مشکلات سرمایه‌گذاری در بخش دامداری
علاقه‌مندی یا اجبار به پرورش دام پیوسته همراه بشر بوده است؛ اما جنبه اجبار آن عده‌ای را به دامپروران و دامدارانی حرفه‌ای و ابدی تبدیل کرده است
اخبار سبز کشاورزی؛ علاقه‌مندی یا اجبار به پرورش دام پیوسته همراه بشر بوده است؛ اما جنبه اجبار آن به دلیل برآورده کردن نیازهای درازمدت، عده‌ای را به دامپروران و دامدارانی حرفه‌ای و ابدی تبدیل کرده است، بدان گونه که به غیر از پرداختن به این کار، هیچ راهکار دیگری برای گذران زندگی سراغ ندارند.
براساس آمار مراکزی چون مرکز آمار ایران و یا سایر بخش‌هایی که با این موضوع سر و کار دارند(اگر چه اعداد و ارقام چندان مورد وثوقی ارایه نمی‌کنند) به عدد 1467 واحد بهره‌برداری دامداری اشاره می‌شود. هر چند جابه‌جایی این اعداد با وجود عشایر کوچنده و لزوماً نداشتن آماری واقعی از آن‌ها، این آمارها دارای نوساناتی است.
بنابر اعلام‌نظر این مراکز، 5/5 میلیون راس دام سنگین و 71 میلیون راس دام سبک در کشور وجود دارد که ضمن تامین معیشت بهره‌برداران، بخش قابل‌توجهی از نیازهای غذایی آحاد جامعه را نیز مهیا می‌کند. اما آنچه که امروزه این زیربخش را گرفتار تنش‌ها و ناپایداری‌هایی نموده، اثرات و ترکش‌هایی است که در مواردی از تصمیم‌گیری‌های مسئولان به آن‌ها برخورد می‌کند و چه بسا موجب تعطیل و بر باد رفتن سرمایه‌های آنان می‌شود.
با سیر و سفری در نشریات و خبرگزاری‌ها به موارد متعددی از به تعطیلی کشانده شدن دامداری‌ها در استان‌ها و شهرهایی چون کرمانشاه، فارس، ایلام، همدان، نهاوند و ... بر می‌خوریم که بعضی‌ها کاملاً تعطیل و تعداد دیگری در شرایط ورشکستگی قرار دارند. البته چرایی این موضوع چندان پنهان نیست.
تقریبا تمام این واحدها از شرایط ناشی از چند برابری قیمت نهاده‌ها و سایر هزینه‌های جانبی شکایت دارند. از یک‌سو دولت براساس تصمیم‌های خلق‌الساعه با بالا بردن قیمت ارزهای مورد نیاز واردکنندگان موجب چندبرابر شدن تمام اقلام مورد نیاز دامداری‌ها می‌شود.
از سوی دیگر برای جلوگیری از اعتراض مصرف‌کنندگان، متوسل به سرکوب قیمت‌ها و تحمیل و ضرر و زیان بر تولیدکنندگان محصولات دامی می‌‌گردد.
جدا از این که چه مشکلاتی بر سر راه بهره‌برداران در فعالیت‌های دامداری قرار دارد؛ به‌دلیل افزایش جمعیت و نیازهای رو به رشد به موادغذایی و به‌ویژه اقلام پروتئینی بازهم افرادی در آینده اقدام به تاسیس دامداری خواهند کرد، به همین دلیل توجه به چگونگی سرمایه‌گذاری و الزامات آن در این زمینه یک ضرورت است.
به‌طور کلی سرمایه‌گذاری در عرصه دامداری به دلیل نیاز به سرمایه ثابت زیاد، موضوعی اجباری است و هرگونه پیش‌بینی یا اشتباه در محاسبات می‌تواند زیان‌بار باشد.
بسیاری از این سرمایه‌های ثابت نیازمند جایگزینی‌های دوره‌ای هستند و باید برای حفظ سطح تولید یکنواخت، ارتقاء پیدا کنند و در صورت تمایل به توسعه چنین واحدهایی، سرمایه‌های بیشتری مورد نیاز است.
