آیا وزارتخانه نیازمند پوست‌اندازی است؟
عملکرد وزیر جهاد کشاورزی در بوته نقد؛ نگاهی پس از ۹ ماه
با گذشت بیش از ۲۷۰ روز از حضور نوری در وزارتخانه سوال اساسی این است که عملکرد وزیر جهاد کشاورزی چه نقش تحول‌آفرینی فراتر از تسهیل امور جاری داشته است؟
بیش از ۹ ماه از آغاز زمامداری مهندس نوری قزلجه بر سکان وزارت جهاد کشاورزی می‌گذرد. در ابتدای کار، وعده‌های بزرگی برای تحول بنیادین در این عرصه و همچنین همدلی و استفاده از توان ۷۵ هزار پرسنل کاردان وزارتخانه داده شد.
به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ اما اکنون که زمان ارزیابی عملکرد وزیر جهاد کشاورزی فرا رسیده است، به نظر می‌رسد نه تنها شاهد ارتقای چشمگیری نبوده‌ایم، بلکه نشانه‌هایی از رخوت و انفعال در بدنه این وزارتخانه کلیدی به چشم می‌خورد. این وضعیت، پرسش‌های جدی درباره مسیر آینده کشاورزی کشور و مدیریت فعلی ایجاد کرده است.
عملکرد وزیر جهاد کشاورزی پس از ۹ ماه؛ از وعده تا واقعیت میدانی
با گذشت ۲۷۰ روز از حضور مهندس نوری قزلجه در ساختمان شماره ۱۶ وزارتخانه، در حالی که چرخه‌های طبیعی کشاورزی مانند کاشت و برداشت محصولات اساسی یا فرآیندهای تولیدات دامی و شیلاتی به روال سابق (و گاه با تکیه بر ذخایر و اقدامات وزیر پیشین) پیش می‌رود، سوال اساسی اینجاست که عملکرد وزیر جهاد کشاورزی چه نقش راهبردی و تحول‌آفرینی فراتر از صرف تسهیل امور جاری (که آن هم محل بحث است) داشته است؟
آیا در این مدت، شاهد ابتکار عمل، سیاست‌گذاری‌های نوآورانه و برنامه‌های مشخص برای ارتقای بهره‌وری، کاهش وابستگی به خارج و تضمین امنیت غذایی بوده‌ایم؟ شواهد موجود و نگاهی به وضعیت حاکم، تصویری روشن و امیدوارکننده از تحقق وعده‌های تحول نشان نمی‌دهد.
چالش‌ها، رانت‌ها و انتصابات؛ نقاط تاریک در عملکرد وزیر جهاد کشاورزی
بی‌شک مهندس نوری قزلجه در این مدت با چالش‌های متعددی روبرو بوده است؛ از مسائل مربوط به مجوز واردات نهاده‌ها و محصولات پروتئینی گرفته تا رانت‌ها، امضاهای طلایی، تعرفه‌ها و تنظیم بازار.
اما سوال اینجاست که عملکرد وزیر جهاد کشاورزی در مدیریت این چالش‌ها تا چه حد موفق بوده و آیا توانسته است منافع تولیدکننده و مصرف‌کننده را به طور متوازن تامین کند؟ آیا موانع دست و پاگیر صادرات برطرف شده و واردات به موقع و با کیفیت مناسب نهاده‌های اساسی انجام گرفته است؟
اما شاید جدی‌ترین نقد بر عملکرد وزیر جهاد کشاورزی به روند انتصابات و عزل‌ها بازگردد. به نظر می‌رسد ملاحظات غیرتخصصی و فشارهای بیرونی، به ویژه سهم‌خواهی‌های مرتبط با مبارزات انتخاباتی، سایه سنگینی بر تصمیمات مدیریتی در وزارتخانه افکنده است.
این وضعیت منجر به کنار گذاشته شدن یا خانه‌نشینی مدیران کاردان و توانمند بدنه وزارتخانه و جایگزینی آن‌ها با نیروهای کم‌توان یا حتی ناکارآمد شده است.
این سوال مطرح می‌شود که وزیری که در تشخیص نیروهای شایسته از غیرشایسته در میان معاونان و مدیران ارشد خود دچار تردید باشد، چگونه می‌تواند سکان‌دار تحول در بخشی به این وسعت و اهمیت باشد؟
نگاه کارشناسان و رسانه‌ها به عملکرد وزیر جهاد کشاورزی؛ مطالبه پاسخگویی و اصلاح
کارشناسان دلسوز و مدیران کارآمد بدنه وزارتخانه، غالباً از روند انتصابات و رکود حاکم ابراز نارضایتی عمیق می‌کنند. از نگاه رسانه‌ها نیز، شنیدن تعریف و تمجیدهای ظاهری یا ارائه گزارش‌های خوشایند، هرگز نمی‌تواند جایگزین ارزیابی دقیق و نظارت مستمر بر عملکرد وزیر جهاد کشاورزی و تیم مدیریتی او شود.
تجربه به وضوح نشان داده است که تعلل در اصلاح ساختار مدیریتی و کنار گذاشتن نیروهای ناکارآمد، نه تنها موجب اتلاف منابع و فرصت‌ها می‌شود، بلکه زمینه را برای سوءاستفاده، باندبازی و ایجاد اخلال در نظام اداری فراهم می‌آورد.
ادامه حضور افرادی که به جای خدمت، به دنبال منافع شخصی یا گروهی هستند، یا نصب نیروهای غریبه و ناآشنا با کار کشاورزی، سمی مهلک برای بدنه وزارتخانه و مانعی جدی بر سر راه پیشرفت کشاورزی کشور است.
نمونه‌ای از این برخوردها، عزل یک مدیر پیشکسوت و باسابقه استانی تنها به دلیل یک سوءبرداشت یا سلیقه شخصی بود که عمق مشکلات در روند تصمیم‌گیری را نشان می‌دهد.
پوست‌اندازی؛ گامی ضروری برای بهبود عملکرد وزیر جهاد کشاورزی و آینده کشاورزی
اکنون پس از ۹ ماه، زمان آن فرا رسیده است که مهندس نوری قزلجه با شهامت و قاطعیت، به ارزیابی دقیق تیم مدیریتی خود بپردازد و تغییرات اساسی را در راستای سپردن مسئولیت‌ها به دست افراد متخصص، دلسوز و کارآمد آغاز کند.
همانگونه که در موارد مشابه، تصمیمات قاطع و به موقع گرفته شده است، تعلل بیش از این می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری برای بخش کشاورزی و امنیت غذایی کشور به همراه داشته باشد.
آیا عملکرد وزیر جهاد کشاورزی در ماه‌های پیش‌رو، شاهد این پوست‌اندازی ضروری و اصلاح ساختارهای ناکارآمد خواهد بود؟ آیا منافع ملی و دغدغه‌های کارشناسان دلسوز، بر ملاحظات غیرتخصصی، فشارهای بیرونی، روابط و سهم‌خواهی‌ها غلبه خواهد کرد؟
پاسخ به این پرسش‌های حیاتی، نه تنها در ساخت رزومه سیاسی وزیر، بلکه در سرنوشت کشاورزی ایران در سال‌های آتی نقش تعیین‌کننده خواهد داشت.
سرمقاله ماهنامه دام و کشت و صنعت، شماره ۲۹۷، فروردین ۱۴۰۴
