ادعای ارتباط زلزله با مرگ نهنگ‌ها
منبع روزنامه پیام ما
پس از زلزله بزرگ ترکیه و سوریه، ۱۰ نهنگ در سواحل قبرس به گل نشستند
اداره شیلات و تحقیقات دریایی قبرس: اینکه تعداد زیادی نهنگ در سواحل نزدیک به محل زلزله به گل نشسته، نمی‌تواند تصادفی بوده باشد. به نظر می‌رسد که تلف شدن آنها ممکن است به اثرات زلزله مرتبط باشد
اخبار سبز کشاورزی | پس از زلزله مرگبار ترکیه و سوریه، احتمال ارتباط مرگ نهنگ‌ها با این حادثه مهیب خبرساز شده است. اداره شیلات و تحقیقات دریایی قبرس می‌گوید مرگ این نهنگ‌ها شاید با زمین‌لرزه ویرانگری که با وقوع آن تاکنون بیش از ۲۴ هزار نفر جان باخته‌اند، ارتباط داشته باشد. این گمانه‌زنی در حالی است که پیش از این نیز در زلزله‌های بزرگی مثل زمین‌لرزه سال ۲۰۱۱ در نیوزیلند هم چنین موضوعی مطرح شده بود اما هرگز اثبات نشد.
اداره شیلات و تحقیقات دریایی قبرس تصویری از نهنگی که روز جمعه در سواحل شمالی قبرس، در نزدیکی روستای آرگاکا به گل نشست منتشر کرده و خبر داده است که تا روز جمعه ۱۰ نهنگ مرده به سواحل این کشور آمده‌اند
مسئولان قبرس روز جمعه درباره ارتباط مرگ نهنگ‌ها در سواحل شرق شهر «پولیس کریسوخوس» و زمین‌لرزه‌های مهیب این هفته در ترکیه و سوریه سخن گفتند. به گزارش رویترز، طبق اطلاعات اداره شیلات و تحقیقات دریایی قبرس، ۶ نهنگ غازنوک روز جمعه پیدا شدند و چهار نهنگ مرده دیگر هم روز پنجشنبه به ساحل آمدند.
در بیانیه‌ای که این اداره منتشر کرده آمده است: از نهنگ‌هایی که روز پنجشنبه پیدا شدند، سه فرد به دریا بازگردانده شدند و چهارمین نهنگ تلف شد.
البته معلوم نیست که این نهنگ از ابتدا مرده به ساحل رسیده یا اینکه به دریا برگردانده شده و روز جمعه با نهنگ‌های مرده دیگر به گل نشسته است. این نهنگ‌ها از گونه غازنوک (غازمنقاری) هستند که بیشتر با نام نهنگ منقاری کوویر شناخته می‌شوند. نکته مهم برای مسئولان این کشور این است که دیدن این گونه نهنگ در قبرس چندان متداول نیست.
یانیس روانو: سایر علل احتمالی مرگ این نهنگ‌ها می‌تواند مانورهای نظامی یا عملیات لرزه‌ای برای کشف هیدروکربن‌ها باشد. هرچند در هفته‌های اخیر انجام چنین فعالیت‌هایی در منطقه گزارش نشده است. با این همه کارشناسان اداره شیلات قبرس اکنون در حال بررسی لاشه نهنگ‌ها هستند تا مشخص کنند که آیا به دلیل تاثیرات زمین‌لرزه بر اکوسیستم منطقه تلف شده‌اند یا خیر
زمین‌لرزه‌های بزرگ روز دوشنبه در ترکیه و سوریه که ده‌ها هزار کشته بر جای گذاشت، در شرق جزیره مدیترانه و قبرس هم احساس شد. این نهنگ‌ها هم در بخش کوچکی از خط ساحلی شمالی قبرس که تحت کنترل دولت بین‌المللی شناخته شده این جزیره است، پیدا شده‌اند.
