ژنتیک و قهوه؛ عوامل ژنتیکی بر عشق یا نفرت به قهوه تاثیرگذارند
عوامل ژنتیکی درونی به ما کمک می‌کنند میزان مصرف کافئین‌مان را خودمان تنظیم کنیم. جالب است که ژنتیک‌مان چقدر تأثیر قوی بر این موضوع دارد
اخبار سبز کشاورزی؛ یک فنجان قهوه گرم برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان، بخش جدانشدنی صبح است. با تغییر ساعت و برهم خوردن الگوی خواب، بسیاری از مردم در ایالات متحده برای مقابله با خواب‌آلودگی به چند فنجان قهوه اضافه پناه می‌برند.
اما برای برخی از افراد خسته، قهوه هیچ‌گاه راه‌حل نیست. حتی مقدار کمی کافئین می‌تواند به آن‌ها اضطراب بدهد یا باعث شود تمام شب بیدار بمانند. چرا کافئین روی افراد این‌قدر متفاوت اثر می‌گذارد؟ بخشی از این تفاوت به ژن‌های ما برمی‌گردد.
مرلین کورنیلیس، محقق کافئین در دانشگاه نورث‌وسترن در شیکاگو، می‌گوید: “ما در حال کشف این موضوع هستیم که عوامل ژنتیکی درونی به ما کمک می‌کنند میزان مصرف کافئین‌مان را خودمان تنظیم کنیم. جالب است که ژنتیک‌مان چقدر تأثیر قوی بر این موضوع دارد.”
افرادی که به‌طور منظم قهوه می‌نوشند به مرور نسبت به کافئین تحمل پیدا می‌کنند که البته با کم‌کردن مصرف روزانه می‌توان این تحمل را از بین برد. اما اگر به‌دلیل اضطراب، بی‌خوابی یا حالت تهوع از قهوه دوری می‌کنید، شاید دلیلش تغییرات کوچکی در DNA شما باشد؛ همان تغییرات کوچکی که در حروف ژنتیکی A، G، C و T دیده می‌شود.
ژن‌های شما و واکنش به قهوه
همه چیز از نحوه برخورد بدن شما با کافئینی که در سیستم شما جریان دارد، آغاز می‌شود. این وظیفه متابولیسم بدن شماست و وقتی بحث به کافئین می‌رسد، تنها دو ژن اصلی این کار را انجام می‌دهند. ژن “CYP1A2” آنزیمی در کبد تولید می‌کند که تقریباً ۹۵ درصد از کل کافئین مصرف‌شده را متابولیزه می‌کند. ژن “AHR” نیز میزان تولید این آنزیم را کنترل می‌کند. این دو ژن با هم میزان کافئین در حال گردش در خون شما و مدت زمان باقی ماندن آن را تنظیم می‌کنند.
اگر متابولیسم شما سریع باشد —یا اگر سیگار می‌کشید که متابولیسم را افزایش می‌دهد—کافئین به‌قدری در بدن شما نمی‌ماند که تأثیر عمیقی بر مراکز تحریک مغز بگذارد؛ در نتیجه ممکن است دوباره سراغ یک فنجان دیگر بروید. اما اگر آنزیم لازم برای تجزیه کافئین کمتر تولید شود، کافئین مدت بیشتری در بدن شما باقی می‌ماند و می‌تواند تأثیرات طولانی‌تری بر شما بگذارد.
قهوه، اضطراب یا آرامش؟ پاسخ در ژن‌های شماست
یک مجموعه کاملاً متفاوت از ژن‌ها، نحوه تأثیر کافئین بر فعالیت‌های مغز را تنظیم می‌کنند و همچنین می‌توانند عوارض جانبی دیگری مانند اضطراب، بی‌خوابی و ناراحتی معده را نیز به دنبال داشته باشند.
آدنوزین، ماده‌ای که در ایجاد خواب‌آلودگی صبحگاهی و خستگی بعد از ناهار نقش دارد، فعالیت عصبی را کاهش داده و مانع ترشح مواد شیمیایی مؤثر در ایجاد حس خوب، مانند دوپامین، می‌شود. اما وقتی کافئین در جریان خون شما قرار می‌گیرد، به‌راحتی جای آدنوزین را در گیرنده‌های مغز و سایر قسمت‌های بدن می‌گیرد و باعث افزایش هوشیاری می‌شود.
تنظیم گیرنده‌های آدنوزین توسط ژنی به نام” ADORA2A” انجام می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که تغییرات در این ژن می‌تواند واکنش افراد به کافئین را تحت تأثیر قرار دهد. این تغییرات ممکن است دلیل بی‌خوابی برخی افراد حتی پس از نوشیدن یک جرعه قهوه باشد. همچنین مشخص شده که این ژن در بروز اضطراب نقش دارد—مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۸ نشان داد که حتی مصرف ۱۵۰ میلی‌گرم کافئین در روز می‌تواند در افراد با گونه خاصی از این ژن اضطراب شدیدی ایجاد کند. مطالعه دیگری نیز تغییرات در گیرنده‌های آدنوزین را با اختلال پانیک در برخی افراد مرتبط دانسته است.
