خبرنگاران، تاریخ‌نگاران و مورخان حال حاضر

اخبار سبز کشاورزی؛ در ۱۷ مرداد ۱۳۷۷، محمود صارمی، خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی مستقر در مزار شریف افغانستان، توسط عوامل گروه طالبان به شهادت رسید و از آن روز به بعد هر ساله در ۱۷ مرداد از خبرنگاران پاسداشت می‌شود.

خبرنگاری یکی از حساس ترین و پر مسئولیت ترین شغل‌های حال حاضر در دنیاست. شغلی که همگان در سراسر جهان به اهمیت آن واقف هستند. اگر حرفه ژورنالیستی نبود، شاید دنیای کنونی ما نیز به گونه دیگر رقم می‌خورد.

یکی از تاثیرگذارترین اقدامات خبرنگاران مربوط به سال ۱۹۷۵ میلادی است، باب وودوارد Bob Woodward و کارل برنستین (Carl Bernstein) خبرنگاران جوان آن زمان که در روزنامه واشنگتن پست کار می‌کردند، تخقیقات جدیدی را بر روی موضوع جنجالی سیاسی مربوط به برخی از سیاستمداران آمریکایی شروع کردند که در نهایت موجب یک واقعه تاریخی شد، رسوایی واتر گیت یا Watergate scandal.

با همت روزنامه نگاران واشنگتن پست و در پی آن رسوایی واتر گیت، رئیس جمهور وقت آمریکا، یعنی ریچارد نیکسون تبدیل به اولین ریس جمهور مستعفی آمریکا شد.

این ماجرا آنقدر برای جمهوری خواهان و در راس آن، نیکسون گران تمام شد که او مجبور به استعفا از ریاست جمهوری شد؛ بلاشک اگر همت حقیقت جویانه‌ی وودوارد و برنستین نبود، شاید هیچ وقت این افشاگری رخ نمیداد.

رساندن صدای مردم ستم‌دیده به گوش‌های شنوا

خبرنگاران همواره مسئولیت مهمی بر دوش کشیدند، یکی از آن‌ها، رساندن صدای مردم ستم‌دیده به گوش‌های شنوا است. بسیاری از خبرنگاران نیز به دنبال سوژه‌هایی می‌روند که بتوانند زندگی مردم را راحت تر و دغدغه‌های آن‌ها را برطرف کنند.

شاید بتوان یکی از رسالت‌‌های حرفه‌ی ژورنالیستی را رسانه‌ای کردن ناگفته‌‌ها و مشکل‌های شهروندان دانست؛ همچنین خبرنگاران در سراسر جهان دست از بررسی عملکرد سیاستمداران بر نمی‌دارند و به لطف همین خبرنگاران است که بسیاری از فسادهای اخلاقی و مالی در دنیا، افشا شده است و مسئولان ناکارآمد برای همیشه از کار بیکار شده‌اند.

یکی دیگر از ویژگی‌های یک خبرنگار خوب، جنبه مورخ بودن آن است. علی اکبر عبدالرشیدی، مترجم کتاب خبرنگار، که خود زمانی مجری و خبرنگار بود، در مقدمه این کتاب به جنبه مهم و پنهانی از حرفه ژورنالیستی اشاره می‌کند.

او معتقد است که خبرنگاران، تاریخ نگاران و مورخان حال حاضر هستند و با قلمشان در ثبت وقایع تاریخی کمک شایانی می‌کنند.

امروز تاریخ را خبرنگاران می‌نویسند

روزی از زنده یاد محمد ابراهیم باستانی، تاریخ‌دان، نویسنده، پژوهشگر، شاعر، موسیقی‌پژوه و استاد دانشگاه تهران؛ سوالی می‌پرسند مبنی بر اینکه چرا ما در حال حاضر مورخان بزرگی مثل طبری و بلعمی نداریم؟

او در پاسخ به این سوال تنها یک جواب می‌دهد: امروز تاریخ را خبرنگاران می‌نویسند.

کار خبری، شغلی نیست که همگان برای انجام آن شوق داشته باشند زیرا که اذهان عمومی به خوبی از سختی‌ها و حتی خطراتی که این شغل به همراه دارد، آگاه هستند.

