رودخانه‌های رشت فاضلاب می‌بلعند

رودخانه‌های زرجوب و گوهررود رشت پس از سالها تحمل رنج فاضلاب، آلودگی، مشکلات زیست‌محیطی و نابسامانی، با وجود دستورات اکید مسئولان ارشد کشور و دولت برای حل مشکل، همچنان زیر آواری از زباله و فاضلاب قرار دارند.

به گزارش مزرعه سبز به نقل از ایرنا، گوهررود از وسط رشت شهر باران‌های نقره‌ای عبور می‌کند، این رود از ارتفاع ۷۰۰ متری کوه‌های سراوان سرچشمه می‌گیرد و از طرف جنوب وارد این شهر شده و پس از عبور از کنار باغ محتشم و بیمارستان رازی و چمارسرا، به سوی روستای سیاه اسطلخ و جیر محله می‌رود و در پایان به تالاب انزلی می‌ریزد.

زرجوب نیز از کوه‌های کم ارتفاع هزار مرز، نیزه سر، جوکلبندان و کچا از حدود ۲۵ کیلومتری جنوب شهر رشت سرچشمه می‌گیرد، پس از عبور از منطقه "بهدان" و "چوماچا" و پیوستن به رودخانه گوهررود رودخانه پیربازار رود را تشکیل می‌دهد به بخش شرقی تالاب انزلی وارد می‌شود.

رودخانه‌های زرجوب و گوهررود رشت به دلیل برخورداری از موقعیت طبیعی، در پذشته نه چندان دور علاوه بر اینکه جز مکان‌های دیدنی رشت به شمار می‌رفت، بلکه حتی محلی برای ماهیگیری و ارتزاق مردم محلی نیز بود. اما طی سالهای اخیر با سرریز فاضلاب های شهری و خانگی این دوروز به مامنی برای آلودگی، زباله و همچنین بیماری تبدیل شده است.

امروز دیگر همانند گذشته نمی توان از این دو رودخانه به عنوان اماکنی زیبا نام برد و هیچ کلمه ای برای توصیف شرایط گوهررود و زرجوب وجود نداشته و فقط تصاویر تحمل انتقال مشکلات آنها را دارند. تصاویری که در این گزارش مشاهده می کنید تازه ترین از وضعیت غیر قابل تحمل ۲ رودخانه است که هفته جاری ثبت شد.

رودخانه هایی که در گذشته به گفته اهالی و قدیمی حتی دارای چشمه بوده و آب آن به صورت آشامیدنی توسط مردم اطراف آن مصرف میشد، در حال حاضر حتی از فاصله چند ده متری قابل تحمل نیست و بوی تعفن آن هر عابری را می آزارد.

رنج زرجوب و گوهر رود از مسئولیت ناپذیرد

رودخانه‌ها نبض حیاتی کره زمین هستند، نمی توان از این اصل حیاتی بگذریم، رودخانه ها مهمترین بخش حیاتی محیط زیست به شمار می روند و زندگی ما در گرو داشتن محیط زیستی پاک است.

همانطور که گفته شد زرجوب و گوهررود طی سال‌های اخیر حال خوبی ندارند، مشکلات زیست محیطی از جمله زباله و تخلیه فاضلاب شهری و صنعتی از دلایل آلودگی ها و رنج این رودخانه ها است، این وضعیت علاوه بر ایجاد بوی تعفن به ویژه در فصل تابستان، به محلی برای ایجاد انواع بیماری ها تبدیل شده است که اهالی را سال هاست رنج می دهد.

اما آنچه این دو رودخانه و ساکنان مجاور آن را بیش از هر چیزی رنجانده است فقدان مسئولیت پذیری دربرابر این بحران زیست محیطی در یکی از زیباترین شهرهای کشور است. با وجود چندین دهه اعتراضات مردمی، مسئولان و همچنین دوستداران محیط زیست هنوز هیچ نهادی مسئولیت ان را متقبل نشده است و ساماندهی این دورودخانه همچنان سرگدان مانده است.

