چاقوی زنجان هنری که ریشه در تاریخ دارد

به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ در استان زنجان رشته‌های مختلف صنایع دستی رواج دارد. از آن جمله گلیم بافی در ابهر،‌ قیدار و زنجان روستاهای آن گیوه دوزی ابریشمی و نخی در انگوران و زنجان،‌ چاروق دوزی در شهر زنجان،‌ رنگرزی در ابهر،‌ زنجان،‌ قیدار،‌ سفالگری در روستای قلثوق،‌ ملیله کاری شامل سینی،‌ سرویس بشقاب کاسه و وسایل مصرفی در شهر زنجان،‌ ساخت انواع چاقو و کارد و قندشکن در زنجان،‌ جاجیم بافی نواری در طارم علیا و ماه نشان، انگوران،‌ کیسه بافی حمامی، نواری در انگوران، ماه نشان، قیدار و حکاکی روی مس در شهر زنجان را می توان نام برد.

صنعت ‹‹چاقوسازی›› در زنجان سابقه طولانی دارد و بعد از دوره صفویه است که رونق چشمگیری در این زمینه یافته است. مع‌الوصف با ویژگی‌هایی که هم اکنون مورد نظر ماست از یک قرن پیش به این طرف تحول و دگرگونی یافته است.

در دوره صفویه استادانی مثل عبدالغفار سکاک بوده اند که در این راه زجمت فراوان کشیده اند، این استاد که پیشوای دینی بوده چاقوسازی نیز میکرده است. از استادانی که از یک قرن پیش بوده اند اطلاع چندان دقیق در دست نیست، قدر مسلم این استادان چاقوهائی از شاخ گاو، بز و بزکوهی با تیغه فولادی ولی نه چندان ظریف می‌ساخته‌اند.

صنعت چاقوسازی در زنجان بطور قطع ماحصل عواملی چون موقعیت جغرافیایی و نقش زنجان در جنگ‌های مختلف تاریخی (قبل از اسلام و بعد از اسلام)، موقعیت سوق‌الجیشی استان نسبت به استان‌های همجوار، قرار گرفتن بر سر تمدن‌های شرقی، غربی و نزدیکی به فلات مرکزی، فراهم بودن مواد اولیه و معادن غنی آهن و مس و . . . است.

در بررسی‌های به عمل آمده و با توجه به شواهد و مدارک به دست آمده به طور قطع اعلام تاریخ دقیق و مشخص پیرامون زمان شروع این صنعت در استان زنجان مقدور نمی‌باشد.

قدیمی‌ترین چاقوی به دست آمده از مجموعه‌ی مرد نمکی در معدن نمک چهرآباد (روستای حمزه‌لو) متعلق به هیجده قرن پیش است.

این چاقو دارای دسته‌ای از شاخ بز است و طول آن 11 سانتی‌متر که با استفاده از دو میخ پرچ به تیغه‌ای متصل گردیده که طول تیغه 8/5 سانتی‌متر اندازه‌گیری می‌گردد، تیغه مقداری زنگ زده است.

غلاف آن از جنس چرم بوده و با بندی از جنس چرم به به لباس وی متصل بوده است، طول غلاف 5/15 سانتی‌متر می‌باشد، در عرض آن شکافی تعبیه شده که احتمالاً وسیله‌ای شبیه گوش‌پاک‌کن یا نوعی سنجاق در آن جاسازی شده است. چاقوی مزبور را می توان به عنوان اولین و قدیمی‌ترین سند موثق به دست آمده در خصوص صنعت چاقوسازی زنجان نام برد.

چاقو سازی در زنجان که با مهارت خاصی به دست استادان این صنعت ساخته می‌شود با ویژگی‌هایی همچون ظرافت، تناسب، تنوع، قدرت برش و (فقط کاربران عضو مجاز به دیدن لینک ها هستند) تیغه از شهرت فراوانی بر خوردار است.

 از انواع چاقوها می‌توان چاقوی قلم تراش، چاقوی کشاورزی و قلمه زنی کاردهای آشپزخانه و چاقوی شکاری و صحرائی، قمه، دشنه و قداره را نام برد.