نقش گوگرد در کشت ذرت
گاه کشت ذرت به دلیل کاربردهای چندگانه از محصولات نهایی آن در زمره کشتهای استراتژیک و مورد توجه بهرهبرداران است.
اخبار سبز کشاورزی؛ اگر چه بنا بر دلایلی قادر به خودکفایی در نیاز به تولیدات به دست آمده از ذرت نیستیم، اما به غیر از مناطقی که به دلیل وجود سرما و نیز کمبود آب قادر به کشت ذرت نیستند، میتوان در دو استان خوزستان و فارس اقدام به کشت بهاره از اوایل اسفند نمود.
بنابراین توجه به نیازهای این گیاه و عوارض احتمالی از کمبود برخی از عناصر، میتواند از اهمیت خاص برخوردار باشد. اما به نظر میرسد بوتههای ذرتِ از خاک بیرون آمده، نوعی استرس به آنها وارد شده است؛ چرا که تعدادی از برگها دچار رنگپریدگی و رشد آنها دچار وقفه شده است.
اینگونه تصور میشود که رنگپریدگی باید ناشی از کمبود ازت و یا کمبود گوگرد باشد. در نگاه اول، هر دو مورد مذکور یکسان به نظر میرسند، اما با اندکی دقت و توجه، تفاوتهای آنها آشکار میشود.
روش شناسایی تفاوتها
1- معمولا کمبود ازت در برگهای مسنتر و در قسمتهای پایینی بوتهها دیده میشود.
2- کمبود گوگرد اما در برگهای بالایی و جدید و در تمام آنها یا گرهها مشاهده میشود.
این تفاوت در رنگ برگها به این علت است که ازت از برگهای مسن میتواند به طرف برگهای جدید حرکت کند، اما گوگرد قادر به انجام چنین حرکتی نیست و در صورت کمبود آن در گیاه، تمام برگهای فوقانی جدید آثار کمبود آن را نشان میدهند.
برای شناخت کمبود باید اقدام به آزمایش خاک و یا بافتهای گیاه نمود. در صورت مشکوک شدن به کمبود گوگرد باید از بافتهای گیاه در ابتدای فصل کشت، هفتههای میانی و پایان دوره رشد اقدام به نمونهبرداری کرد. برای دادن کودهای گوگردی به شکل موثر، ضرورت دارد که بلافاصله پس از مشاهده علائم، اقدام به دادن کودهای سولفاته نمود.
گوگرد با تاثیری باورنکردنی در تولید ذرت اهمیت دارد به گونهای که برای تولید 25 کیلوگرم ذرت در حدود 77 گرم گوگرد مورد نیاز است، که این مقدار باید قبل از کشت و با در نظر گرفتن شرایط خاک برای هر هکتار محاسبه و به زمین داده شود.
نکته مهم در تولید ذرت،حیاتی بودن نقش گوگرد در ساختن مولکولهای پروتئینها و اسیدهای آمینه است که آنها به نوبه خود در تولید کلروفیل، لیگنین و پکتین مورد نیاز هستند.
در اینجا نقش کلروفیل به علت انجام فتوسنتز که در مجاورت با نور خورشید موجب ساخت و ذخیره مواد در گیاه میشود، اهمیت فوقالعاده داشته و کمبود آن بهویژه در برگهای انتهایی گیاه که دخالت مستقیمی در سرعت رشد آن دارند، میتواند در محصول نهایی موثر باشد.
نقش تکمیلی گوگرد
یکی از مزایای گوگرد، کمک آن به متابولیزم ازت است. چنانچه در یک آزمایش بافت از اندامهای ذرت، کمبود گوگرد مشاهده شود، قطعا کمبود ازت نیز وجود دارد.
هر دو عنصر(ازت و گوگرد) از مواد زیرساختی در رشد گیاه هستند که باید در ابتدای فصل به خاک داده شوند. گیاه از آن جهت به گوگرد نیاز دارد تا بتواند محصول تولید نماید.
کمبود گوگرد میتواند منتهی به اختلال در روند رشد گیاه و تاخیر در محصول نهایی شود. بهعنوان مثال در یک ذرت 112 روزه میتواند چند روز تاخیر در رسیدن کلاله و بلالها بهوجود آورد. چنین تاثیرهایی میتواند باعث وارد آوردن زیان اقتصادی به کشاورز گردد.
مزایای بعدی گوگرد
ذرت نسبت به سایر محصولات زراعی نیاز بیشتری به گوگرد دارد، بهویژه اگر ذرت برای استحصال روغن باشد. نکته دیگر آن است که حضور گوگرد در خاک، باعث افزایش جذب سایر عناصر و ریزمغذیها میگردد که دلیل آن همانطور که ذکر گردید، نقش آن در فتوسنتز است. گوگرد به دلیل خواص ضدقارچی در دفع آفات و نیز بیماریها مفید است.
سایر مزایای گوگرد
1- کمک به بالا بردن میزان دانهبندی و افزایش سطح برگها که این امر در تولید و افزایش محصول اثرگذار است.
2- در گیاهان روغنی نظیر سویا، کلزا و ذرت، میزان درصد روغن در دانهها را افزایش میدهد.
3- عناصر ماکرو مانند فسفر، کلسیم و میکرو مانند آهن و روی، در حضور گوگرد به میزان بیشتری جذب میشود که در سلامت گیاه اثرات مهمی دارند.
4- در خاکهای شور و قلیایی، افزودن گوگرد موجب کاهش اثرات منفی این عناصر میشود و از سمیت خاک کم میکند.
5- بالا بردن توان مقاومت گیاه در برابر بیماریها و آفات و تنشهای محیطی نظیر کمآبی و گرما.
ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۸۲-دی ۱۴۰۲