حشره‌خواری و پرورش حشره در ایران
ملخ‌ها، موجوداتی از دودمان بندپایان، رده حشرات، راسته راست‌بالان و زیرراسته ملخی‌ها هستند. این جاندارن ویژگی منحصر به فردی نسبت به سایر حشرات دارند و آن هم توانایی جهش است.
اخبار سبز کشاورزی؛ تمامی حشرات برای گریز از خطر پرواز می‌کنند اما ملخ‌ها این کار را علاوه بر پرواز با جهش نیز انجام می‌دهند. واژه ملخ از «بلخی» یا malaxo وام گرفته شده است که برگرفته از زبان ایران باستان است.
بعدها این واژه در زبان‌های ایرانی غربی به «میگ» تحول یافت که بعدها در جنوب ایران به صورت «میگو» درآمده و برای نامیدن نوعی از آبزیان استفاده شد. ژنتیک ملخ و تعیین جنسیت آن را کروموزوم‌های X تعیین می‌کند که دو کروموزوم X با الگوی XX برای ماده‌ها و یک کروموزوم XO برای نرها است.
بیشتر بخوانید: کنترل ملخ‌ها با تحریک به هم‌جنس خواری
ملخ، از حشراتی است که دگردیسی ناقص دارد و زمانی که از تخم خارج می‌شود کاملا شبیه موجود بالغ هستند. با این تفاوت که قدرت تولید مثل ندارند و همچنین بدون بال و کوچک‌تر از بالغین می‌باشند.
انواع ملخ
خانواده ملخ‌ها از گستره خاصی برخوردار هستند که بر اساس تحقیق به‌عمل آمده می‌توان چهار نوع آن را که بیشتر شناخته شده است را به شرح زیر معرفی کرد:
ملخ‌های جهنده چمنزار: دارای پاهای عقبی بزرگی هستند که می‌توانند جهش‌های بلندی را به واسطه آن انجام دهند و قادر به پرواز نیستند. این ملخ‌ها در اواخر پاییز می‌میرند و تخم آنها در زمستان زنده مانده و در اوایل بهار متولد می‌شوند.
ملخ‌های صحرایی: از جثه‌ای بزرگ برخوردارند. طول آنها حدود 50 تا 55 میلی‌متر است. در زمان جفت‌گیری زرد رنگ می‌شوند. این ملخ‌ها جزو بزرگ‌ترین آفات در جنوب کشور محسوب می‌شوند و به دلیل آن که از عربستان حرکت و از خلیج‌فارس عبور می‌کنند به اصطلاح به آنها ملخ دریایی نیز گفته می‌شود. این ملخ‌ها سال‌های زیادی مزارع جنوب ایران را مورد حمله قرار داده‌اند و در زمان هجوم موجب قحطی می‌شوند و به طور کلی هر گیاه سبزی که سر راه‌شان باشد و تمامی برگ درختان مثمر و غیرمثمر را می‌خورند.
ملخ‌های مراکشی: یکی از مهم‌ترین گونه‌های ملخ‌هایی زیان‌آور هستند. وجود آنها در گستره‌ای از کشورهای مختلف از جمله ایران، عربستان، مراکش، تونس، الجزیره، اسپانیا، پرتغال، سوریه، عراق، افغانستان، آذربایجان و ترکمنستان گزارش شده است. بدن آنها خاکی رنگ، با لکه‌های خاکستری و ساق پای زرد کاهی است و بال‌های شفاف دارند.
ملخ‌های ایتالیایی: این نوع ملخ بیشتر نقاط اروپا و آفریقای شمالی یافت می‌شوند. در خاورمیانه نیز این نژاد دیده شده است و تنها در برخی از اوقات بی‌آبی سال وجود دارند. به مزارع خسارت می‌زنند و به دلیل پرواز کوتاهی که دارند چندان قدرت تهاجمی و مهاجر شدن ندارند.
ملخ و تغذیه در انسان
حدود 40 نوع حشره در کل جهان به‌عنوان خوراکی استفاده می‌شود که ملخ یکی از این انتخاب‌ها محسوب می‌شود. بر اساس اعلام فائو بیش از 2 میلیارد نفر در جهان از حشرات تغذیه می‌کنند و جالب است بدانید هزینه راه‌اندازی یک مزرعه تولید حشرات یک سوم راه‌اندازی یک مزرعه گاوداری و مرغداری می‌باشد.
فائو، پرورش و مصرف حشرات توسط انسان را یکی از روش‌های تامین امنیت غذایی و رفع سوءتغذیه می‌داند.
چند سالی است که در ایران نیز چند مزرعه پرورش حشرات مشغول به کار هستند و عمده محصولات خود را به کشورهای همسایه صادر می‌کنند.
شاید این کار برای خیلی از شما مشمئز‌کننده باشد اما واقعیت این است که به واسطه بالا بودن پروتئین حشرات، این موجودات می‌توانند هم برای انسان‌ها و هم جهت تغذیه حیوانات به‌خصوص در مرغداری‌ها مورد استفاده قرار گیرند.