یانیس یوانو، از بخش تحقیقات ماهیگیری و دریایی به تلویزیون سیگما گفته است: «این پستانداران، یک سیستم پژواک‌یابی دارند که تحت تاثیر صداهای دریا قرار می‌گیرد؛ این صداها می‌تواند مانورهای نظامی، تمرین‌های لرزه‌نگاری یا زلزله‌های طبیعی منطقه باشد.»
یوانو به رادیو دولتی CyBC هم گفته: «اینکه تعداد زیادی نهنگ در سواحل نزدیک به محل زلزله در ترکیه به گل نشسته، نمی‌تواند تصادفی بوده باشد. به نظر می‌رسد که تلف شدن آنها ممکن است به اثرات زلزله مرتبط باشد.» او اضافه کرد: «البته بعضی نهنگ‌هایی که روز جمعه پیدا شده‌اند، شاید همان‌هایی باشند که روز پنجشنبه به دریا بازگردادنده شده بودند.»
به گفته او سایر علل احتمالی مرگ آنها می‌تواند مانورهای نظامی یا عملیات لرزه‌ای برای کشف هیدروکربن‌ها باشد. هرچند در هفته‌های اخیر انجام چنین فعالیت‌هایی در منطقه گزارش نشده است. با این همه کارشناسان اداره شیلات قبرس اکنون در حال بررسی لاشه نهنگ‌ها هستند تا مشخص کنند که آیا به‌دلیل تاثیرات زمین‌لرزه بر اکوسیستم منطقه تلف شده‌اند یا خیر.
این تغییرات نیازمند بررسی است
مرگ نهنگ‌ها بعد از زلزله آنطور که مهدی زارع، استاد زلزله‌شناسی می‌گوید پدیده شایعی نیست و او هم تاکید می‌کند که در زلزله‌های گذشته چنین موردی را به یاد ندارد. زارع می‌گوید: «مرگ و میر آبزیان بعد از زلزله‌های گوناگونی مشاهده شده است. از زلزله منجیل در ایران و در سال ۱۳۶۹ گرفته تا زلزله‌هایی در ژاپن. به این ترتیب بعد از زلزله، سطح آب دریا و دریاچه‌ها مملو از ماهی‌های مرده شده بود اما تاکنون به خاطر ندارم بعد از زلزله خبری از مرگ نهنگ‌ها آمده باشد.»
او همچنین می‌گوید زلزله باعث افزایش ناگهانی دمای آب و یونیزاسیون می‌شود و در نتیجه این تغییرات، پستانداران دریایی هم با مشکلاتی روبه‌رو می‌شوند. «دلیل این تغییرات، نیازمند بررسی و ایجاد فضای لابراتوری برای تحقیق بوده است و به همین دلیل هم در ژاپن در دهه‌های هفتاد و هشتاد میلادی تحقیقاتی برای رسیدن به دلیل این مرگ‌ها بعد از زلزله انجام گرفت. اما در سال ۱۹۹۵ و بعد از زلزله مهیب کوبه، روش‌های لابراتوری جواب نداد و به این نتیجه رسیدند که این مدل مطالعه ضعیف است.»
مهدی زارع: در اتفاقاتی از این دست رسیدن به صحت وقایع بسیار مهم است و باید خبرهایی که ممکن است دقیق نباشند را صحت‌سنجی کرد.درباره دلایل مرگ نهنگ‌ها باید به نتیجه متقن رسید و با بررسی و آزمایش دقیق این موضوع را نشان داد. در همین زلزله اخیر صحبت از ترک خوردن سد آتاتورک و سدهای دیگر هم به میان آمد اما همچنان از صحت آنها بی‌اطلاعیم
به گفته او، تحقیق بر روی مرگ و میر حیوانات در آب پس از زلزله در چین هم مورد توجه بوده و اداره ملی زلزله چین که اسمش در سال ۲۰۰۳ عوض شد، تحقیقات روی موجودات زنده و پیش‌بینی زلزله را در دستور کار خود قرار داده است.