دسته‌بندی اولویت: با افزایش تعداد دام، باید ادوات و تاسیسات هم افزایش و ارتقاء داده شود که در صورت نبودن سرمایه در اختیار، دامدار ناچار از روی آوردن به گرفتن وام است. اما این که چه مواردی در اولویت قرار دارند؛ می‌تواند سرمایه‌گذاری را جهت‌دار نماید. بودجه‌بندی‌های محدود، ابزاری برای مشخص نمودن ضرورت‌های سرمایه‌گذاری و سودآور نمودن دامداری است. این که باید چه امکاناتی را افزایش و یا کاهش داد، بیلان هزینه‌ها و سود آن را معلوم می‌کند. به عنوان مثال باید جایگزینی هزینه‌های خرید یک تراکتور تا یک چاپر با دقت کافی انجام گیرد.
تنظیم داده آماری: تحلیل‌های حساس از نتایج آمارهای جاری و عملکردهای به‌وجود آمده، اهمیت میزان سرمایه‌گذاری و بودجه‌بندی‌ها را نشانه‌گذاری می‌کند. بسیاری از مزایای یک سرمایه‌گذاری می‌تواند به محاسبات قطره‌چکانی و دقیق منجر شود؛ تا اولویت‌های یک دامداری در موارد الزامی به اجرا درآیند.
هزینه‌های خطر و فرصت: منابع محدود و پایان‌پذیر یکی از فاکتورهای موثر در سرمایه‌گذاری است که معمولا نقد و یا وام هستند. این منابع موجب محدودیت در انعطاف‌پذیری در چرخه "سرمایه" و در مواردی "سرمایه در گردش" برای ماه‌های آینده یک دامداری می‌شوند. گاه این محدودیت‌ها باعث به تعویق انداختن سرمایه‌گذاری در امور دیگر به‌ویژه زنجیره تامین و ارزش همان فعالیت می‌شوند. در اغلب دامداری‌ها، پروژه‌هایی وجود دارد که نیازمند سرمایه‌گذاری بوده اما با موانع و محدودیت‌ها مواجه می‌شوند و در این‌جا موضوع اولویت‌بندی‌ها پیش می‌آید و این که صرف بودجه در کجا می‌تواند مفید واقع شود.
در بسیاری از موارد دامداران با انواعی از سرمایه‌گذاری‌های رقابتی رو در رو می‌شوند که در این حالت باید تمامی گزینه‌ها، مورد توجه قرار گرفته و با در نظر گرفتن منابع‌مالی در دستور کار قرار گیرند. بسیار دیده شده که افرادی به یک‌باره بخش زیادی از سرمایه موجود خود را صرف اموری کرده‌اند که در آینده نیز می‌توان انجام داد. با این روش، در میانة راه مواجه با مشکلاتی می‌شوند که می‌تواند باعث توقف، تعطیلی و تحمیل خسارت می‌شود.
بنابراین با توجه به شرایط حاکم بر تورم‌های افسارگسیخته و ناپایداری و بی‌ثباتی در محاسبات و نیز مشکلات متعدد در دریافت وام از بانک‌ها، تصمیم به تاسیس دامداری باید با اطلاع، آگاهی و استفاده از تجربیات کارشناسان عملی شود.
متاسفانه حلقه مفقوده خدمات بانکی در بانک‌های دولتی و خصوصی ایران، نبود باجه‌ها یا ادارات مشاوره‌دهندة مطمئن دانا و آگاه به افرادی است که تمایل دارند با سرمایه(اندک یا انبوه) خود در فعالیتی که تمایل دارند(دامپروری، گلخانه، زنبورداری، صنعت غذا و ...) سرمایه‌گذاری کنند.
در دنیا رسم بر این است که بانک با توجه به نیاز کشور، جامعه و منطقه و آینده آن فعالیت، مشتری را راهنمایی می‌کند تا برحسب سرمایه، خودشان به‌طور مستقل فعالیتی(مثلا دامپروری) را شروع یا در بخشی از یک شرکت دامپروری سهامدار شود و به‌عنوان امین تا مرحله ثمردهی و پس از آن، کارگزاری وی را انجام می‌دهد. اما بانک‌های ایران با تشویق سرمایه‌گذار به سپرده‌گذاری و مثلا تجهیز منابع، تنها باعث تورم می‌شوند.
ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۸۸-تیر ۱۴۰۳
