یک گام تا قهوه بدون کافئین

بسیاری از قهوه‌خوران دوست دارند که صبح خود را با یک لیوان قهوه گرم یا سرد شروع کنند، اما افرادی نیز به دلیل حساسیت به کافئین از این لذت محروم‌اند. به دلیل آن که کافئین موجود در قهوه می‌تواند باعث عوارضی چون ایجاد نگرانی و اضطراب، بالا بردن فشارخون و موارد مشابه دیگری شود، بسیار از قهوه‌نوش‌ها ترجیح می‌دهند تا از قهوه بدون کافئین مصرف کنند. کافئین‌زدایی از قهوه، می‌تواند تا 97درصد از این ماده را در دانه‌های قهوه کاهش دهد اما چنین قهوه‌ای بسیار گران‌تر از قهوه معمولی است و مصرف‌کنندگان به‌اجبار باید بهای بیشتری پرداخت نمایند.

اخبار سبز کشاورزی ؛ مطالعات به‌عمل آمده توسط گروهی از محققان استرالیایی نشان می‌دهد که نوشیدن دو تا 3 استکان از قهوه بدون کافئین می‌تواند موجب کاهش خطرات بیماری‌های قلبی و مرگ زودرس باشد، بنابراین، نوشیدن هر نوع قهوه بدون کافئین می‌تواند تا اندازه‌ای موجب حفظ سلامتی گردد. محققان اجرایی در تولید دانه‌های قهوه بدون کافئین در برزیل بر این عقیده‌اند که تولید چنین محصولی می‌تواند دارای ظرفیت تجاری و بازرگانی قابل‌توجهی باشد.

اقتصاد قهوه‌ای

قهوه فقط یک نوشیدنی نیست، بلکه یک اقتصاد است. محققان برزیلی یک برنامه 20 ساله را برای بهینه‌سازی انواعی از قهوه عربیکا به‌منظور حذف کافئین به اجرا در آورده‌اند. دانه‌های قهوه عربیکا تقریبا 1/2درصد کافئین دارند که بر سیستم عصبی مرکزی تاثیر می‌گذارد. برای کافئین‌زدایی از دانه‌های قهوه باید مقدار آن یک‌دهم درصد(0/1) پایین بیاید که برای انجام این عمل می‌توان به سه روش اقدام کرد:

• استفاده از آب به‌تنهایی؛

• استفاده توام از مخلوط آب و یک حلال‌کننده(بیشتر متیلن‌کلراید و اتیل-استات-) به‌طور مستقیم و غیرمستقیم؛

• استفاده از آب و دی‌اکسیدکربن.

کافئین‌زدایی با روش دستکاری ژنتیکی می‌تواند یکی از راه‌های جایگزین برای موارد فوق باشد و این روشی است که محققان برزیلی در حال انجام آن هستند. در سال 2004، این تحقیقات با تلاقی دادن مصنوعی (هیبریداسیون) دو نوع قهوه به اجرا درآمد. گیاه پایه از نوع قهوه اتیوپیایی با یک‌دهم(0/1) درصد از کافئین بود که با سایر انواع گیاهان قهوه تلاقی داده شد و هدف آن بود که دانه‌هایی با 0/1(یک‌دهم) تا 0/3 (سه‌دهم) درصد کافئین تولید شود.

پس از سال‌ها تجربه عملی و تحقیقات مستمر، اکنون محققان به بوته‌هایی که 1/0(یک‌دهم) درصد کافئین دارند دست یافته و سعی دارند تا با تکثیر این گونه جدید به یک دانه قهوه با کافئین اندک و به صورت انبوه به‌منظور تکثیر آن دست یابند.

یکی از اهداف مهم این طرح عرضه نوع جدیدی از قهوه عربیکا به کشاورزان پرورش‌دهنده قهوه در ایالت سائوپوئلو است، قهوه‌ای که به‌طور ژنتیکی میزان کافئین آن به صورت حداقل باشد.

امکان دارد که این محصول جدید چندان مورد استقبال تمام قهوه‌خوران جهان نباشد، اما یک محصول کلیدی برای توسعه اقتصاد و صادرات این نوع قهوه است. زمانی که پای حفظ سلامتی انسان‌ها در میان باشد، امکان دارد که جامعه دوستدار قهوه به دو گروه تقسیم شوند و هرکس آنچه را که دوست دارد و براساس شرایط جسمی و فردی او است؛ مصرف نماید.

ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۷۷ - مرداد ۱۴۰۲