در کشورهایی از جمله تایلند، آمریکای جنوبی، کشورهای آفریقایی، استرالیا، اندونزی، مالزی، کامبوج، چین، کره، ژاپن و مکزیک، بیشترین جایگزین‌کنندگان حشرات به جای گوشت دام دیده می‌شود.
به طور مثال در برخی از این کشورها برای خرید نوعی مورچه سالانه بیشتر از 100 میلیون دلار هزینه می‌کنند.
در برخی از کشورهای پیشرفته از جمله ژاپن برای سهولت دستیابی به حشرات، کنسروهایی از انواع این جانداران تهیه گردیده و به واسطه آن کارخانجاتی مخصوص بسته‌بندی و کنسرو‌سازی ایجاد شده که به نوعی اشتغال‌زایی در این زمینه صورت گرفته است.
علت اصلی مصرف حشرات، توجه به منابع غنی مواد غذایی موجود در بدن این جانداران است که شامل: انواع پروتئین، روی، آهن، ویتامین و املاح است. این حشرات منبع بالایی از کلسیم، منیزیم، روی و آهن را دارند.
با توجه به نتایج برخی تحقیقات دانشگاهی، حشرات دارای منبع تولید انرژی بالاتری نسبت به سویا و ذرت هستند و این موجودات به دلیل جذب سریع و آسان نسبت به گوشت قرمز و سفید بسیار مورد علاقه افرادی با رژیم‌های سالم غذایی هستند.
گوشت حشرات فاقد کلسترول است ولی به خاطر بالا بودن درصد پروتئین در بدن‌شان آنها را برای ورزشکاران جذاب کرده است؛ به طوری که بسیاری از قهرمانان بدنسازی و فیت‌نس - زیبایی اندام - جهان از رژیم غذایی حشرات لذت می‌برند.
پرورش ملخ در ایران
شاید اطلاعات چندانی از پرورش ملخ در ایران نداشته باشید اما جالب است که بدانید این حشرات سالها است که در ایران تولید و صادر می‌شوند.
حتی نوعی سوسک که «سوسری» نامیده می‌شود و مردم با دیدن آن گاهاً فرار می‌کنند به صورت کاملا بهداشتی و با رعایت موارد استاندارد در ایران پرورش می‌یابد که از طرفداران زیادی در چین برخوردار است و میزان پروتئین آن از ملخ نیز بیشتر است.
اقتصاد پرورش حشرات
حشرات به دلیل کم‌توقع بودن و نیمه‌عمر کوتاهی که دارند از نظر هزینه در تولید، بسیار کم‌هزینه و از نظر پرورش بسیار اقتصادی‌اند. جالب است که بدانید هزینه پرورش و تولید برای یک کیلوگرم ملخ بسیار پایین است.
مورد دیگر میزان تولیدمثل است. به طور مقایسه‌ای یک گاو ماده در 6 سال و در شرایط ایده‌آل 4 گوساله به دنیا می‌آورد. ریسک سخت‌زایی، مرگ گوساله، مرگ مادر و رسیدگی و تغذیه مناسب و سایر مشکلات مربوط به آن را هم در نظر داشته باشید. حال یک ملخ در طی 6 هفته 200 نوع از خود تولید می‌کند.
پرورش حشرات در دنیا
طی اعلام سازمان دامپزشکی کشور، تولید و پرورش حشرات خوراکی در دنیا به‌عنوان یک منبع برای انسان و دام مورد بررسی جدی می‌باشد و این مسئله در شرق آسیا کاملا اجرایی شده است.
به طور کلی اگر پرورش حشرات به صورت بهداشتی و اصولی انجام شود، می‌تواند بدون هیچ‌گونه نگرانی به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم مورد تغذیه انسان قرار گیرد. البته در این موضوع مذهب، سلیقه و ذائقه افراد بسیار اهمیت دارد. این کار در ارز‌آوری و صادرات نیز می‌تواند نقش بسیار مهمی را ایفا نماید.
در حال حاضر با توجه به افزایش بی‌رویه قیمت گوشت قرمز و گوشت ماکیان و سطح پایین درآمد در کشور، ملخ می‌تواند با توجه به فراوان بودن میزان نهاده‌های خوراکی خود از اهمیت بالایی برخوردار باشد.
در حال حاضر قیمت هرکیلو گوشت قرمز معادل 130 هزار تومان می‌باشد، در صورتی که قیمت هر کیلو از این نوع حشرات معادل 70هزار تومان است که به دلیل سبکی وزن، 7-6 عدد آن برای سیر شدن یک نفر کفایت می‌کند. جالب است که با توجه به ارزش غذایی که این موجود دارد، تعداد کمی از آن به راحتی یک فرد خوش‌خوراک را سیر می‌کند.
با توجه به فرهنگ ایرانی، ممکن است در جامعه کنونی ما مصرف این نوع غذا چندان جذاب نباشد و به راحتی نتواند در بازارهای داخلی جایی باز کند. البته نکته جالب توجه آن است که در برخی از استان‌های کشور، ملخ به‌عنوان نوعی ماده غذایی در پخت انواع خوراک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
