ایران نیازمند تدوین برنامه‌ای روشن برای مهاجرپذیری است
سیاست مبهم ایران در برابر مهاجران افغان
ایران سال‌هاست که میزبانی برای مهاجران افغانستانی بوده است. مردمی که به دلیل جنگ‌های داخلی و مشکلات اقتصادی، جز مهاجرات راهی نداشته‌اند.
به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ حضور مهاجران افغانستانی در ایران همواره با موافقان و منتقدانی همراه بوده است اما دایره این انتقادها هیچگاه آنقدر شدت نگرفته بود که منجر به «مهاجر هراسی» یا «مهاجرستیزی» شود.
نقش فعالان نیروی کار افغانستانی ها در صنعت ساختمان و کشاورزی در ایران به خصوص در دهه ۷۰ و ۸۰ شمسی نشان داد که اساسا در دوره بازسازی پس از جنگ امکان اجرای بسیاری از پروژه‌ها بدون حضور آنها ممکن نبود.
نکته‌ای که سال‌ها پیش «یوسف اباذری» استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران هم در نقد گفتمان مهاجرستیزی به آن اشاره کرده بود.
به جز این، تعاملات فرهنگی، زبان مشترک و همسایگی عواملی بودند که جنس حضور مهاجران افغانستانی در ایران را از حضور دیگر مهاجران تمیز می‌دادند. با این‌حال در ماه‌های اخیر باز هم شاهد نوعی از مهاجرستیزی در کشور هستیم.
البته در این میان دیدگاه‌های واقع‌بینانه‌ای هم وجود دارد که بر لزوم شناسایی جامعه مهاجران و طراحی سیاست‌های چندلایه درباره آنان تاکید دارد اما در سوی دیگر و به بهانه‌های مختلف در برهه‌های زمانی مختلف رویکردی تماما مهاجرستیزانه در فضای رسانه‌ای تقویت می‌شود که از اساس منکر واقعیتی به نام مهاجران است.
«قمر تکاوران»، پژوهشگر اجتماعی و فعال حقوق مهاجران: «ما در ماه‌های اخیر با مهاجر هراسی روبرو نیستیم بلکه با نوعی مهاجرستیزی مواجه شده‌ایم. هم این موج و هم موج‌های قبلی از یک هیاهوی رسانه‌ای آغاز شد. به نظر می‌رسد انتشار خبرهایی درباره بروز جرم از سوی برخی مهاجران به شکل‌گیری این موج‌ها دامن می‌زند.»
در تازه‌ترین اتفاق در روزهای اخیر خبری منتشر شد مبنی بر اینکه «کبری غلامی» فعال اجتماعی و دانش آموخته علوم اجتماعی دانشگاه الزهرا که جزو مهاجران قانونی در کشور بوده در وضعیت نامعلومی بسر می‌برد و این خطر وجود دارد که رد مرز شود.
«قمر تکاوران»، پژوهشگر اجتماعی و فعال حقوق مهاجران، در تحلیل این وضعیت می‌گوید: «ما در ماه‌های اخیر با مهاجر هراسی روبرو نیستیم بلکه با نوهی مهاجرستیزی مواجه شده‌ایم. هم این موج و هم موج‌های قبلی از یک هیاهوی رسانه‌ای آغاز شد. به نظر می‌رسد انتشار خبرهایی درباره بروز جرم از سوی برخی مهاجران به شکل‌گیری این موج‌ها دامن می‌زند.»
این در حالی است که به گفته «تکاوران» آمار جرایم صورت گرفته از سوی مهاجران به نسبت جمعیت، از آمار جرایم صورت گرفته سوی از سوی ایرانیان به نسبت جمعیت، کمتر است. یعنی همه مهاجران مجرم نیستند.
این پژوهشگر اجتماعی با بیان اینکه باید جامعه مهاجران به عنوان یک واقعیت پذیرفته شود و بعد درباره آنها سیاست‌های واقع‌بینانه در پیش گرفته شود از برخورد غیرقانونی با مهاجران قانونی انتقاد می‌کند: «وقتی افرادی مثل کبری غلامی اقامت قانونی دارند عملا رد مرز آنان غیرقانونی است. از سوی دیگر مساله این است که یک زن پژوهشگر فعال اجتماعی را به سوی طالبان رانده می‌شود که بسیار عمل خطرناکی است و با موازین حقوق بشر و کنوانسیون‌های پناهندگی هم در تناقض قرار دارد. اینکه هر مهاجری را چه قانونی و چه غیرقانونی رد مرز کنیم از اساس سیاست نادرستی است.»
به گفته تکاوران حتی مفهوم مهاجرغیرقانونی هم روشن نیست: «بستگی غیرقانونی را چه چیزی تعریف کنیم. ما در کشور ساز‌و‌کار مشخص پذیرش پناهجویی یا اقامت نداریم. کسی ۴۰ سال است در کشور ما زندگی می‌کند الان بر اساس یک اتفاق از یک شهر به یک شهر جابه‌جا شده و غیرقانونی تلقی می‌شود. بسیاری از کسانی که در این کشور به دنیا آمده‌اند هم مدرک ندارند. یا کسی که ویزا داشته به هر دلیلی ویزایش تمدید نشده است. بنابراین تفکیک درستی نمی‌توانیم قائل شویم.»
این پژوهشگر بر این نظر است که قبل از هر چیز باید درباره این مفاهیم در کشور صحبت کنیم و بتوانیم این مرز را روشن کنیم. او در عین حال اقدام وزارت کشور برای طراحی سیاستی یکپارچه و دقیق درباره حضور مهاجران مستلزم انجام طرحی دقیق و بزرگ می داند که فعلا اجرای آن دور از ذهن است./ پیام ما
