آبیاری با انرژی خورشیدی و توانمندسازی زنان کشاورز بنگلادش

اخبار سبز کشاورزی؛ خانه، باغ آشپزخانه و پناهگاه دام آمبیا بیگم توسط آب جزر و مد غرق شده است. این کشاورز 50 ساله از زمان وقوع طوفان رمال در روستای جنوبی بنگلادش، گوالیا، در ماه مه با خسارات قابل توجهی روبرو شده است: «وزش بادهای شدید به شالیزار آسیب رساند. جزر و مد، همراه با بارندگی شدید، سطح آب کانال‌ها، برکه‌ها و رودخانه‌ها را نیز بالا برده است.»

گوالیا در یکی از مناطق ساحلی ناحیه باریشال قرار دارد که به دلیل طوفان هایی که اغلب در خلیج بنگال شکل می گیرند، تغییرات سریعی در الگوهای آب و هوایی تجربه می کند. در نتیجه چنین طوفان هایی، مناطق کم ارتفاع زیر آب می روند. در این شرایط بیگم چاره ای جز عقب نشینی به سمت ارتفاعات تا زمان فروکش آب ندارد.

در همین حال، مردمی که صدها کیلومتر به سمت شمال زندگی می‌کنند، در chars (جزایر رودخانه‌ای) Fulchhari upazila (واحدهای فرعی منطقه بنگلادش) در Gaibandha، شمال بنگلادش، نیز با آب و هوای شدید دست و پنجه نرم می‌کنند. بارندگی‌های نامنظم و سیل‌های ناگهانی در بالادست رودخانه براهماپوترا باعث فرسایش سواحل آن می‌شود که ساکنان را به سمت چاه تازه‌تشکیل شده کایومر فولچاری آواره می‌کند.

اما در اینجا، مریم بی‌بی، که اکنون در کایومر زندگی می‌کند، می‌گوید: «دسترسی به الزامات ضروری مانند کشاورزی، برق، و همچنین آموزش [و] بهداشت به شدت محدود شده است».

گزارش اخیری که به طور مشترک توسط مرکز بین المللی تغییر و توسعه آب و هوا و دانشگاه مهندسی و فناوری بنگلادش منتشر شده است، 185 رویداد شدید آب و هوایی را که بنگلادش بین سال های 2000 تا 2019 با آن مواجه شده است، نشان می دهد. در سال 2021، این کشور از نظر شاخص جهانی خطر آب و هوا در رتبه هفتم قرار گرفت. در فهرست کشورهایی که در برابر تأثیرات تغییرات آب و هوایی آسیب پذیر هستند.

این رویدادهای شدید آب و هوایی که به طور فزاینده ای مکرر می شوند، از جمله تابستان های طولانی و بادهای موسمی تاخیری، چالش های جدی برای کشاورزان در زمین های کوچک ایجاد می کند. تقریباً 50 درصد نیروی کار کشاورزی بنگلادش را زنان تشکیل می دهند که معمولاً مالک زمین خود نیستند و با موانع اجتماعی فرهنگی برای تنوع بخشیدن به درآمد خود روبرو هستند. این شرایط زنان کشاورز بنگلادش را به ویژه در برابر تأثیرات منفی تغییرات آب و هوایی آسیب پذیر می کند.

تغییر دهنده بازی: پمپ های آبیاری خورشیدی

برای مقابله با کاهش عملکرد و درآمد کمتر، کشاورزان از پمپ های آبیاری آب زیرزمینی با موتور دیزل استفاده کرده اند. Dialogue Earth با سومی مردی، کشاورز اهل بیرگنج آپازیلا در منطقه شمال غربی دیناجپور، در مورد معایب آنها صحبت کرد: پمپ های دیزل برای کارکردن گران هستند، راه اندازی آنها کار فشرده ای است و نیاز به سوخت گیری مداوم دارند.

