تأثیر پتاس بر رشد گیاهان
زمان آماده‌سازی اراضی برای کشت‌های پاییزی از راه رسیده و کشاورزان باید برای برداشت محصول هرچه بیشتر به تقویت اراضی زراعی خود بپردازند. از جنوب تا شمال و از مشرق تا مغرب بستگی به انواع کشت‌هایی که انجام می‌گیرد، باید مواد غذایی لازم از ماکروالمنت‌ها گرفته تا میکروالمنت‌ها به خاک‌ها افزوده شوند.
به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ بر این اساس برای معیاربندی مواد و یا در واقع کودهایی که به زمین اضافه می‌شوند، باید به کشت قبلی و مقدار محصولی که برداشت شده و نوع آن توجه کرد، چرا که هر گیاهی بنابر محصولی که تولید می‌نماید، باید متناسب با آن از کودهای اوره، پتاس و یا فسفر دوباره به زمین داده شود تا تعادل مقدار مواد غذایی و عناصر مورد نیاز تأمین گردد.
خاک‌های ایران بسته به مناطق جغرافیایی، از عناصر پتاسیم و فسفر ضعیف می‌باشند و بنابراین ضرورت دارد که به‌منظور تأمین کمبود این عناصر در خاک، مقادیری از آن‌ها براساس نوع محصول به خاک اضافه شود.
در سال‌های اخیر شدت و تراکم کشت‌ها به‌منظور برداشت هرچه بیشتر محصول افزایش یافته و در نقاطی که امکان کشت در دو یا سه نوبت در سال وجود دارد به‌صورت پیوسته، اقدام به کشت می‌شود که نتیجه این تداوم و توالی، تخلیه هرچه بیشتر عناصر از خاک و اثرگذاری این اقدام روی کشت‌های بعدی است و خواص کیفی و درنهایت اقتصادی و درآمدی کشاورزان را دچار چالش می‌نماید.
شاید ساده‌ترین روش برای تعیین میزان نیاز خاک به پتاسیم، نمونه‌برداری و ارسال آن به آزمایشگاه‌های خاک‌شناسی باشد تا کشاورز با آگاهی بیشتر به تأمین این عنصر برای کشت خود بپردازد. حاصل چنین آزمایشی مشخص کردن رابطه بین مقدار پتاسیم قابل جذب خاک با میزان کود پتاسی است که باید به زمین اضافه کرد.
خاک دارای رُس کافی می‌توانند پتاسیم بیشتری روی ذرات خود حفظ نمایند تا به‌تدریج توسط گیاه جذب شود.
نقش پتاسیم در گیاهان
پتاس یکی از عناصر ماکرو(اصلی)، نظیر ازت و فسفر برای رشد گیاهان است. این عنصر به نوعی، متعادل‌کننده گیاه در مقابل عوامل خارجی و آسیب‌رسان به رشد گیاهان است. در مقابل خشکی و آب زیاد، تغییرات دمایی بالا و پایین، مقاومت در مواجهه با آفات، عوامل بیماری‌زا و نماتدها، به گیاه کمک می‌نماید.
در واقع پتاسیم عنصری برای حفظ کیفیت گیاه است. در اندازه، رنگ، شکل میوه و قدرت جوانه‌زنی و نامیه بذر و افزایش برداشت محصول موثر است. اما چگونه؟
پتاسیم در کنش‌ها و واکنش‌های زیر دخالت مستقیم دارد:
• با فعال کردن رشد ریشه و گسترش دادن آن، تحمل گیاه را در مقابل خشکی و کم آبی افزایش می‌دهد. در نتیجه توان گیاه نسبت به حالت پلاسیدگی بالا می‌رود.
• در فرآیند فتوسنتز و تولید و ذخیره مواد غذایی نقش دارد و می‌تواند دانه‌هایی با نشاسته و قند بیشتر در گیاه تولید نماید.
• در فعال‌سازی آنزیم‌ها نقشی اساسی دارد و ده‌ها آنزیم را فعال می‌سازد.
• از گسترش بیماری‌های گیاهی تا میزان ممکن جلوگیری و گیاه را در مقابل آن‌ها مقاوم می‌کند.
چگونگی جذب پتاس
اساساً خاک‌های رُسی توان جذب و حفظ پتاس بیشتری دارند، بنابراین در مناطقی که خاک‌ها بیشتر رسی هستند، تثبیت پتاس نیز بیشتر مشاهده می‌شود.
کودهای دارای عنصر پتاس به شکل ترکیبات نیترات پتاسیم(KNO3)، کلرید پتاسیم(KCl)، سولفات پتاسیم(K2SO4) و سولفات پتاسیم و منیزیم(K2SO4,2MgSO4) می‌باشند که بسته به موارد مورد نیاز می‌توان از یکی از آن‌ها استفاده کرد.
مقدار کود مصرفی نیز برحسب گیاه متفاوت است، چنان‌که به‌عنوان مثال برای گندم(بسته به نوع زمین) تا 180 کیلوگرم و ذرت تا 300 کیلوگرم است.
این مقدار کود معمولاً در هنگام آماده‌سازی زمین و کشت محصول به خاک افزوده می‌شود تا به‌تدریج در اختیار گیاه قرار داده شود. از آنجایی که کشت گیاهان و برداشت آن‌ها با اهداف متفاوتی صورت می‌گیرد، تخلیه خاک از پتاس نیز مختلف است. چنان‌که یونجه با ذرت دانه‌ای و ذرت‌دانه‌ای با ذرت‌علوفه‌ای مقادیر متفاوتی از پتاس خاک را برداشت می‌کنند، بنابراین ضرورت دارد با توجه به نوع کشت از عنصر پتاس به خاک اضافه گردد.
پتاس به کُندی در خاک از آن جدا شده و در اختیار گیاه قرار می‌گیرد، چراکه روی کلوئیدهای رُس قرار گرفته و به سختی از آن جدا می‌شود، بنابراین مقدار پتاسی که در اختیار گیاه قرار می‌گیرد به مقدار رس خاک بستگی دارد.
در افزودن پتاس به خاک باید دقت داشت که این عنصر با فاصله کافی از بذرها قرار داده شود، چراکه امکان دارد بر جوانه زدن بذرها اثر بگذارد. کود پتاس باید در اندازه توصیه شده مورد استفاده قرار گیرد زیرا می‌تواند بر سایر عناصر خاک(نظیر منیزیم) تأثیر منفی بگذارد.
این کود را می‌توان همراه با فسفر و قبل از کاشت محصول به خاک داد تا در زمان رشد گیاه در اختیار آن قرار گیرد.
