چای ایرانی؛ نوشیدنی سالم و مورد اقبال خاورمیانه‌نشینان
یک قرن است که در ایران چای کشت می‌شود، این گیاه از هندوستان به کشورمان وارد شده و در مزارع شمال ایران، به‌ویژه در نواحی لاهیجان کشت می‌شود.
اخبار سبز کشاورزی؛ تواتر مصرف چای در میان شهروندان ایرانی آنقدر زیاد است که چای به نوشیدنی رسمی مردمان کشورمان تبدیل شده است.
به طور کلی و مانند همه جای جهان چای ایرانی برحسب عطر و طعم دارای انواع مختلفی است که شناخته شده‌ترین آنها در جهان چای سبز و چای سیاه است.
چای خشک ایرانی به بیش از 30 کشور جهان در حجم‌های 3 کیلویی ارسال می‌شود که بخش عمده‌ای از آن شامل چای سیاه ایرانی است.
امروزه حجم تجارت جهانی چای بالغ‌بر 42 میلیارد دلار است که بیش از 66 درصد آن متعلق به کشورهای آسیایی، مخصوصا هندوستان و سریلانکا تعلق دارد.
جالب است که با وجود کیفیت و طعم مطلوب چای داخلی، ایران خود جز واردکنندگان اصلی چای در جهان است.
در واقع میزان واردات چای به کشور حدد 30 درصد بیشتر از میزان صادرات آن است. براساس آمار گمرک در سال ۱۴۰۱، حدود ۳۶ هزار تن چای به ارزش ۴۳ میلیون دلار به کشورهایی نظیر عراق، قزاقستان، افغانستان، آلمان، هند، تاجیکستان، روسیه، ازبکستان و ترکیه صادر شده است.
ارزش هر یک کیلوگرم چای صادراتی به‌طور متوسط حدود ۱.۳۲ دلار برآورد می‌شود. برخی از کارشناسان می‌گویند چای ایران از نظر کیفیت به دلیل استفاده نکردن از سموم کشاورزی جایگاه منحصر به‌فردی در جهان دارد.
گفتنی است چین، سریلانکا، هند، کنیا، لهستان، ژاپن و امارات بزرگ‌ترین صادرکنندگان چای در جهان به شمار می‌روند. در حال حاضر بهترین مقصد صادراتی چای ایرانی کشورهای ارمنستان، عراق، جمهوری آذربایجان و امارات است.
چای ایرانی به لحاظ مرغوبیت و نحوه رشد و فرآوری، در دسته‌های جداگانه‌ای قرار می‌گیرند. شرایط اقلیمی بخش‌های شمالی کشور به‌گونه‌ای است که فضای مناسبی برای کشت چای است؛ چراکه به‌دلیل رطوبت هوا و کوهستانی بودن برخی از مناطق، میزان سم‌زدایی گیاهان حداقل ممکن است و این مسئله تاثیر به‌سزایی در سلامت و کیفیت محصول خواهد داشت.
هم اکنون چای سیاه پرطرفدارترین نوشیدنی ایرانیان است که انواع آن عبارتند از: چای سرگل، چای ممتاز، چای قلم، شکسته و باروتی.
گفتنی است چای سرگل یکی از گران قیمت‌ترین چای‌های ایرانی است. همزمان با شروع فصل بهار برداشت آن توسط چای کاران آغاز می‌گردد. در این رده چای ممتاز هم وجود دارد بخشی از آن صادر می‌شود.
علاوه‌بر آن چای قلم است که یکی دیگر از انواع چای ایرانی است که می‌توان آن را در رده چای‌های باکیفیت و ارزان قیمت قرار داد. این چای از برگ‌های پایین درختچه چای به دست می‌آید و دارای طعم و رنگ ملایمی است.
چای شکسته نیز در فهرست چای‌های ایرانی است که ویژگی اصلی آن، وزن سبک و زود دم بودن آن است. برگ‌های این چای هنگام فرآیند تولید و برداشت، خرد شده و ظاهر آن نامنظم است.
آخرین نوع از چای ایرانی چای باروتی است که یکی از پرکاربردترین چای‌های سیاه ایرانی است و این چای اغلب از طریق الک کردن سایر چای‌ها به‌دست می‌آید. از چای باروتی برای تی‌بگ‌ها و دمنوش‌ها استفاده می‌شود.
