن در بخشی از زمینه ها مشخص می‌شود؛ لذا برنامه‌ریزان بایستی برای رفع آن اهتمام بیشتری داشته باشند.‌

چند نمونه پیشنهاد کارآفرینی در کشاورزی با استفاده از علوم نوین

⦁ آموزش وسيله دانايي و توانايي در ملك وجود انسان‌هاست و انسان‌هايي كه توانايي كسب كرده باشند موتور توسعه و پيشرفت در هر جامعه‌اي محسوب مي‌شوند؛ لذا بحث آموزش در تمام مراحل کاشت، داشت و برداشت می‌تواند عاملی برای توسعه بخش کشاورزی باشد.

⦁ استفاده از نانو در سطوح مختلف مهندسی کشاورزی، می‌تواند یک عامل بسیار موثر در تولید باشد.

⦁ توجه به کارآفرینی روستایی خصوصا کارآفرینی کشاورزی می‌تواند عامل مهمی برای رفع دولت محور بودن باشد.‌

⦁ استفاده از کارشناسان و مهندسان کشاورزی در جهت به کارگیری تکنولوژی نوین در صنعت کشاورزی.

⦁ توسعه صنابع کشاورزی در جهت ارزآوری و گسترش صادرات محصولات کشاورزی.

⦁ توسعه محصولات گلخانه ای با استفاده از علوم نوین از جمله هیدروپونیک.

⦁ توجه جدی به امر پژوهش در شناخت راه‌هایی که کشورهای توسعه یافته در گسترش محصولات کشاورزی اهتمام داشته‌اند.

فردین شورج، دکترای کارآفرینی و کارآفرین آموزشی و دبیر اجرایی انجمن علمی کارآفرینی‌ کسب و کارهای نوین