حتی در جلسه شامگاه یکشنبه طرح سولا از شهردار رشت که مشکلات متعددی در آن مطرح شد، وضعیت رودخانه زرجوب و گوهررود و تداوم تخلیه زباله در این ۲ رودخانه جایی در میان سوالات و دغدغه شورا نشینان نداشت.

رودخانه هایی که در خلاء مسئولیت پذیری و ساماندهی حتی پای رییس جمهور دولت سیزدهم را نیز به مشکلاتش باز کرد. آیت دکتر ابراهیم الله رییسی در سفر هشتم بهمن ماه به گیلان بازدید از رودخانه گوهررود و زرجوب را اولویت سفر یکروزه خود قرار داد و نسبت به مشکلات این دورودخانه به مسئولان هشدار داد.

در بازدید رییس جمهور، وی مستقیم به سراغ مردم محلی و رنج دیده مجاور این دو رودخانه رفت تا جدا از گزارشات مسئولان، همانند دیگر سفرها صدای مردم را بشنود. برخی مردمی در مقابل رییس جمهور نسبت به پاکسازی قبل سفر ایشان انتقاد کرده و از رییس جمهوری خواستار پیگیری بحران این رودخانه‌ها شدند.

تاکید رییس جمهور بر حل مشکل در کمترین زمان

آیت الله رییسی نیز در بازدید خود زرجوب و گوهررود را "زر و گوهر" شهر رشت توصیف کرد و اظهار داشت: با این دو رودخانه بد رفتاری شده است و امروز شرایط بدی را تحمل می کند.

در این بازدید که با همراهی دکتر اسدالله عباسی استاندار گیلان انجام شد، رییس سازمان محیط زیست استان و مسئولان شهرداری رشت گزارشی از دلایل آلودگی این رودخانه و آسیب‌های زیست محیطی ناشی از آن ارایه و تخلیه فاضلاب شهری و صنعتی در این رودخانه‌ها را علت اصلی آلودگی اعلام کردند.

رییس جمهوری پس از شنیدن گزارش دلایل آلودگی این رودخانه‌ها، با انتقاد از وضعیت نامناسب رودخانه گوهررود و زرجوب خواستار برنامه‌ریزی و ساماندهی وضعیت این رودخانه‌ها در کمترین زمان ممکن شد.
آیت الله رییسی اظهار داشت: این رودخانه می‌تواند از جلوه‌های زیبا و جاذبه‌های گردشگری باشد و مسئولان باید با همکاری مردم در این زمینه همت کنند.

دستور رییس جمهور برای تشکیل کارگروهی برای احیا زرجوب و گوهررود

آیت‌الله رییسی همچنین در نشست خبری و دیدار با نخبگان استان گیلان بار دیگر از وضعیت دو رودخانه شهر رشت انتقاد کرد و خواستار تشکیل کارگروهی برای احیا این رودخانه‌ها و تالاب انزلی طی ۲۴ساعت شد.

رییس جمهور با بیان اینکه متاسفانه در برخی نقاط از این مواهب درست استفاده نمی شود، اضافه کرد: ۲ رودخانه زرجوب و گوهررود که می تواند برای همه باشد، اینگونه به دلیل ورود فاضلاب غیراستفاده شده است مورد قبول نیست.

وی با بیان اینکه شهرداران این مناطق باید فعال شوند، اظهار داشت: استانداری و دستگاه های مختلف و محیط زیست و کارگروه فعال شود تا شاهد ادامه این وضعیت نباشیم.

سهم ۵۵۰ میلیارد تومانی رودخانه های رشت از سفر رییس جمهور

رییس شورای اسلامی رشت با اشاره به بازدید نماینده رییس جمهور از محل دفنگاه سراوان و همچنین رودخانه‌های رشت گفت: ۲۵۰ میلیارد تومان از محل سفرهای استانی و ۳۰۰ میلیارد تومان نیز از محل بودجه هیئت دولت به منظور احیا و ساماندهی ۲ رودخانه گوهررود و زرجوب و رفع مشکل فاضلاب اختصاص داده شد.

