سولاریزاسیون خاک و کنترل آفات

اخبار سبز کشاورزی؛ سولاریزاسیون یا همان آفتاب‌دهی خاک‌های زراعی به عملیاتی گفته می‌شود که منجر به از بین بردن عوامل بیماری‌زا، لارو، تخم و خود آفات، بذر علف‌های هرز، بدون استفاده از سموم شیمیایی و فقط با استفاده از افزایش دما به کمک تابش مستقیم نور آفتاب به سطح خاک زراعی می‌شود.

سولاریزاسیون در تمامی زمین‌های مستعد این کار مفید است، چرا که انجام سولاریزاسیون باعث بهبود خاک می‌شود و هر چقدر این کار با روش مرتب و سالانه انجام شود؛ به همان میزان خاکی سالم‌تر از لحاظ عوامل بیماری‌زا و قوی‌تر از لحاظ میزان باردهی خواهیم داشت؛ ولی اهمیت انجام سولاریزاسیون (آفتاب‌دهی) در خاک‌هایی که بیشتر کشت می‌شوند؛ به‌مراتب بیشتر است.

از این نوع کشت‌ها می‌توانیم به کشت‌های گلخانه‌ای یا کشت‌های فضای باز به‌ویژه در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری اشاره کنیم که دفعات و حجم کشت در این نوع زمین‌ها بیشتر است.

رابطه انجام سولاریزاسیون با آفت نماتد

آفات نماتد(به دلیل توانایی‌های منحصر ‌بفرد کرم‌های نماتد)، یکی از خطرناک‌ترین آفات خاک‌های زراعی است، ازقبیل

• نفوذ به عمق 90 سانتی‌متری خاک؛

• ماندگاری بلندمدت لارو و شفیره نماتد؛

• رابطه و شباهت بسیار زیاد به میکروارگانیسم‌های مفید خاک؛

• محدود بودن سموم قابل استفاده برای کنترل و مقابله با نماتد؛

• تنوع بسیار بالای نماتدهای بیماری‌زا در انواع کشت‌ها.

به همین دلیل، هرکاری که بتواند حتی به‌ روشی محدود برای مقابله و کنترل این بیماری نقش ایفاء کند؛ حائز اهمیت خواهد بود.

انجام سولاریزاسیون به‌عنوان روشی بی‌ضرر برای خاک زراعی و بدون استفاده از سموم شیمیایی، یکی از بهترین کارها در مقابله با زمین‌های آلوده به نماتد است.

در چه شرایطی امکان انجام آفتاب‌دهی خاک وجود ندارد؟

اگر میزان دما در تابستان به میزان قابل‌توجهی بالا نمی‌رود و امکان ایجاد شرایط دمایی حداقل 70 درجه‌ای در زیر نایلون در زمان انجام سولاریزاسیون را ندارد، این روش در آن شرایط و منطقه، امکان انجام سولاریزاسیون وجود ندارد و انجام این کار تاثیر آن‌چنانی برای ضدعفونی کردن خاک، نخواهد داشت.

شیوه انجام سولاریزاسیون (آفتاب‌دهی) خاک

انجام این کار بسیار آسان و کم‌هزینه است، برای این منظور بعد از جمع‌آوری محصولات، بهتر است که خاک را یک شخم سطحی و کم عمق بزنید، بعد از این کار یک آبیاری سنگین انجام دهید، خیلی سریع، بعد از انجام آبیاری، سطح خاک را با استفاده از نایلون بپوشانید و از خروج بخار آب از سطح خاک جلوگیری کنید.

دقت داشته باشید که هرچقدر فاصله زمان نایلون‌کشی روی سطح خاک با پایان آبیاری کمتر باشد؛ به همان میزان کارایی سولاریزاسیون بیشتر خواهد بود.

موفقیت آفتاب‌دهی با نور خورشید به استفاده از نایلون مناسب برای این کار بستگی دارد؛ یعنی به‌عنوان اصل اول این کار، نیاز است از نایلون شفاف به جای ورقه‌های سفید، رنگی یا حتی سیاه استفاده کنید. انواع شفاف، بهترین کارآیی را برای جذب گرما و انتقال آن به خاک دارند. شاید فکر کنید نایلون با رنگ سیاه کارآیی بالاتری دارد؛ اما در واقع این نوع از نایلون، مقداری از گرما را جذب می‌کند و در خود نگاه می‌دارد. بنابراین تاثیر موردنظر درمان زمین، با نور خوشید بر خاک حاصل نخواهد شد.

برای این منظور بهتر است نایلون با ضخامت کم را انتخاب کنید. نایلون پلی‌اتیلن با ضخامت یک میلی‌متر برای این فرآیند مناسب و مقرون‌به‌صرفه است. با این‌حال، ممکن است این نوع از نایلون خیلی بادوام نباشند و به‌راحتی به‌دلیل وزش باد یا توسط حیوانات پاره شود. اگر در منطقة بادخیز زندگی می‌کنید؛ از نایلون با ضخامت یک‌ونیم تا دو میلی‌متر استفاده کنید.

استفاده نکردن از موادی مثل کود دامی نپوسیده یا مواد شیمیایی

عده‌ای از کشاورزان به باور خود برای افزایش قدرت ضدعفونی‌کنندگی اقدام به استفاده از کود دامی نپوسیده و تر، در زیر نایلون یا مواد شیمیایی می‌کنند. انجام این کار با هدف اصلی انجام سولاریزاسیون، در تضاد است. مهم‌ترین قابلیت سولاریزاسیون، استفاده نکردن از مواد شیمیایی یا سایر مواد برای انجام ضدعفونی خاک است.

از طرف دیگر به دلیل شرایط خاصی که در زیر نایلون وجود دارد و دما بسیار بالا است؛ مواد موجود در این کودها با خاک، در مواردی ترکیبات خطرناکی تولید می‌کنند که آسیب‌های جدی به خاک و ریشه گیاهانی(که قرار است در این خاک رشد و توسعه پیدا کنند)، ایجاد می‌نمایند. به همین دلیل توصیه اکید می‌شود که؛ برای انجام سولاریزاسیون(آفتاب‌دهی خاک) از هیچ موادی استفاده نکنید.

ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۸۹-مرداد ۱۴۰۳