دیابت جان میگیرد | این «شیرینی» تلختر از مرگ است
دیابت فقط بیماری قند نیست؛ یک همهگیری خاموش است که میلیونها نفر را در ایران گرفتار کرده است. از نابینایی مادرانی چون «صغری» تا تهدید قلب، کلیه و اعصاب در افراد کمتحرک، این شیرینیِ فریبنده جان میگیرد.
وقتی «شیرینی» جان میگیرد، دیگر هیچ چیز خوشمزه نیست. دیابت — بیماریای که در سکوت ریشه میدواند — امروز میلیونها ایرانی را گرفتار کرده است. چشمان، قلب، کلیه و حتی اعصاب را هدف میگیرد؛ تا جایی که پزشکان از آن با تعبیر تلخ «همهگیری خاموش» یاد میکنند.
از شیرینیِ بیاحتیاطی تا تاریکیِ مطلق
«صغری»، مادر ۶۰ سالهای که روزگاری چشمانش سرچشمه روشنایی خانهاش بود، امروز در تاریکی مطلق زندگی میکند. او میگوید: فکر میکردم دیابت چیزی نیست؛ داروها را گاهی فراموش میکردم و قندم را جدی نمیگرفتم. تا اینکه دیدم دیگر جهان رنگی ندارد.
پزشکان نام این عارضه را رتینوپاتی دیابتی میگذارند؛ حالتی که قند خون بالا، رگهای ظریف شبکیه را تخریب و بینایی را برای همیشه خاموش میکند.
سونامی دیابت در ایران؛ هشدار جدی برای خانوادهها
آخرین آمار رسمی نشان میدهد که در سه دهه گذشته تعداد دیابتیها در ایران دو برابر شده است — حدود ۶ میلیون مبتلا به دیابت و ۸ میلیون در مرحله پیشدیابت.
در تهران، از هر سه بزرگسال، یک نفر قند خون بالا دارد. متخصصان طب پیشگیری این آمار را «هشدار قرمز ملی» مینامند.
مرحلهی پیشدیابت؛ فرصتی برای بازگشت سلامت
به گفتهی دکتر نسیم نمیرانیان از مرکز دیابت یزد، مرحلهی پیشدیابت قابلبرگشت است — کافی است فرد تنها ۳ تا ۷ درصد از وزن بدن خود را کاهش دهد، تغذیه را اصلاح کند و فعالیت روزانه را افزایش دهد.
او یادآور میشود: رژیم ضد دیابت وجود ندارد؛ رژیم سلامتمحور داریم. حذف کامل قند اشتباه است، چون کربوهیدراتها منبع اصلی انرژی سلولها هستند.
اصول تغذیه سلامتمحور برای بیماران دیابتی
دکتر نمیرانیان توصیه میکند:
✔ مصرف غلات کامل و نان سبوسدار
✔ کاهش قندهای ساده و شیرینیها
✔ استفاده از روغنهای گیاهی مایع
✔ مصرف زیاد سبزیجات و لبنیات کمچرب
✔ حذف کامل فستفودها و نوشابهها حتی انواع «زیرو»
او تأکید دارد که با اصلاح سبک زندگی، دیابت قابل کنترل است—نه پایان زندگی، بلکه آغاز زندگی سالمتر.
باورهای غلط درباره دیابت را کنار بگذاریم
- دیابت فقط بیماری افراد چاق نیست؛ افراد لاغر نیز میتوانند مبتلا شوند.
- حذف کامل نان یا برنج اشتباه است؛ باید از نوع کامل و سبوسدار مصرف شود.
- تخممرغ دشمن نیست؛ منبع پروتئین مفید و بدون قند است.
به گفتهی دکتر مهدیه حسینزاده، مصرف هوشمندانه مواد غذایی و توزیع کربوهیدراتها در وعدههای متعدد، به ثبات قند خون کمک میکند.
چه بخوریم و چه نخوریم؟
طبق توصیه متخصصان تغذیه: فیبر موجود در سبزیجات، حبوبات و غلات کامل سرعت جذب قند را کاهش میدهد.
- میوهها را بین وعدههای غذایی مصرف کنید تا قند خون بالا نرود.
- نوشابه، شیرینی، شکر و نبات را بهطور کامل حذف کنید.
- در هر وعده غذایی، ترکیب فیبر و پروتئین داشته باشید تا کنترل قند خون بهتر شود.
فناوری و درمان؛ امید تازه برای بیماران دیابتی
پیشرفتهای پزشکی از پمپهای انسولین هوشمند تا دستگاههای پایش مداوم قند خون، امکان مدیریت دقیقتر بیماری را فراهم کردهاند. با این حال، مهمترین چالش هنوز هم آموزش بیماران است. بدون آگاهی از تغذیه و علائم، هیچ دارویی مؤثر نخواهد بود.
دیابت و سلامت روان؛ زنجیرهای دوطرفه
استرس میتواند کنترل قند خون را دشوارتر کند و دیابت نیز سلامت روان را تهدید کند. رواندرمانی و حمایت خانواده نقش مهمی در مدیریت این چرخه دارد. اما فراموش نکنیم — عامل اصلی، سبک زندگی ناسالم و کمتحرکی است.
دیابت، معلم صبر و نظم
دیابت پایان راه نیست؛ آغاز یادگیری برای درستزیستن است. با اصلاح تغذیه، افزایش تحرک و کنترل منظم قند خون، میتوان زندگی طولانی، سالم و پُرانرژی داشت.
این بیماری اگرچه تلخ است، اما در دل خود درس بزرگی دارد: سلامتی را هیچگاه به بهای یک شیرینی نفروشیم.