برای غلبه بر این اشکالات، دولت بنگلادش در پمپ های آبیاری خورشیدی (SIP) سرمایه گذاری کرده است تا پمپ های دیزل در مناطق خارج از شبکه را متوقف کند. این ابتکار به عنوان یک فناوری تغییردهنده بازی برای زنان کشاورز که با موانع اجتماعی فرهنگی برای ارتقاء مهارت و دسترسی به این اشکال فناوری مواجه هستند، تبلیغ شده است.

عایشه بانو، استاد مطالعات زنان و جنسیت در دانشگاه داکا، می‌گوید که کشاورزی در این کشور «زنانه» شده است، زیرا مردان به مشاغل غیرکشاورزی مانند ساخت‌وساز و رانندگی روی آورده‌اند. اکنون، طرح‌های SIP به برخی از این زنان کشاورز با کاهش میزان مشقت‌های کشاورزی که باید انجام دهند، کمک می‌کند.

Dialogue Earth از روستای Dakshin Botina در Thakurgaon Sadar upazila، در شمال بنگلادش بازدید کرد، جایی که شرکت توسعه زیرساخت (IDCOL) SIP ها را برای آبیاری 150 بیگا (37.5 هکتار) از زمین های کشاورزی نصب کرده است. طی سه سال گذشته، گروهی از زنان در زیر این پنل های خورشیدی اقدام به پرورش ماهی کرده اند. این زنان می گویند که سیستم SIP درآمد آنها را افزایش داده، رژیم غذایی محلی را افزایش داده و زحمت کشاورزی آنها را کاهش داده است.

در همین حال، در سال 2023، پنل های خورشیدی نصب شده بر روی قاب های متحرک، با ابتکار سوئیس-بنگلادشی، روی کاراکترها در Fulchhari معرفی شدند. پانل ها از آبیاری در چاه های تازه تشکیل شده پشتیبانی می کنند، جایی که چاه های برق و لوله کمیاب هستند. این خدمات آبیاری لوله‌ای را در یک منطقه 20 کیلومتری ارائه می‌کند و به چندین شهر و روستای دیگر در Fulchhari می‌رسد.

بی بی می گوید دسترسی به این میکرو SIP های قابل حمل مقداری از وقت او را آزاد کرده است. به عنوان مثال، او گاوهای خود را برای حمام به رودخانه می برد، اما اکنون می تواند از آب پمپاژ شده استفاده کند. بنابراین، SIPها می‌توانند زنان را قادر سازند تا زمان بیشتری را از فعالیت‌های خانگی به فعالیت‌های اقتصادی، مانند عملیات شیلات، منتقل کنند.

نابرابری های جنسیتی همچنان ادامه دارد

با این حال، نابرابری با SIP ها از بین نمی رود. بانو خاطرنشان می کند که در جایی که مردان کشاورزی را ترک کرده اند، «زنان اغلب با دستمزد کمتر وارد کار می شوند». در حالی که دسترسی به منابع و فناوری به عنوان توانمندسازی تلقی می‌شود، به دلیل هنجارهای ریشه‌دار جنسیتی، کنترل ندارند.»

کمبود منابع مالی، قدرت تصمیم گیری و دسترسی به مالکیت قانونی زمین به عنوان موانع اصلی مرتبط با جنسیت برای جذب SIP در میان زنان شناسایی شده است. این یافته یک مطالعه توسط مؤسسه بین‌المللی مدیریت آب است که در حال حاضر در حال بررسی کشاورزان در سراسر Khulna، Jessore، Barishal و Bogura برای درک موانع پذیرش SIP در میان گروه‌های حاشیه‌نشین است.

متخصص جنسیت این مطالعه، فرشته کنثوجم، تأیید می کند: «موانع اجتماعی فرهنگی به طور قابل توجهی مانع از پذیرش پمپ های آبیاری خورشیدی در روستاهای بنگلادش می شود.»