مدیریت مصرف، لازمه عبور از بحران آب

اخبار سبز کشاورزی : از حدود سال ۱۳۴۷ تا ۱۳۹۴، میزان بارش‌ها طبق یک شیب ملایم از حدود ۲۵۰ میلی‌متر به ۲۴۰ میلی‌متر کاهش یافته؛ اما حجم روان‌آب‌ها از میزان بارندگی تبعیت نکرده و ۵۴.۷ درصد کاهش یافته. روند میزان بارش و حجم روان‌آب‌ها نشان می‌دهد رابطه میان دو، در دهه ۱۳۷۰ دچار شکستگی شده است.

عده‌ای بر این باورند که کاهش میزان بارندگی به کاهش روان‌آب‌ها دامن زده، اما روان‌آب‌ها در دو حوضه آبریز هراز و قره‌سو هم که با افزایش بارندگی مواجه هستند، همچنان در حال کاهش است.

پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که میزان روان‌‌آب‌های کشور با تداوم وضعیت موجود بیش از ۴۰ تا ۴۲ میلیارد متر مکعب نخواهد بود.

۵۰ درصد چاه‌های آب غیرمجاز است

وضعیت آب‌های زیرزمینی در کشور نامطلوب است و تعداد چاه‌های‌ آب از حدود ۴۰ هزار حلقه در دهه ۶۰ خورشیدی به ۸۴۰ هزار حلقه افزایش یافته است که ۵۰ درصد این چاه‌ها غیرمجاز است.

میزان کسری مخازن آب در کشور نیز صعودی است به طوری که میزان کسری آب در دهه ۶۰، حدود ۲۰ میلیون متر مکعب بود که در حال حاضر به ۱۴۰ میلیارد مترمکعب رسیده است.

بر اساس ارزیابی صورت گرفته توسط محققان ژاپنی، سازمان فائو وکارشناسان ایرانی در مورد دریاچه ارومیه، تغییرات اقلیمی تنها ۱۸درصد در کاهش آب این منطقه موثر بوده، در حالی که اثرگذاری انسان ۸۲ درصد بوده است.

یونسکو حدود ۶۰ سال پیش از عده‌ای از کارشناسان و صاحب‌نظران در مورد میزان برداشت آب از طبیعت نظرخواهی کرد که نظر آنان جالب توجه است؛ به عقیده آنان اگر انسان می‌خواهد که بدون نگرانی از کمبود آب و عواقب‌آن زندگی کند باید ۲۰ درصد از منابع آب موجود در طبیعت برداشت کند.

میزان برداشت ما از منابع آب ۸۹ درصد است

اگر انسان می‌خواهد هم نگران باشد و هم به زندگی خود رونق ببخشد، ۴۰ درصد می تواند برداشت کند. اما اگر میزان برداشت به ۶۰ درصد برسد باید آماده فاجعه باشد. این ارقام در حالی مطرح می شود که میزان برداشت ما از منابع آب ۸۹ درصد است. بنابراین نباید بگوییم آب به کجا رفته است؛ ما آب را از طبیعت گرفته‌ایم و در نتیجه آن تالاب‌ها و رودخانه‌ها خشک شدند.

عباس کشاورز، معاون پژوهش مرکز ملی مطالعات کشاورزی و آب اتاق ایران