به همین دلیل است که برخی افراد شاید به دلیل ارتباط قهوه با عوارض منفی از آن دوری کنند. یک محقق کافئین در موسسه ملی تحقیقات پزشکی فرانسه، در این باره می‌گوید: “میزان مصرف کافئین در کشورها و بین افراد مختلف به شدت متفاوت است. این تنوع ممکن است تا حدی به این دلیل باشد که برخی افراد پس از مصرف کافئین دچار اضطراب، تپش قلب و بی‌قراری می‌شوند.”
تغییرات در ژن گیرنده دوپامین “DRD2” نیز ممکن است روی علاقه یا بیزاری شما نسبت به قهوه تأثیر بگذارد. همچنین، ژن “ABCG2” که در انتقال ترکیبات به سیستم عصبی مرکزی نقش دارد، ممکن است میزان دسترسی کافئین به مغز را تنظیم کند. حالا بهتر متوجه این پرسش می‌شویم که “چرا بعد از خوردن قهوه استرس میگیرم“.
تلخی قهوه یا لذت آن؟ ژن‌های شما تصمیم می‌گیرند
قهوه، علاوه‌بر داشتن کافئین، به‌خاطر طعم و بوی خاصش هم می‌تواند واکنش‌های متفاوتی در افراد ایجاد کند. بعضی‌ها عاشق طعم و بوی قهوه هستند و بعضی‌ها از آن خوششان نمی‌آید. دلیل این تفاوت ممکن است به ژنتیک ما برگردد؛ چون ژن‌ها می‌توانند روی حس چشایی و بویایی تأثیر بگذارند.
در یکی از مطالعات مرکز مونل در فیلادلفیا، فعالیت ژن‌های مرتبط با درک طعم تلخ را در گروهی از مصرف‌کنندگان قهوه بررسی شد. هنگامی که نمونه‌هایی از کافئین خالص برای تست طعم به شرکت‌کنندگان داده شد، افرادی که روزانه بیشتر قهوه می‌نوشیدند، طعم نمونه‌ها را تلخ‌تر از افرادی که کمتر قهوه می‌نوشیدند، ارزیابی کردند.
گروه تحقیقاتی این مرکز با بررسی ژن‌های مرتبط با گیرنده‌های تلخی، متوجه شدند این ژن‌ها در افرادی که حجم بیشتری از قهوه می‌نوشیدند فعال‌تر بودند. اما برخی از شرکت‌کنندگان فاقد گونه ژنی لازم برای حس کردن تلخی کافئین بودند. آیا این به این معنی است که این افراد به احتمال بیشتری از قهوه لذت می‌برند؟
محقق این مرکز درباره نتایج این آزمایش می‌گوید: “فقط ۱۵ درصد از تلخی قهوه ناشی از کافئین است و ۸۵ درصد باقی‌مانده از ترکیبات تلخ دیگری می‌آید. انواع مختلفی از گیرنده‌های تلخ وجود دارند و همین‌طور ترکیبات تلخ مختلفی در قهوه. بنابراین، باید ژنتیک افراد را بر اساس نوع قهوه بررسی کرد، چون هر نوع قهوه متفاوت است.”
این محقق اشاره می‌کند که کافئین ممکن است مسیرهای حسی افراد را به شیوه‌هایی که هنوز به طور کامل درک نشده است تحت تأثیر قرار دهد. این ترکیب نه تنها به سطح سلول‌های گیرنده متصل می‌شود، بلکه می‌تواند وارد سلول شود که اثرات آن همچنان ناشناخته است. اگر نسبت به تلخی حساس باشید، ممکن است تلخی قهوه را بیشتر احساس کنید؛ اما اگر همچنان آن را دوست داشته باشید، شاید به دلیل اثرات شرطی‌سازی یا ویژگی‌های دارویی کافئین باشد.
و شاید شما هم از آن دسته افرادی باشید که طعم‌های پیچیده را به خوبی درک می‌کنند و می‌توانند تلخی و لذت را در یک لحظه تجربه کنند.
و در آخر..
مطالعه نشان می‌دهد که تأثیر قهوه بر افراد تا حد زیادی به ژنتیک آن‌ها وابسته است. ژن‌های خاصی مانند CYP1A2 و ADORA2A می‌توانند نحوه متابولیسم کافئین و حساسیت به عوارضی چون اضطراب و بی‌خوابی را تنظیم کنند. همچنین، طعم و بوی قهوه تحت تأثیر ژن‌های مرتبط با حس چشایی و بویایی است. این یافته‌ها نشان می‌دهند که عشق یا نفرت از قهوه بیشتر از آنکه یک انتخاب شخصی باشد، نتیجه عوامل ژنتیکی است.
حالا نوبت شماست! تجربه‌تان از قهوه چگونه است؟ آیا به احساسات و واکنش‌های بدن‌تان نسبت به کافئین توجه کرده‌اید؟ مشتاقیم نظراتتان را با ما به اشتراک بگذارید!/ بن مانو
