مرگ تالاب‌ها در شهر برکه‌های ایران

تخریب و تصرف، شکار و صید و آلودگی مرگ خاموش تالاب و آب بندان ها را در شهر تالاب های ایران رقم زده است.

به گزارش اخبار سبز کشاورزی به نقل از مهر ؛ شهرستان بابل با دارا بودن ۲۰۷ قطعه آب بندان و تالاب بیشترین شمار آب بندان و تالاب را در کشور دارد اما بهره وری بسیار کم در بخش کشاورزی، فقدان اقتصاد پویا و با ارزش افزوده زیاد در این بخش، منفعت طلبی و تصرف اراضی تالابی، شکار و صید غیر مجاز و آلودگی آن باعث شده که این منابع مهم حیاتی دچار بحران شود.

حسین حیدرپور رئیس محیط زیست شهرستان بابل ضمن ابراز نگرانی از وضعیت اسفبار تالاب‌های این شهرستان اظهار داشت: مهمترین عامل تخریب تالاب‌ها در ایران عدم تأمین حق آبه زیست محیطی بوده و در شهرستان بابل نیز در سال‌های اخیر به علت ترویج کشت دوم از حق آبه تالاب‌ها استفاده می‌شود و سبب از بین رفتن این منبع به عنوان تصفیه کننده‌های طبیعی شده است.

وی تصریح کرد: آب‌بندان گونه‌ای از تالاب بوده که به دست انسان ساخته شده است و برای پرورش ماهیان گرم‌آبزی، ذخیره آب در فصول بارانی و کشت برنج و آب شرب کاربرد دارد.

افزایش جمعیت لاشخوران در تالاب‌ها

وی با بیان اینکه بابل با داشتن ۲۰۷ قطعه آب بندان به شهر تالاب‌ها و برکه‌ها معروف است، با ابراز نگرانی از تغذیه ناسالم در پرورش ماهی در برخی از تالاب‌ها بیان کرد: براساس قوانین و دستورالعمل موجود، ریختن ضایعات مرغ از قبیل پوست و روده در آب بندان های پرورش ماهی ممنوع است اما متأسفانه به علت به صرفه نبودن تأمین خوراک آماده ماهی از این نوع ضایعات برای پرورش ماهی استفاده می‌شود و سبب شده تا جمعیت لاشخوران و گندخوران برای تأمین غذای در تالاب‌ها افزوده شود.

حیدرپور برهم خوردن چرخه زیستی و همچنین آلوده شدن آبزیان به عنوان منبع غذایی سالم را از جمله چالش‌ها بیان کرد و گفت: خوراک ماهیان در آب بندان های پرورش آبزیان باید از طریق غذاهای آماده‌ای که در کارخانه‌های خوراک آبزیان تهیه می‌شود، فراهم شود.

نابودی اکوسیستم با مرگ آب بندان مساوی و تالاب است

محمد قربانی از دوستداران محیط زیست اظهار داشت: بشر با نابودی اکوسیستم در آب بندان ها روح زندگی و کارآمدی را از آنان می‌گیرد و عملاً آنان را به حوضچه‌ای بی مصرف تبدیل می‌کند.

این دوستدار محیط زیست ادامه داد: تالاب‌ها اکوسیستم‌های منحصر به فردی از نظر تنوع زیستی بوده و به دو دسته جریان سطحی و جریان زیر سطحی تقسیم می‌شوند که پالایش آب در این اکوسیستم طی گردش و چرخه آن در رسوبات و گیاهان انجام می‌شود و در نتیجه نقش مهم آب بندان ها تصفیه آب برای اکوسیستم‌های طبیعی مهم است.

وی تصریح کرد: اگر بشر با کارهای غلط خود از جمله ورود فاضلاب‌های خانگی و صنعتی و شکار بی رویه صید و یا برای صرفه اقتصادی با استفاده از غذاهای نامرغوب دست به پرورش نادرست ماهی بزند این تصفیه کننده طبیعی به عکس عمل خواهد کرد و باعث تخریب محیط زیست خواهد شد.

ساختار مدیریت تالاب‌ها نارسا است

همایون خوشروان، عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات آب نیز افزود: ساختار مدیریتی موجود برای حمایت از میلیون‌ها هکتار تالاب در کشور نارسا و غیر اقتصادی است.

وی تصریح کرد: عوامل اقتصادی و تغییرات کاربری اراضی در محیط‌های تالابی و حریم آنها نیز از جمله معضلات بر سر تالاب‌ها است و باید حل شود و از دیگر تهدیدهای تالاب در سال‌های اخیر گیاه مهاجم سنبل آبی بوده که به عنوان تهدید بزرگ برای امنیت غذایی و محیط زیست است که باید با حساسیت بیشتری از سوی ادارات و دستگاه‌های مرتبط به ویژه جهاد کشاورزی و محیط زیست پیگیری شود.

نقش آب بندان ها در کشاورزی، آبزی پروری و گردشگری

مهدی سعادتی نماینده مردم بابل در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه هرساله با نزدیک شدن به موعد فصل کشاورزی عملیات مربوط به لایروبی با هدف تسریع و بهبود کیفیت فرآیند آبرسانی به شالیزارها در راستای حمایت از بخش کشاورزی باید انجام شود، افزود: وجود آب بندان ها علاوه بر تأمین آب کشاورزی، در فعالیت‌های اقتصادی، ایجاد فرصت‌های اشتغالزایی مانند آبزی پروری، گردشگری، ورزش‌های آبی و نیز مهار آب‌های سطحی در مواقع بروز سیلاب مهم و حیاتی است که باید به آن توجه ویژه‌ای شود.

وی با تاکید بر اینکه همه باید منفعت خود را با رفتار اکوسیستم تطبیق دهیم گفت: امروز بسیاری از آب بندان ها به دلیل بی توجهی به مرداب تبدیل شدند که سبب تغییر در پوشش گیاهی و خاک شده است به طوری که حتی تولید گازهای گلخانه‌ای در برخی از آب بندان ها را شاهد هستیم.

سعادتی ادامه داد: مقابله با خشکسالی و تداوم کشاورزی شمال فقط با بازگشت آب بندان ها به چرخه مدیریت صحیح آب امکان پذیر است به همین منظور لازم است در حفاظت از کشور عزیزمان که در لبه تیغ خشکی و کویری قرار دارد از این ظرفیت به وجود آمده به عنوان میراث ماندگار اجدادی حمایت و نگهداری شود.

آب بندان ها یا استخرهای سنتی ذخیره آب؛ از دیرباز پشتوانه اصلی منابع آبی شالیزارهای مناطق شمالی کشور بوده و در مواقع خشکسالی بویژه در سال‌های اخیر به عنوان یک جایگزین مناسب شبکه‌های آبیاری عمل کرده است و روند روبه رشد تخریب و تصرف اراضی تالابی و آب بندان ها، مرگ تدریجی آن را دامن زده است.