دایره کشاورزی، چسبندگی به گذشته یا بر مدار آینده
نگاهی به اصول 14گانه دمینگ در حوزه مدیریت و بررسی آن در نهاد عالی کشاورزی نشان میدهد که نوعی چسبندگی و مقاومت در برابر گفتمان عملیاتی تحول در ساختار آن
یادداشت «دایره کشاورزی، چسبندگی به گذشته یا بر مدار آینده» به قلم دکتر محمد قربانی ـ استاد دانشگاه فردوسی مشهد است که در آن بر ضرورت اتکای بخش کشاورزی بر علم پشتیبان کشاورزی و سیاستهای علم پشتیبان و استفاده از ظرفیت های بزرگ پنهان در این حوزه اشاره شده است. اغلب رهنمودهای این مقاله در ارتباط با سیاستگذاریهای قبل از دولت سیزدهم است؛ با وجود این و با توجه به اهمیت مقاله که از کانال تلگرامی «معجزه توسعه» گرفته شده، به باز نشر آن اقدام میکنیم:
***
نگاهی به اصول 14گانه دمینگ در حوزه مدیریت و بررسی آن در نهاد عالی کشاورزی نشان می دهد که نوعی چسبندگی و مقاومت در برابر گفتمان عملیاتی تحول در ساختار آن مشاهده می شود؛ بهگونهای که سازمان کشاورزی را به سمت ناکارآمدی هدایت کرده است که نتایج آن در عمل در عرصه های مختلف میدان کشاورزی قابلمشاهده است.
اخبار سبز کشاورزی : البته این به مفهوم نادیده گرفتن معدود کارکردهای مثبت در برخی از بخش ها برای به روزکردن مدیریت کشاورزی نیست اما کلیت حرکت قطار جهاد کشاورزی، قبول ناکارآمدی و حرکت های چندباره در همان بسترهای خودساخته سنتی گذشته است بدون توجه به اینکه بسیاری از بهره برداران کشاورزی در برخی از عرصه ها بسیار جلوتر از نهاد عالی کشاورزی می باشند.
تضمین امنیت غذایی قابلقبول و امنیت معیشتی کشاورزان
با این مقدمه به نظر می رسد مجموعه درون ستادی جهاد کشاورزی باید از شرایط موجود خارج شوند و شرایط را به سمتی هدایت داشته باشند که برون داد آن کارآمدی، تضمین امنیت غذایی قابلقبول و امنیت معیشتی کشاورزان باشد.
شرط تغییر شرایط و تحول در بخش کشاورزی ورود به میدان بزرگ عملیات کشاورزی از یکسوی و از دیگر سوی، فعالسازی دیپلماسی کشاورزی است.
درواقع باید از چسبندگی به گذشته فاصله بگیرد و بر مدار آینده بهتر قرار گیرد که این مهم خود نیازمند سیاست گذاری های علم پشتیبان بر مسئله های کشاورزی است.
نگاهی به برون داد کنونی در حوزه تولید محصولات کشاورزی نشان می دهد که هماکنون حدود 120 میلیون تن با انحراف 12 میلیون تن به ارزش 80 میلیارد دلاری با استفاده از مجموعه ای از نهاده ها به رهبری 70 میلیارد مترمکعب آب تولید می شود.
کل ارزش محصولات صادراتی کشاورزی حدود 5.5 میلیارد دلار است
کل ارزش محصولات صادراتی کشاورزی حدود 5.5 میلیارد دلار است و در مقابل 12 میلیارد دلار کالاهای اساسی وارد کشور می شود که اگر نهاده های اساسی مانند کود، سم، بذر، واکسن و سایر نیازمندی های بخش کشاورزی به آن اضافه شود حدود 18 تا 25 میلیارد دلار خواهد شد.
این به مفهوم سرانه صادرات 17 دلاری، تولید 1.7کیلوگرمی محصولات کشاورزی از هر مترمکعب آب و ارزشافزوده سرانه 11.1 میلیون تومانی بخش کشاورزی با انحراف 2.5 است.
کشاورزی بهعنوان یک فعالیت اقتصادی و تشویق کننده سرمایه گذاری نتوانسته خودنمایی کند
با این تصویر مشخص است کشاورزی بهعنوان یک فعالیت اقتصادی و تشویق کننده سرمایه گذاری نتوانسته خودنمایی کند که این موضوع رسالت همه نخبگان کشاورزی و فعالان و ذینفعان کشاورزی را برای حرکت بنیادین برای ایجاد تحول تولیدکننده منافع برای همه جدی تر می کند که در این چارچوب اقتدا به اصول چهارگانه "ما می توانیم"، "همه با هم"، "یکبار برای همیشه" و "سیاست های علم پشتیبان" در یک بستر مبتنی بر شفافسازی ارائه خدمات به بخش کشاورزی لازم و ضروری است.
وزارت جهاد کشاورزی باید از ساختار عملیاتی کشاورزی خارج شود و عملیات را به طور کامل به تشکل های مدنی بخش کشاورزی واگذار نماید و مأموریت های جدیدی را برای آنها تعریف نماید و البته قویتر و مهمتر از مأموریت تأمین امنیت غذایی و بقای بخش کشاورزی، پاسخگویی این تشکل ها است که باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
نویسنده بر این اعتقاد است که امروز باید شرایط لازم برای نقشبازی تشکل های مدنی کشاورزی فراهم آورده شود تا بخش کشاورزی بر مدار و ریل جدیدی قرار گیرد که نتیجه آن خروج بخش کشاورزی از تصویر ارائه شده در بالا و نقش بازی قویتر از گذشته کشاورزی در اقتصاد ملی باشد.
امید اینکه در دولت مردمی تحرکات جدید برای تحول در بخش کشاورزی و فاصله گیری از چسبندگی به گذشته به کمک همه ذینفعان و ذی مدخلان بخش کشاورزی صورت گیرد تا بخش کشاورزی بتواند با تکیه کامل بر علم پشتیبان کشاورزی و سیاست های علم پشتیبان، ظرفیت های بزرگ پنهان خود را در چارچوب کشاورزی پایدار ظاهر سازد و نشانه های بهبود شاخص های اقتصادی در این بخش ظاهر شود و از فضای بحرانی پیشروی ناشی از نامدیریتی در کشاورزی نجات پیدا کند.
دکتر محمد قربانی - استاد دانشگاه فردوسی مشهد