محمدحسین واثق کارگرنیا در جلسه شورای اسلامی رشت اظهار داشت: یکی از مباحثی که دغدغه همه مردمان رشت و مورد تاکید اعضای شورا به منظور بهره مندی از اعتبارات دولتی برای دفنگاه زباله سراوان و رودخانه‌های رشت بود.

البته در گذشته نیز طرح ساماندهی رودخانه زرجوب و گوهررود اعتبارات ملی و استانی دریافت کرد اما نه تنها هیچ تغییری در وضعیت انها ایجاد نشد، بلکه اصلاً معلوم نشد که اعتبارات تخصیصی چطور و در کجا هزینه گردید و هنوز هم کسی نسبت به ان پاسخگو نبوده است.

به نظر می رسد با وجود اعتبارات قابل توجهی دولت سیزدهم برای ساماندهی این دو رودخانه لازم است نظارتی دقیق و مستمر بر روی هزینه اعتبارات تخصیصی انجام شود تا به سرنوشت اعتبارات قبلی دچار نشود.

متولی رودخانه‌ها با آب منطقه‌ای است

نایب رییس شورای اسلامی رشت با اشاره به نقش حیاتی رودخانه‌ها گفت: رودخانه‌ها برای ما حیاتی است و می‌تواند برای توسعه، آبادانی و حیثیت شهر و استفاده از ظرفیت گردشگری و ناوگان حمل و نقل مورد استفاده قرار گیرد چه بسا که در گذشته رودخانه های زرجوب و گوهررود رشت از چنین شرایطی برخوردار بودند.

مجید عزیزی در پاسخ به سوالی مبنی بر چرایی انبوه مشکلات زیست محیطی رودخانه‌های زرجوب و گوهررود اظهار داشت: موضوعی که مدیریت شهری در این ارتباط مواجه بوده و تاکنون نتوانسته آن را مرتفع کند، تولیت این رودخانه‌هاست. متولی زرجوب و گوهررود شرکت آب منطقه‌ای استان است که باید برای رفع مشکلات آن اقدام کند.

وی اظهار داشت: آب منطقه‌ای گیلان باید برای ساماندهی و احیاء این رودخانه‌ها در چارچوب وظایف خود وارد شود یا برای واگذاری آن در قالب قراردادها و توافقنامه‌های بلندمدت با سرمایه‌گذار، به مدیریت شهری واگذار نماید.

نایب رییس شورای اسلامی رشت با بیان اینکه به دنبال این هستیم تا موضوع مالکیتی رودخانه‌های زرجوب و گوهررود را حل کنیم، افزود: توافقاتی با آب منطقه ای گیلان انجام شد که امیدواریم به نتیجه برسد تا مدیریت شهری ورود کند، البته در این ارتباط خلا قانونی وجود دارد، به لحاظ قانونی تمام رودخانه ها به آب منطقه ای واگذار شده است.

البته درحالی نایب رییس شورای شهر از خلاء قانونی برای ساماندهی و حل معضلات زیست محیطی دورودخانه شهر رشت سخن می گوید که در بسیاری از استانها این مشکلات به طور کامل حل شده است که از ان می توان به شهرهایی همچون، تهران، اصفهان، شیراز، تنکابن و حتی بسیاری از شهرهای شمالی اشاره کرد که حریم رودخانه های خود را ساماندهی کردند.

انتقال فاضلاب جنایت در حق شاهرگ های رشت

عزیزی در ادامه به موضوع تخلیه فاضلاب شهری به رودخانه‌های زرجوب و گوهررود اشاره کرد و افزود: اتصال فاضلاب به رودخانه‌های زرجوب و گوهررود جنایت است که از گذشته به ما تحمیل شده است. آب و فاضلاب باید با تمرکز بر اعتبارات ملی برای ساماندهی این وضعیت و ایجاد تصفیه خانه‌ها تخصصی اقدام می کرد که این مهم انجام نشد.

