به ارث گذاشتن فقر برای آیندگان
رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی که یک جایگاه پژوهشی و علمی در ساختار اجرایی وزارت جهاد کشاورزی است، اخیرا و در یک موضع گیری ابراز عقیده کرده است که ایران حدود یک میلیون تن برنج دورریز دارد.
به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ وی هم چنین با بیان این که ایران حدود یک میلیون تن برنج وارد می‌کند، تصریح کرده است که به همین نسبت برنج دور ریز داریم.
این اظهارات به آن معنی است که اگر برنج دور ریز به طور کامل به چرخه مصرف برگردد، احتمالا ایران از واردات برنج بی‌نیاز می‌شود. البته ناظران و دست‌اندرکاران بازار برنج ایران، اظهارات رئیس این سازمان را قدری اغراق آمیز و دور از واقعیت می‌دانند و می‌گویند که این میزان بیش از آن چیزی است که در عمل رخ می‌دهد.
با این حال، تفاوت قیمت برنج تولید داخل که اکنون با بسیاری از سفره‌های ایرانیان خداحافظی کرده است، با قیمت برنج وارداتی که هنوز هم بسیاری از اقشار فقیر و کم درآمد ناچار به خرید آن هستند، این گمان را تقویت می‌کند که حتی اگر همه برنج داخلی به چرخه مصرف وارد شود، باز هم نیاز به واردات برنج به صفر نمی‌رسد هر چند که ممکن است آن بخش از دورریز برنج که به چرخه مصرف باز می‌گردد را بتوان صادر نمود و یا معادل وزنی آن را از انواع محصولات پر مشتری برنج ایرانی به توان صادر نمود و در نهایت هزینه واردات برنج خارجی از محل صرفه جویی در مصرف و بهره‌وری در مسیر مزرعه تا سفره برنج و صادرات آن، تامین گردد.
با این حال اظهارات این مقام علمی در وزارت جهاد کشاورزی، یک بار دیگر موضوع هدر رفت محصولات کشاورزی در ایران را به رسانه‌ها کشانده است؛ در همه دنیا هدر رفت محصولات کشاورزی وجود دارد و نمی‌توان از بروز و حصول آن جلوگیری کرد.
این هدر رفت بر اثر عواملی چون خطای انسانی، افت قیمت بازار محصول، خطای سخت‌افزاری، تجهیزات و... رخ می‌دهد و همه تلاش‌هایی که صورت گرفته تا این نقص در کشاورزی ایران به حداقل کاهش یابد تاکنون موفقیت کامل در برنداشته است.
از این بابت هنوز میزان هدر رفت محصولات کشاورزی در ایران بسیار بالاتر از میزان جهانی است و فائو (سازمان خواربار کشاورزی ملل متحد) آن را حدود 25 درصد برآورد و برخی ناظران داخلی این رقم را حدود 30 درصد اعلام می‌کنند.
در عین حال، رقمی که رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در مورد هدر رفت برنج اعلام کرده حدود 33 درصد است که از رقم اعلامی کارشناسان داخلی هم بالاتر است.
روشن است که تفاوتی زیادی در مورد هدر رفت محصولات کشاورزی از 25 درصد، 30 درصد و یا حتی 33 درصد وجود ندارد.
همه می‌دانند که معضل هدر رفت محصولات در واقع دور ریز ثروت ایرانیان است. ثروتی که بخشی از آن – منابع آب کشاورزی – جایگزین ندارد و اگر از چرخه مصرف خارج شد، چنان است که گویی میلیون‌ها مترمکعب آب را هدر داده‌ایم.
آبی که با زحمت فراوان به دست می‌آید و میزان بارش‌ها در کشوریان به‌ویژه در سال‌های اخیر همواره کاهش قابل ملاحظه‌ای نسبت به میزان متوسط بارش دوره‌ای در ایران داشته است.
در این باره توجه شود که جمهوری خلق چین برای سال زراعی جاری حدود 164 میلیارد دلار بودجه برای حفظ و توسعه منابع آبی تخصیص داده که نسبت به سال گذشته 10.1 درصد افزایش نشان می‌دهد. هم چنین مقامات چینی توجه خود را به بهره‌وری و اعمال سیستم های بهره‌وری در مصرف آب و حفظ محصولات تولیدی کشاورزی معطوف داشته‌اند.
این در حالی است که چین تقریبا از یک دهه پیش به این سو از یک کشور عمدتا کشاورزی و با اقتصاد کشاورزی به سوی یک کشور صنعتی و با اقتصاد صنعتی تغییر مسیر داده است. اما با این همه مقامات پکن فراموش نمی‌کنند که ساز و کارهای علمی و بهره‌وری کشاورزی را رعایت کنند.
این واقعیت در وهله نخست زنگ‌های هشدار را برای مقامات کشورمان به صدا درمی‌آورد تا بدانند که ثروتی که امروز با ساده‌انگاری و بی‌توجهی هدر می‌رود، آیندگان ایران نشین را دچار فقر خواهد ساخت.