زارع اما تاکید می‌کند که در اتفاقاتی از این دست رسیدن به صحت وقایع بسیار مهم است و باید خبرهایی که ممکن است دقیق نباشند را صحت‌سنجی کرد. او اضافه می‌کند: «درباره دلایل مرگ نهنگ‌ها باید به نتیجه متقن رسید و با بررسی و آزمایش دقیق این موضوع را نشان داد. در همین زلزله اخیر صحبت از ترک خوردن سد آتاتورک و سدهای دیگر هم به میان آمد اما همچنان از صحت آنها بی‌اطلاعیم.»
مرگ نهنگ‌ها در زلزله‌های پیشین
پیش از این در سال ۲۰۱۱، بعضی کارشناسان مرگ بیش از صد نهنگ و دلفین در سواحل تاسمانی را با زلزله مرتبط دانستند. در آن زمان دانشمندان با سوالات مشابهی درباره ارتباط مرگ ۱۰۷ نهنگ خلبان در انتهای جنوبی خلیج میسون در جزیره استوارت مواجه شدند؛ تفاوت این سوالات اما در این بود که نهنگ‌ها ۴۸ ساعت پیش از وقوع زلزله مرگبار کرایست چرچ به ساحل نشسته بودند.
در این مورد روشل کنستانتین، زیست‌شناس دریایی دانشگاه اوکلند معتقد است: «زمین‌لرزه و به گل نشستن نهنگ‌ها احتمالا ارتباطی با هم ندارد. هیچ مدرک مستدل و محکمی مبنی بر ارتباط این موضوع با رخدادهای زلزله وجود ندارد. این رویدادها برای پستانداران دریایی عمدتاً بی‌اهمیت است.»
به گفته او دلایل بسیاری نهنگ‌ها را به ساحل می‌کشاند و این رویدادی پیچیده و غیرمعمول نیست. چرا‌که به‌گل نشستن دسته‌جمعی نهنگ‌ها در سواحل نیوزیلند تقریبا هر یک سال و نیم اتفاق می‌افتد.
چنین تجربه‌ای سبب شد که وقتی در سال ۲۰۱۷ بیش از ۴۰۰ نهنگ در سواحل نیوزیلند به گل نشست، بار دیگر بسیاری از وقوع یک زلزله قریب‌الوقوع ترسیدند و این شایعه دهان به دهان چرخید و حتی به رسانه‌ها راه یافت. البته از این نهنگ‌ها ۱۰۰ فرد زنده ماندند و به دریا برگشتند اما تلف شدن ۳۰۰ نهنگ موضوعی نبود که مورد توجه قرار نگیرد. در آن زمان هم بعضی رسانه‌ها نوشته بودند که در هفته‌های قبل از زلزله بزرگ اقیانوس هند که باعث سونامی فاجعه‌بار سال ۲۰۰۴ و مرگ بیش از ۲۳۰ هزار نفر شد، بیشتر از ۱۷۰ نهنگ در سواحل استرالیا و نیوزیلند به گل نشسته بودند.
در این مورد بسیاری به ادعای یک استاد کالج پزشکی کاناچور در هند استناد می‌کرد که گفته بود: «بر اساس مشاهده من که در طول سال‌ها تایید شده، خودکشی دسته‌جمعی نهنگ‌ها و دلفین‌ها که به طور پراکنده درهمه‌جا اتفاق می‌افتد، به‌نوعی با تغییر و اختلال در مختصات میدان الکترومغناطیسی و حرکت صفحات ژئوتکتونیکی مرتبط است». این ادعاها البته هرگز تایید نشد و دانشمندان هم هرگونه احتمال ارتباط زلزله با مرگ نهنگ‌ها را رد کردند.
منبع روزنامه پیام ما