وی با بیان اینکه آلودگی رودخانه های زرجوب و گوهررود گریبانگیر کل شهر رشت شده است، اظهار داشت: این وضعیت حیثیت شهر رشت را لکه دار کرده است، آب و فاضلاب باید پاسخگوی این وضعیت باشد.

نایب رییس شورای اسلامی رشت با اشاره به بازدید رییس جمهور از رودخانه‌های زرجوب و گوهررود رشت در پانزدهمین سفر هیات دولت به گیلان طی ماه گذشته خاطر نشان کرد: برای مدیران گذشته و حال جای تاسف دارد که این موضوع حتی به رییس جمهور کشاند شد و نتوانسته در حد محلی حل شود.

وی با اشاره به نقش مردم در حفظ محیط زیست خاطر نشان کرد: متاسفانه علاوه بر مشکلات تخلیه فاضلاب، زباله ها نیز در اطراف زرجوب و گوهررود و یا داخل این رودخانه‌ها دیده می‌شود که در این ارتباط نیاز به همکاری مردم است، زباله ها نباید در رودخانه ها ریخته شود.

ضرورت همکاری دستگاه‌ها برای رفع مشکلات زرجوب و گوهررود

مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه‌ای گیلان با بیان اینکه فاضلاب‌های صنعتی و پسماندهای خانگی رودخانه‌های زرجوب و گوهررود رشت را به این روز انداخته است، گفت: ورود پسابهای خانگی، شیرابه‌ها و فاضلاب‌های صنعتی از دلایل آلودگی رودخانه‌های زرجوب و گوهررود رشت است.

وحید خرمی با اشاره به دستور رییس جمهور برای تشکیل کارگروهی برای احیاء رودخانه‌های زرجوب و گوهررود رشت افزود: استاندار برای تشکیل این کارگروه همه دستگاه‌های متولی را دعوت کرد و با ابلاغ رسمی معاون عمرانی قرار شد تا با محوریت دفتر فنی استانداری دستگاه‌ها هر کاری که می‌توانند برای احیاء این رودخانه‌ها انجام دهند و جلوی فاضلاب و آلودگی را بگیرند.

وی اظهار داشت: آب منطقه ای به دنبال ایجاد سدی در بالادست است تا آب را در آن جا جمع آوری و در مواقعی که آب زرجوب و گوهررود کاهش می یابد، در این رودخانه ها آزاد شود که البته این اقدامات زمان بر است و باید در کارگروه احیاء رودخانه های زرجوب و گوهررود برای اقدامات کوتاه مدت تصمیم‌گیری شود.

مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه‌ای گیلان بیان داشت: اگر چه متولی رودخانه ها با آب منطقه ای است اما ما با شهرداری رشت همکاری لازم را برای رفع مشکلات رودخانه زرجوب و گوهررود داریم، مانعی برای اقدامات آنها در حریم رودخانه‌ها نیست چه بسا طی سال‌های گذشته برای احیاء بستر رودخانه‌ها در این شهر کارهایی از سوی شهرداری انجام گرفته‌است.

ضرب الاجل شاید راهگشای حل مشکل

آنچه از سخنان مسئولان و متولیان میتوان نتیجه گرفت هنوز زمانبندی مشخصی برای حل مشکل این دو رودخانه مرکز استان مشخص نشده است و همین مسئله نیز فضا را برای طولانی شدن رنج اینبحران زیست محیطی باز می گذارد.

آنطور که مشخص است در حال حاضر اعمال ضرب الاجل و مهلت زمانی برای ساماندهی رودخانه زرجوب و گوهررود تنها راه برون رفت از بن بست مشکل موجود است که همانند ازادسازی سواحل در کوتاه ترین زمان تکلیفی برای مسئولان و متولیان ایجاد کند.

به هر حال رودخانه‌های رنجور زرجوب و گوهررود رشت چشم به راه دستان یاری‌گر برای رهایی از سوز زباله وآلودگی و مشارکت مردم برای رهایی از این نابسامانی هستند.

گیلان دارای افزون بر ۷۰۰ هزار نفر جمعیت است که در شبانه‌روز به یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر می‌رسد.