اخبار سبز کشاورزی؛ در یک فصل کشت، بیشتر کشاورزان می‌توانند تا حدود 60درصد از بهره‌وری کودهای ازته را اِعمال نمایند و این در حالی است که تحقیقات نشان می‌دهد تا 80درصد از این کود را نیز می‌توان مورد استفاده قرار داد.

حال پرسش آن است که 60درصد بهره‌وری کودهای ازته تا چه حد کارآیی دارد؟ اگر به فرض از یک مزرعه گندم، 8 تن در هکتار با میزان 8/10درصد پروتئین محصول برداشته شود، چنین زمینی به 200 کیلوگرم ازت در هکتار نیاز دارد، اما اگر از چنین زمینی پس از برداشت محصول، مقدار 190 کیلوگرم ازت از خاک برداشت شود و در حدود 70 کیلوگرم از آن توسط خود خاک تأمین گردد، بنابراین، چنین زمینی فقط به 120 کیلوگرم ازت اضافه نیاز دارد.

بازده بیشتر

مقدار مذکور بر مبنا و مساوی 60درصد از بهره‌وری کود است. حال اگر به جای 8 تن، 9 تن گندم در هکتار برداشت شود، بهره‌وری از کود به 72درصد خواهد رسید.

نکته مهم در اینجا بهره‌وری 70درصد از کودهای ازته با به کار بردن 170 کیلوگرم در هکتار برای کسب همان مقدار از محصول با همان میزان پروتئین است.

شش کاربرد در افزایش بهره‌وری کودهای ازته

1- رابطه مواد غذایی و pH خاک

کمبود مواد غذایی در خاک می‌تواند به کاهش بهره‌وری ازت بینجامد. به‌عنوان مثال کمبود گوگرد که در سنتز پروتئین‌ها نقش مهمی دارد می‌تواند به کاهش بهره‌وری ازت منتهی می‌شود. عنصر دیگر فسفر است که در توسعه شبکه ریشه‌ای و برداشت حداکثری از مواد غذایی، نقش اساسی دارد. فراموش نباید کرد که pH خاک نیز در توسعه شبکه ریشه‌ای دخالت دارد، چنین عواملی می‌توانند موجب جذب بیشتر ازت توسط گیاه گردند.

2- کاهش هدر روی آمونیاک

عامل دیگر در آسیب‌زدن به بهره‌وری کودها، هدر رفتن آن‌ها از طریق خاک است. دو نکته کلیدی در این روند وجود دارد: اول بی‌ثباتی آمونیاک از اوره مورد استفاده و دوم نشت‌کردن نیترات به داخل خاک که می‌تواند به صرفه‌جویی صدها کیلوگرم کود بینجامد.

تغییر چگونگی استفاده از کود اوره به صورت نیترات آمونیوم، یکی از روش‌های جلوگیری از هدر رفتن آمونیاک است که علت آن نبود بی‌ثباتی در این نوع کود است.

زمان‌بندی به‌کار بردن کودهای ارته بسیار اهمیت دارد. کشاورزان باید توجه داشته باشند که چنین کودهایی را (کود اوره) در شرایط گرم و خشک استفاده نکنند، هر چند مهارکننده «اوره آز» می‌تواند به خوبی این مشکل را با کنترل تبدیل اوره به آمونیوم، برطرف نماید.

3- کاهش نشت نیترات

نیترات شکل بسیار متحرکی از ازت است که در رشد محصول و مهیا نمودن مواد غذایی برای گیاه نقش دارد اما مشکل ازدیاد نشت زمانی اتفاق می‌افتد که بیش از میزان نیاز گیاه به زمین کودهای نیتراتی داده شود و گیاه نیز قادر به جذب آن نباشد. چنین مشکل خاصی در هنگامی اتفاق می‌افتد که زمین بدون کاه، کلش و بقایای گیاهی بوده و در زمین عریان، گیاهی برای جذب ازت وجود نداشته باشد، در این جا گیاهان پوششی نقش خود را در مهار ازت نشان می‌دهند. بازدارنده‌های نیتریفیکاسیون می‌توانند در این روند مفید باشند، چرا که بین 6 تا 10 هفته تبدیل آمونیوم به نیترات را به تأخیر می‌اندازند.

4- مصرف مقدار مناسب

در هر فصل کشت، کشاورزان باید برای تعدیل مصرف کود آماده باشند تا مقدار واقعی مصرف را کم یا زیاد کرده و به سادگی کود را مصرف نکنند.

5- مصرف در زمان واقعی

خرد کردن و کوچک کردن گرانول‌های کود می‌تواند به بهینه مصرف شدن آن کمک نماید. یکی از محدودیت‌ها، مصرف کودهای ازت همراه با گوگرد است، چرا که این امر به شرایط ویژه در مقدار و زمان واقعی مرتبط است.

براساس تقویم روزانه، اولین کودپاشی از نظر مصرف آن توسط محصول، امری کلیدی است

هر چند امکان دارد خطر نشت کود از این جا شروع شود، بنابراین باید مطمئن بود که به تعداد کافی از بوته‌های محصول برای مصرف بهینه کود، در زمین وجود دارد.

نکته دیگر مصرف کود در اراضی خشک و با حرارت بالا است که می‌تواند به یک مشکل واقعی تبدیل شود، چرا که موجب آزادسازی آمونیاک شده و برداشت ازت توسط گیاه را به حداقل می‌رساند.

6- مصرف دقیق و درست

در پایان، کودپخش‌کن را باید با دقت آزمایش کرد تا از کارکرد دقیق آن مطمئن شد. تکنولوژی در این جا به کمک کشاورزان آمده و هرگونه مشکل و ناهماهنگی را برطرف می‌نماید. کودپخش‌کن‌های جدید قادرند تا با در نظر گرفتن سرعت و جهت باد و میزان کود، این نگرانی‌ها را برطرف نمایند.