جایگاه اسیدهای آمینه در جیره غذایی گاوها
تغذیه بیش از حد از مواد پروتئینی خام موجب دفع بخش زیادی از آن به صورت ازت از طریق ادرار می‌شود.
تغذیه بیش از حد از مواد پروتئینی خام موجب دفع بخش زیادی از آن به صورت ازت از طریق ادرار می‌شود. حال دامداری‌ها با گام برداشتن به منظور بهره‌وری هر چه بیشتر از این منابع، سعی در کاهش ازت در مواد دفعی گاوها دارند. اما کاهش میزان پروتئین خام در جیره غذایی گاوها، اگر چه موجب پائین آمدن مقدار ازت دفع شده می‌گردد، اما می‌تواند بر مقدار تولید شیر و پروتئین موجود در آن موثر باشد.
اخبار سبز کشاورزی؛ دخالت و استفاده درست، یک استراتژی حیاتی است که می‌تواند به هر دو جنبه کاهش دفع ازت و تولید شیر کمک نماید. افزودن مکمل‌ها از طریق اسید آمینه‌هایی که محافظ شکمبه هستند می‌تواند استراتژی موفقی در مقابله با اثرات منفی کاهش پروتئین در تولید محصول شیر باشد.
دو اسیدآمینه متیونین(MT) و لیزین(LYS) به عنوان دو اسیدآمینه موثر برای گاوهای شیری شناخته شده‌اند که مزایای آن‌ها به شکل تاثیر در عملکرد شیردهی موضوعی کاملا آشکار است. افزایش عناصر چربی شیر و پروتئین آن از معمولی‌ترین و سریع‌ترین نشانه‌هایی است که از مصرف این دو اسیدآمینه مشاهده می‌شود.
اگر تولید شیر را به یک کوه یخی تشبیه کنیم که فقط بخش کوچکی از آن از آب بیرون است، می‌توان نتیجه گرفت که قسمت قابل رویت در این موضوع فقط میزان شیر و مقدار چربی و پروتئین آن است، اما بخش اعظم زیرآبی آن مزایای کلی برای گله، مانند سنتز پروتئین، سلامتی کبد و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند.
متعادل کردن میزان مصرف متیونین و لیزین در متابولیسم پروتئین دارای مزایای بسیاری و از جمله افزایش مقدار شیر، بالا بردن میزان چربی و پروتئین در شیر، کاهش نیاز به استفاده از مکمل‌ها برای قابل هضم کردن پروتئین‌های با کیفیت پائین، توانایی پیش‌بینی تغییرات بیشتر در شیر و پروتئین آن، کاهش دفع مقدار ازت به ازاء تولید هر واحد شیر یا پروتئین تولید شده، افزایش میزان سلامتی و تولیدمثل و سودآور کردن تمام گله گاوهای شیری است.
متعادل کردن جیره غذایی
متعادل کردن میزان اسیدهای آمینه متیونین و لیزین در جیره غذایی از اهمیت بالایی برخوردار است که برای دستیابی به این موضوع باید این کار را در جیره غذایی دام‌ها رعایت نمود. به عنوان مثال، مقدار زیادی متیونین و لیزین در کنجاله سویا و نیز مقدار بالایی از متیونین در گلوتن ذرت وجود دارد، بنابراین توصیه می‌شود که آزمایش NIR بر روی تمام موادغذایی انجام شود.
نسبت لیزین/متیونین بین 2/8 تا 3/1 درصد است که در جیره‌های غذایی با مقدار بالای کنجاله سویا، گاه این میزان از 3/1 درصد نیز بیشتر می‌شود. علاوه بر آن، باید مراقب مقدار لیزین و متیونین به طور جداگانه نیز بود. در یک گروه از گاوهای شیری با تولید مقدار شیر بالا، افزایش جداگانه هر یک از این اسیدآمینه‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است.
3 نکته کلیدی در مصرف اسید آمینه‌ها
کاهش هزینه‌های تغذیه در شرایط تولید یکسان و بدون تغییر در مقدار آن: در این استراتژی باید مقدار نسبت لیزین به متیونین، افزودن اسیدآمینه‌های محافظ شکمبه و مقدار پروتئین خام را از طریق کاهش منابع پروتئینی محاسبه کرد.
این روش برای تنظیم جیره‌های با میزان بالای پروتئین خام توصیه می‌شود. بالا بردن مقدار تولید شیر، چربی و پروتئین آن: در این روش می‌توان به جیره غذایی و بدون هرگونه کاهش در پروتئین خام و منابع پروتئینی، اسیدهای آمینه محافظ شکمبه را افزایش داد. در این روش باید به میزان غلظت اسیدآمینه‌های لیزین و متیونین توجه کافی داشت. این روش برای تغذیه گاوهای با تولید مقدار شیر بالا توصیه می‌شود.
نداشتن برنامه برای افزایش تولید و کاهش هزینه‌ها با حفظ تمرکز بر سلامتی و زادآوری گله: در این روش باید نسبت لیزین/متیونین در جیره غذایی کنترل شده و مقدار کمی لیزین و متیونین اضافه کرد. این روش برای گاوهایی که مقدار شیر کمی تولید می‌کنند پیشنهاد می‌شود.
نکته آخر آن که بهره‌وری حداکثر از موادغذایی و تولید اقتصادی شیر از مهم‌ترین نکاتی هستند که در یک گاوداری مدنظر قرار دارند، بنابراین باید همیشه بهترین روش‌ها را برای سودآور کردن گاوداری در دستور کار قرار داد.
برای اقدام به انجام یک استراتژی جدید در تنظیم یک جدول جیره‌بندی یا افزودن موادغذایی جدید، باید به هزینه‌های ایجاد شده توجه کامل داشت. اما برای بهبود کیفیت شیر و تولید آن باید بر مزایای این موضوع توجه نمود، ضمن آن که باید بر نتایج درازمدت و اثرات این استراتژی‌ها بر سلامت گله دقت کافی مبذول داشت.
ماهنامه دام و کشت و صنعت- شماره ۲۷۳-فروردین ۱۴۰۲
