تبدیل ثروت به خسارت

برآوردهای غیررسمی از نزول حدود نیم میلیارد مترمکعب آب شیرین باران در روزهای اخیر در سراسر کشور خبر می‌دهد.

اخبار سبز کشاورزی : وزارت نیرو که مسئول آب کشور است، درباره میزان دقیق باران در روزهای اخیر توضیح نداده و رژِیم بارش‌های اخیر را تشریح نکرده است؛ اما بر اساس گزارش‌های هواشناسی این تخمین درباره حجم کل بارندگی‌ها بیان شده، اگر چنین باشد باید اذعان کرد که این بارش‌ها ـ با توجه به اینکه آب باران شیرین و پاک است ـ ثروتی بزرگ برای کشور محسوب می‌شود، ثروتی که برای حاصل شدن آن اقدام یا هزینه‌ای صورت نگرفته است.

البته این میزان نسبت به میزان کل آب مصرفی در ایران حدود 90 تا 95 میلیارد مترمکعب در سال رقم قابل ملاحظه‌ای نیست؛ اما همین میزان برای تغذیه سدهایی مانند لتیان، دز و… بسیار مناسب است.

هر چند که این میزان آب ممکن است وارد آن سدها نشود و مشکلات پدید آمده در مورد کم‌آبی در سدهای مذکور با این باران‌ها برطرف نشود؛ با این حال نکته مهم آن است که باید ظرفیت‌های قابل اعتماد و دقیقی در میزان بارش‌های احتمالی و نحوه هدایت آب‌های سطحی وجود داشته باشد؛ چراکه آب‌ باران‌های موسمی بهترین منبع برای تغذیه آب‌های زیر زمینی و ذخیره‌سازی برای گذران تابستان و استفاده از آن در کشت‌های دیم است.

اما این بارش‌ها به جای آنکه ثروت به بار بیاورد و مردم را شادمان سازد، باعث ویرانی و تخریب شده است؛ چراکه انسان‌ها هنوز یاد نگرفته‌اند چگونه ثروت‌هایشان را جمع کنند و از تبدیل ثروت به خسارت جلوگیری نمایند.

نکته جالب در این باره آن است که مثلاً در جنوب کشور به محض افزایش بارش، به‌راحتی آب شیرین را روانه دریا می‌کنند تا خود را از شر این آب‌های اضافی خلاص کنند.

آیا وقتی مدیران بحران آب‌های شیرین باران و ثروت خدادادی را به دریا می‌ریختند و نابود می‌ساختند، متوجه مسئولیت این کار و از بین بردن ثروت‌های ملی بودند؟

گمان نمی‌رود که هیچ کس از مردم و مدیران منطقه از هدر رفت و به دریا ریختن آب‌های شیرین و ثروت خدادادی نگران و ناراحت باشد؛ در عوض احتمالاً آنان خوشحال هستند که این آب‌های مزاحم نتوانسته زیان و خسارتی را متوجه ایشان نماید.

در استان یزد ماجرا اندکی خنده‌دار هم هست، مقامات استان هشدار می‌دادند که ظرفیت سیل‌بندها تکمیل شده و اگر بارش‌ها ادامه پیدا کند، سیل‌بندها توانایی مقاومت ندارند و فرو خواهند پاشید!

اما مخاطب این هشدار کیست؟ آیا مدیران استان به هوا و ابرها می‌گویند که بارش را متوقف سازند تا سیل‌بندها تمهید شده فرونپاشند؟ یا این مقامات به مردم هشدار می‌دهند که ظرفیت کافی برای این سیل‌بندها در نظر گرفته نشده و تاسیساتی که قرار بوده ناجی شهروندان یزد باشد و خطر سیلاب را از شهرهای این استان رفع کند به بلای جان یزدی‌ها تبدیل شده و خود با عدم‌مقاومت در برابر افزایش حجم آب، جاری شدن سیل را تشدید کرده‌اند؟

این هشدار در حالی از زبان مدیران شهری یزد شنیده می‌شود که همین اردیبهشت گذشته سیل کوچکی در یزد رخ داد و در آن هنگام هم خساراتی به بار آمد. آن موقع گفته شد که وقوع این سیل مسئولان شهری و مدیران بحران را هشیار کرده است. ما آنچه در سیل اخیر رخ داد، احتمالا به این معنی است که مدیران و مقامات شهری یزد از واقعه سیل اردیبهشت درس عبرت نگرفته و تجربه نیاموخته‌اند.

مقامات باید توضیح دهند که چرا ثروت را به خسارت تبدیل می‌کنند. مقامات هواشناسی با صدای بلند می‌گویند که سیل برخلاف زلزله قابل پیش‌بینی و مدیریت است و اگر چنین است چرا راهبردهای دقیق و هوشمند برای حفظ ثروت باران و پیشگیری از وقوع خسارت تمهید و اجرا نمی‌شود.

نادر کریمی جونی