راهکار مدیریت تقاضای آب در بخش کشاورزی

مزرعه سبز : طی سالیان گذشته، در سطح کشور حدود ۱۳۰میلیارد متر مکعب بیشتر، از منابع آب زیرزمینی برداشت شده و این رفتار به عدم تعادل در این ذخایر و نیز مشکلات دیگری از جمله فرونشست منجر شده است. بنابراین باید در برداشت از این منابع صرفه‌جویی صورت گیرد.

همچنین در این سال‌ها، حقابه‌های زیست‌محیطی به تالاب‌ها، رودخانه‌ها و دریاچه‌های داخلی به میزان کافی اختصاص نیافته و این بسترها نیز در معرض خشک شدن قرار گرفته‌اند؛چنانکه اکنون پدیده ریزگردها، محصول نادیده گرفتن این حق‌آبه‌هاست. از طرفی، تغییر اقلیم هم به کم‌‌‌آبی در کشور دامن زده‌است. بنابراین، در‌آینده، آب کمتری برای کشاورزی وجود خواهد داشت و این بخش باید در جهت کاهش تقاضای آب حرکت کند.

کشت برنج تنها در گیلان و مازندران صورت گیرد

یکی از مهم‌ترین اقدامات برای کاهش مصرف آب در این بخش آن است که در تعداد محصولاتی که باید در داخل تولید شود، بازنگری شده یا کشت آنها در داخل محدود شود. برای مثال، سیاست‌ها باید به سمت و سویی سوق پیدا کند که کشت برنج تنها در گیلان و مازندران صورت گیرد.

فصل‌ کشت برخی محصولات تغییر کند

در عین حال باید فصل‌کشت برخی محصولات تغییر کند. برای مثال، چغندر بهاره، آب زیادی مصرف می‌کند و برای کاهش مصرف آب در این بخش باید، زمان کشت چغندر از تابستان به پاییز تغییر کند؛در این صورت، مصرف آب کشت این محصول به یک سوم کاهش می‌یابد.

تولید به سوی کشت گلخانه‌ای و تکنیک‌های جدید کشت هدایت شود

باید تولید محصولات سبزی، صیفی، جالیزی و حتی باغات به سوی کشت گلخانه‌ای و تکنیک‌های جدید کشت نظیر تولید روی پشته‌های بلند هدایت شود. بنابراین بسته‌متنوع و شناخته شده‌ای از راهکارها وجود دارد و بررسی‌های ما نشان می‌دهد که اجرای این سیاست‌ها شدنی است. اما هرچه توجه به این مساله به تعویق بیفتد، اجرای راهکارها دشوارتر خواهد بود.

بخش کشاورزی در دنیا امروزه به تعابیری نظیر آب مجازی یا ردپای آب دست یافته است و این تعابیر این مساله را مورد توجه قرار می‌دهد که هر کیلوگرم صادرات یا واردات از یک کالا، معادل چه میزان آب است؟ بنابراین اگر کشور در حوزه تامین آب با کمبود مواجه است باید در تجارت محصولات کشاورزی هم تجدید نظر صورت گیرد. به این معنا که محصولاتی پر آب‌بر وارد شده و محصولات کم آب‌بر صادر شود.

عباس کشاورز، سرپرست اسبق وزارت جهاد کشاورزی