بیشترین خطر تنش آبی در خاورمیانه

امتیاز تنش آبی ایران ۴.۹۳ از ۵ است

درحالیکه خاورمیانه بیشترین خطر تنش آبی را دارد، تحلیلگران معتقدند اگر الگوهای فعلی مصرف ادامه یابد، تا ۲۰۳۰ تقاضای جهانی آب تا ۴۰درصد از منابع تجدیدپذیر فراتر میرود و رشد اقتصادی را ۶درصد کاهش میدهد.

مزرعه سبز : آب یکی از نیازهای ضروری زندگی است. با این حال، بحران‌های آب در سراسر جهان رایج‌تر می‌شوند، زیرا میلیاردها نفر همچنان از عدم دسترسی به آب تمیز، سرویس‌های بهداشتی و بهداشت رنج می‌برند. خطر خشکسالی نیز در حال تبدیل شدن به یک موضوع نگران کننده است که در سراسر جهان تکرار می شود و احتمالاً در آینده به دلیل تغییرات آب و هوایی تشدید خواهد شد.

همچنین انتظار می رود افزایش جمعیت و افزایش برداشت آب باعث افزایش کمبود آب شود. به طوری که به گفته تحلیلگران بیش از یک چهارم از جمعیت جهان به دلیل کشاورزی آبی، صنعت و برداشت شهری از منابع آبی موجود، با سطوح بسیار بالایی از تنش پایه آب مواجه هستند و بسیاری از کشورهایی که بیشترین خطر تنش آبی را دارند در خاورمیانه هستند؛ مانند کویت و قطر که هر دو دارای امتیاز تنش آبی پنج از پنج در سال ۲۰۲۰ بودند.

سنگاپور، کویت، قطر، فلسطین و امارات؛ ۵ کشور با بالاترین تنش آبی در جهان

بر اساس این گزارش، سنگاپور نیز یکی از کشورهای پر استرس آبی در جهان است و به دلیل کمبود منابع آب طبیعی مدت‌ها متکی به منابع همسایه مالزی است. با این حال، در تلاش برای مستقل شدن از آب، سنگاپور سیستم پیشرفته ای را توسعه داده است که فاضلاب را به آب تمیز و آشامیدنی تبدیل می کند که می تواند ۴۰ درصد از تقاضا را برآورده کند.

این گزارش همچنین نشان می دهد علاوه بر سنگاپور، «کویت، قطر، فلسطین، امارات متحده، اسرائیل و بحرین «نیز جزو مناطقی هستند که از نظر تنش آبی در صدر لیست قرار دارند. این در حالی است که کشورهای «عربستان، لبنان، عمان، قرفیزستان، ایران و اردن» نیز در جایگاه های بعدی قرار دارند. به این ترتیب در سال ۲۰۲۰ ایران دارای امتیاز تنش آبی ۴.۹۳ از ۵ است.

سومالی، افغانستان و نپال بیشترین مصرف آب را در بخش کشاورزی دارند

از سوی دیگر تحلیلگران به بررسی بیشترین میزان برداشت آب بر اساس بخشها پرداخته اند که نشان می دهد: بخش کشاورزی تا سال ۲۰۱۸ حدود ۷۲ درصد از برداشت جهانی آب را به خود اختصاص داده است.

در واقع برداشت آب از این بخش بیشتر برای اهداف آبیاری و همچنین دامداری و آبزی پروری است و نکته قابل تامل اینکه آسیا بیش از سه چهارم از برداشت آب کشاورزی جهان را به خود اختصاص داده است.

همچنین بر اساس گزارش توسعه جهانی آب سازمان ملل متحد، صنعت ۲۲ درصد از کل برداشت جهانی آب را تشکیل می دهد که این میزان از ۵۹ درصد در کشورهای با درآمد بالا تا ۸ درصد در کشورهای کم درآمد متغیر است.

بخش کشاورزی در حالی بیش از ۷۰ درصد از برداشت جهانی آب را به خود اختصاص داده است که در برخی کشورها بخش کشاورزی اصلی ترین مصرف کننده آب شیرین محسوب می شود. به طوری که طبق گزارش سازمان خواربار و کشاورزی (FAO) «سومالی، افغانستان و نپال» سه کشور اول هستند که بیشترین درصد مصرف آب را به سمت کشاورزی هدایت می‌کنند.