در حال حاضر خبرنگاران در میدان‌های جنگ غزه جان بر کف، در حال مخابره اخبار جدید به مردم جهان هستند یا در جنگ روسیه و اوکراین بسیاری از روزنامه نگاران با شرایطی بسیار دشوار در حال خبرنگاری هستند.

شهادت خبرنگاران فلسطینی

در تازه ترین خبر نیز ارتش اسرائیل گروهی از فلسطینیان و خبرنگاران را در اردوگاه الشاطئ در غرب شهر غزه هدف قرار داد. در این حمله نظامی شماری از فلسطینیان از جمله ۲ خبرنگار به قتل رسیدند. اسماعیل الغول، خبرنگار الجزیره و رامی الریفی ۲ خبرنگار فلسطینی بودند که در این جنایت به شهادت رسیدند.

تهدید روزنامه نگار مشهور آمریکایی

سیمورهرش Seymour Myron Hersh، روزنامه نگار مشهور آمریکایی و برنده چندین جایزه پولیتزر که از رسوایی‌هایی در هیات حاکمه آمریکا در جنگ ویتنام پرده برداشت، بارها از جوانب نامعلوم تهدید شد و حتی او را خائن دانستند اما او تنها به رسالت ژورنالیستی‌اش عمل کرده بود. او همچنین در یک سخنرانی برای اعضای اتحادیه آزادی‌های مدنی این کشور پرده از شکنجه و آزار زندانیان ابوغریب در عراق برداشت؛ موضوعی که بعد ها ثابت شد.

رسانه‌ها رکن چهارم دموکراسی

در بسیاری از جوامع پیشرفته و توسعه یافته، رکن چهارم دموکراسی را رسانه‌ها تشکیل می‌دهند؛ رسانه‌ها با به کارگیری خبرنگارانی متعهد و حقیقت جو، یک تنه به میدان می‌زنند و قصد دارند تا با قلمشان تمامی عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، ورزشی و اقتصادی کشورشان را بهبود ببخشند و هر چقدر که سطح این حوزه‌‌ها پیشرفته‌تر باشد، تلاش ژورنالیست‌های آن ناحیه مثمر ثمر بوده است.

در نهایت اگر بخواهیم نقش مهم حرفه ژورنالیستی را در یک جامعه دسته بندی کنیم باید به این موارد اشاره کنیم: اطلاع‌رسانی؛خبرنگاران با جمع‌آوری، تحلیل و ارائه اخبار و اطلاعات به مردم کمک می‌کنند تا در جریان وقایع روزمره قرار گیرند. این اطلاعات می‌تواند سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ورزشی باشد.

نظارت و پاسخگویی: خبرنگاران با تحقیق و گزارش‌دهی درباره مسائل مهم و حساس، نقش نظارتی بر عملکرد دولت، نهادها و سازمان‌ها دارند و باعث پاسخگویی آن‌ها به مردم می‌شوند.

آموزش و آگاهی‌بخشی: از طریق گزارش‌های تحقیقی و تحلیل‌های عمیق، خبرنگاران به افزایش سطح آگاهی و دانش عمومی کمک می‌کنند و مردم را با مسائل مختلف آشنا می‌سازند.

ایجاد بحث و تبادل نظر: خبرنگاران با مطرح کردن موضوعات مختلف و پوشش دادن به نظرات و دیدگاه‌های متفاوت، فضایی برای بحث و تبادل نظر در جامعه ایجاد می‌کنند که می‌تواند به شکل‌گیری افکار عمومی و تصمیم‌گیری‌های اجتماعی کمک کند. حمایت از حقوق بشر و عدالت: خبرنگاران با پوشش دادن به مسائل حقوق بشری و نابرابری‌ها، به دفاع از حقوق افراد و ترویج جنبه‌های مختلف عدالت کمک می‌کنند. ترویج فرهنگ و هویت ملی: از طریق گزارش‌های فرهنگی و هنری، خبرنگاران به معرفی و حفظ فرهنگ و هویت ملی کمک می‌کنند و از ارزش‌های اجتماعی حمایت می‌کنند.

پیوند‌دهنده مردم و مسئولان: خبرنگاران به عنوان پل ارتباطی بین مردم و مسئولان عمل می‌کنند و صدای مردم را به گوش مسئولان می‌رسانند و برعکس./ آرمان امروز