جایگاه تولید قارچ خوراکی در مشاغل کوچک

اخبار سبز کشاورزی؛ به‌علت امکان تولید آن در فضاهای کوچک و داشتن اطلاعات اولیه و رعایت اصول مرتبط، می‌توان به‌عنوان یک کسب و کار کوچک، در مناطق شهری یا روستایی به این کار اقدام کرد.

قارچ‌های خوراکی انواع گوناگونی دارند که به‌دلیل ویژگی‌های زیستی باید روی بسترهایی از مواد آلی و ارگانیک یا کمپوست پرورش داده شوند. در گذشته‌های دور معمولا از کود حیوانات و به‌ویژه کود اسب استفاده می‌کردند، اما در حال‌حاضر کارخانه‌های تولید بستر با روش‌های جدید و بهداشتی، چنین بسترهای آماده‌ای را در اختیار پرورش‌دهندگان می‌گذارند.

بنابر چند دلیل می‌توان برای این شغل کوچک اقدام کرد:

• امکان تولید در تمام طول سال و بدون تاثیر فصل‌های چهارگانه؛

• تحت‌تاثیر قرار نگرفتن از عوامل بیرونی به علت پرورش در فضای بسته؛

• قابل بازیافت و مصرف‌شدن ضایعات آن؛

• قابل مصرف بودن و میزان پروتئین بالا به‌جای موادی، مانند گوشت یا حبوبات؛

• یک شغل قابل‌توسعه با تولید مقادیر اندک؛

• ایجاد کارگاه تولید قارچ در مکان‌هایی مانند انباری، زیرزمین و یا در جایی خارج از حدود کاربری؛

• تولید قارچ به زمین و آب کمی نیاز دارد، بنابراین تولید پایدار آن آسان است.

موارد مصرف

به علت دوره کوتاه نگهداری یک تا سه روزه، در صورت تولید زیاد و نیافتن مشتری می‌توان آن را به صورت قارچ خشک، یخ‌زده، کنسرو شده، نمک‌زده و یا پودر، فرآوری کرد، به همین علت در بیشتر کشورهای غربی به روش‌های گوناگون مصرف می‌شود، اما محصول تازه آن در انواع زیادی از غذاها به‌کار برده می‌شود. مزایای بهداشتی و سلامتی آن شامل کالری کم، پروتئین، فیبر و انواع ویتامین است که موجب ارتقای سیستم ایمنی بدن شده که به کاهش کلسترول خون کمک کرده و با انواع سرطان مقابله می‌کند.

ضرورت‌های تولید قارچ

در صورت مهیا بودن مکان، هزینه‌های آماده‌سازی چندان زیاد نخواهد بود، چرا که با ابزار معمولی می‌توان شرایط تولید را آماده نمود. داشتن مکانی با کف بتونی قابل شستشو و با تهویه و کنترل حرارت و رطوبت از نیازهای اولیه است. از آن جایی که ارتفاع مکان تولید محصول قارچ بسیار کوتاه است، می‌توان بسترها را در طبقات چندگانه تهیه و از فضای موجود حداکثر بهره‌برداری را نمود. داشتن اطلاعات اولیه که کسب آن‌ها چندان سخت نیست و نیز وجود آب، برق، امکان تهویه، اهمیت دارد.

همانگونه که اشاره شد انتخاب مکان بسته به شرایط سرمایه‌گذاری متفاوت است، اما به دلیل استفاده حداکثر از هر مکانی باید آن را طبقه‌بندی نمود. به‌علت رطوبت بالا در سالن پرورش قارچ باید قفسه‌ها از نوع فلزات گالوانیزه باشد تا بتوان در طولانی‌مدت از آن‌ها بهره‌برداری کرد. می‌تواند تعداد طبقه‌ها بسته به ارتفاع سالن، بین دو تا چهار طبقه باشد.

سیستم‌های حرارتی و رطوبتی

عامل حرارت در پرورش قارچ اهمیت زیادی دارد. در صورت کوچک بودن سالن می‌توان از گاز خانگی و یا بخاری نفتی استفاده کرد. چنین گرمایی باید غیرمستقیم وارد سالن شود

تا موجب کاهش رطوبت نشود. درجه حرارت سالن باید بین 23 تا 27 درجه باشد، بنابراین، نصب یک حرارت‌سنج معمولی برای کنترل حرارت سالن ضروری است.

تامین رطوبت سالن تا 70 الی 80درصد الزامی است. با استفاده از مه‌پاش و یا خیس کردن کف و دیوارهای سالن باید این رطوبت، یکنواخت تامین شود. در صورت بالا رفتن درجه حرارت باید اقدام به خنک کردن سالن نمود که توسط کولر و یا وارد کردن هوای بیرون امکان‌پذیر است.

تهیه اسپور یا بذر

مشابه با تکثیر سایر گیاهان توسط بذر، قارچ‌ها نیز توسط اسپور یا همان بذر قارچ تکثیر می‌شوند. برای تهیه چنین بذری باید به تولیدکنندگان خاص این بذور مراجعه کرد، چرا که تولید آن مراحل خاص خود را دارد و توسط کارشناسان خبره تهیه می‌شود.

بازاریابی

از آنجایی که هدف از احداث پرورش قارچ ایجاد اشتغال و کسب درآمد است، باید تا قبل از برداشت محصول نسبت به عرضه آن بازاریابی کرد. بسته‌بندی مناسب و برداشت صحیح و تمیز محصول در افزایش تقاضای آن تاثیر بسیار دارد.