بر اساس این گزارش، سومالی طولانی ترین خط ساحلی آفریقا را با دمای خشک تا نیمه خشک دارد که در آن آب های سطحی منبع اصلی آب هستند. ۹۹.۵ درصد از آب برداشت شده برای کشاورزی، آبیاری و دامداری مصرف می شود. در فصول گرم، منابع آب زیرزمینی در سومالی اغلب کمیاب می شود. در حقیقت با حداقل پیشرفت های زیرساختی، دسترسی به آب خانگی و کشاورزی آبی در سومالی وضعیت بسیار بدی دارد و همچنین به دلیل «نبود روش های کارآمد و مهارت های کشاورزی» محصولات دیم در این منطقه بسیار کم هستند.

در این گزارش آمده است: اقتصاد افغانستان به عنوان کشوری که بیشترین میزان مصرف آب را در بخش کشاورزی دارد، عمدتاً به کشاورزی وابسته است و بنابراین، ۹۹درصد از کل برداشت آب توسط بخش کشاورزی استفاده می شود. به عبارت بهتر، افغانستان کشوری پرآب است اما بیشتر منابع آبی آن کم مصرف است. جنگ و ناآرامی های داخلی به شدت بر سیستم آبیاری تأثیر گذاشته و لذا مقدار محصول در سراسر کشور به دلیل کمبود نسبی آب و سیستم های آبیاری ضعیف متفاوت است.

در بخش دیگری از این گزارش عنوان شده: نپال شرایط آب و هوایی متفاوتی دارد. ۹۳ درصد از جمعیت فعال اقتصادی به کشاورزی اشتغال دارند و ۹۸.۲ درصد از کل برداشت آب برای مصارف کشاورزی استفاده می شود.

در حقیقت مشکلاتی که در نپال با آن روبرو هستند عملکرد ناکارآمد سیستم‌های آبیاری و عدم استفاده از آب کانال است زیرا رودخانه‌های اصلی این کشور برای آبیاری استفاده نمی‌شوند. به گفته تحلیلگران جهانی، نوسازی سیستم های آبیاری و شیوه های مدیریت بهتر آب می تواند به کاهش برداشت آب آبیاری و افزایش سطح تولید اراضی آبی کمک کند.

اگر الگوهای فعلی مصرف آب ادامه یابد، تقاضای جهانی آب تا ۴۰ درصد از منابع تجدیدپذیر در سال ۲۰۳۰ فراتر خواهد رفت و رشد اقتصادی در مناطق دارای تنش آبی را تا ۶ درصد کاهش خواهد داد.

در حالی که بر اساس داده های موجود، برداشت آب شیرین در طول نسل گذشته سه برابر افزایش یافته، به گفته منابع سازمان ملل، تقاضا برای آب شیرین به ۶۴ میلیارد متر مکعب در سال رسیده است. این در شرایطی است که کارشناسان برآورد کرده اند: تنها ۴۰ درصد از آب برداشت شده از رودخانه ها، دریاچه ها و سفره های زیرزمینی برای کشاورزی به طور موثر به تولید کمک می کند.

با این وجود به گفته کارشناسان بخش، کشاورزی به استفاده خود ادامه خواهد داد و اگرچه بیشترین میزان آب در سطح جهانی به ویژه در کشورهای دارای مناطق خشک و نیمه خشک است اما اگر فناوری های صرفه جویی در مصرف آب در دسترس کشاورزان قرار گیرد، می تواند به میزان قابل توجهی هدر رفت آب را کاهش دهد.

در غیر این صورت به گفته تحلیلگران، اگر الگوهای فعلی مصرف آب ادامه یابد، تقاضای جهانی آب تا ۴۰ درصد از منابع تجدید پذیر در سال ۲۰۳۰ فراتر خواهد رفت و رشد اقتصادی در مناطق دارای تنش آبی را تا ۶ درصد کاهش خواهد داد! لذا گفته می شود جنگ های آینده بر سر منابع آبی خواهد بود.