گامی بلند برای حفاظت از جنگل‌های آمازون

ایالات متحده آمریکا می‌خواهد به صندوق چندجانبه‌ای که با هدف مبارزه با جنگل‌زدایی در برزیل تاسیس شده بپیوندد. رئیس جمهور برزیل می‌گوید به تعهد برای توقف کامل جنگل‌زدایی تا سال ۲۰۳۰ پایبند است.

اخبار سبز کشاورزی ؛ لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، وقتی ژانویه امسال به‌عنوان رئیس‌جمهور برزیل انتخاب شد، انتخاب سختی انجام داد و مارینا سیلوا، چهره شناخته شده کارگری و حامی جنگل‌ها را به سِمت وزیر محیط زیست انتخاب کرد. انتخاب او راه روشنی را برای حفاظت از آمازون و بهبود اوضاع محیط زیست نشان می‌داد و این در حالی بود که در هفته نخست شروع به کارش هم صندوق حفاظت از آمازون را بار دیگر احیا کرد.

بیشتر بخوانیم: رکورد جنگل‌زدایی در آمازون شکست

هفته گذشته نیز جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا برای گفت‌وگو در مورد حفاظت از جنگل‌های آمازون، میزبان لولا بود و آمریکا در این سفر اعلام کرد که به صندوق چندجانبه‌ای که با هدف مبارزه با جنگل‌زدایی آمازون تاسیس شده خواهد پیوست. صندوقی که از سوی آلمان و نروژ برای حمایت از جنگل‌های بارانی و پروژه‌های توسعه پایدار راه‌اندازی شده است و حالا حضور آمریکا در این صندوق هم گامی بزرگ خواهد بود.

لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور چپگرای برزیل، در سفرش به ایالات متحده آمریکا که همراه با مارینا سیلوا، وزیر محیط زیستش انجام گرفت، بر حمایت از دموکراسی برزیل و تعهدات محیط زیستی مشترک تمرکز داشت. قبل از این سفر، برزیل علیه معدنی طلا که به صورت غیرقانونی در منطقه حفاظت‌شده یانومامی در شمال برزیل در حال فعالیت و تخریب جنگل بود، عملیاتی اجرایی انجام داد تا تعهدش را برای حفاظت از جنگل‌های بارانی آمازون تقویت کند.

ایالات متحده در حال بررسی پیوستن به یک صندوق چندجانبه با هدف مبارزه با جنگل‌زدایی آمازون در برزیل است. پیش از این رویترز خبر داده بود که دولت بایدن به دنبال پیوستن به صندوق ۱.۳ میلیارد دلاری است و نوشته بود: «کمک ایالات متحده به صندوق تحت مدیریت برزیل بر تجدید روابط بین دو کشور پس از دوره اخیر روابط سرد تأکید می‌کند.»

روابط بین دو دموکراسی بزرگ نیمکره غربی در زمان ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور راست افراطی برزیل، متحد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق جمهوری‌خواه آمریکا، سرد بود و حالا برزیل مشتاق است که کشورهای بیشتری به صندوق آمازون کمک کنند. این صندوق از سوی آلمان و نروژ برای حمایت از جنگل‌های بارانی و پروژه‌های توسعه پایدار راه‌اندازی شده است.

اما قبل از ریاست‌جمهوری لولا، حفاظت از محیط زیست ضعیف شده بود و بولسونارو استخراج معادن و تخریب در جنگل‌های آمازون را تشویق می‌کرد. به طوری که جنگل‌زدایی در این منطقه به بالاترین حد خود در ۱۵ سال گذشته رسیده بود.

به گفته مایکل آرسلانیان نتو، سفیری که در وزارت امور خارجه برزیل بر امور قاره آمریکا نظارت می‌کند «برزیل بار دیگر به قهرمان مذاکرات اقلیمی تبدیل شده و به دنبال مشارکت و تعهد مالی سایر کشورها است».

با امتناع بولسونارو از شکست در انتخابات اکتبر، طرفداران او هشتم ژانویه به ساختمان‌های دولتی یورش برده بودند. بنابراین لولا تحت فشارهای بسیاری به این سفر آمد تا حمایت از نهادهای دموکراتیک برزیل را نشان دهد. بولسونارو ۴۸ ساعت قبل از ادای سوگند لولا به فلوریدا پرواز کرد و برای اقامت در ایالات متحده ویزای توریستی درخواست کرده است.

تغییر اقلیم و توسعه پایدار، اولویت برزیل و آمریکا

این دیدار در نهایت باعث شد تا آن‌طور که کاخ سفید گزارش داده، بیانیه‌ای مشترک میان آمریکا و برزیل صادر شود. آنها در دیداری در واشنگتن تاکید کردند که تقویت دموکراسی، ترویج احترام به حقوق بشر و رسیدگی به بحران اقلیمی در دستور کار مشترک آنهاست.

در بیانیه آنها به این اشاره شد که برزیل و آمریکا تغییر اقلیم، توسعه پایدار و گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر را در اولویت خود قرار می‌دهند. بر این اساس، نقش اصلی برزیل و ایالات متحده در همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه، از جمله بر اساس کنوانسیون سازمان ملل متحد درباره چارچوب تغییر اقلیم (UNFCCC) به رسمیت شناخته شد.

بایدن و لولا در این دیدار ایجاد کارگروه تغییر اقلیم آمریکا-برزیل (CCWG) در سال 2015 را یادآوری کردند و تصمیم گرفتند که به این کارگروه دستور دهند تا در اسرع وقت، برای بحث درباره زمینه‌های همکاری، همچون مقابله با جنگل‌زدایی و تخریب جنگل‌ها، تقویت اقتصاد زیستی، تقویت استقرار انرژی پاک، تقویت اقدامات سازگاری و ترویج شیوه‌های کشاورزی کم‌کربن تشکیل جلسه دهد.

بر اساس این بیانیه، به‌عنوان بخشی از این تلاش‌ها، ایالات متحده قصد خود را برای همکاری با کنگره برای تامین بودجه برای برنامه‌های حفاظت از آمازون، از جمله حمایت اولیه از صندوق آمازون، و سرمایه‌گذاری در این منطقه‌ی حیاتی اعلام کرد.

روسای جمهور همچنین عزم خود را برای مبارزه با گرسنگی و فقر، تقویت امنیت غذایی جهانی، تقویت تجارت و رفع موانع، ارتقای همکاری اقتصادی و تقویت صلح و امنیت بین‌المللی ابراز کردند.

آنها همچنین درباره اثرات جهانی تنش‌ها بر امنیت غذایی و انرژی، به‌ویژه در فقیرترین کشورهای جهان ابراز نگرانی و از ادامه طرح غلات دریای سیاه حمایت کردند.

در این دیدار همچنین لولا داسیلوا بر تعهد برزیل برای توقف کامل جنگل‌زدایی تا سال ۲۰۳۰ تأکید کرد و به بایدن گفت: «می‌توانم اطمینان دهم ایالات‌متحده و سایر کشورهای جهان می‌توانند روی برزیل در مبارزه برای حفظ جنگل‌های بارانی آمازون حساب کنند.»

لولا و بایدن در نهایت بر قصد خود برای تقویت همکاری در نهادهای چندجانبه، به‌ویژه در چارچوب ریاست آتی برزیل بر گروه جی‌۲۰ تاکید کردند.

تلاش‌های محیط زیستی رئیس‌جمهور جدید

لولا از زمان روی کار آمدن به عنوان رئیس‌جمهور، یعنی ابتدای ژانویه، چندین فرمان مرتبط با تغییر اقلیم و محیط زیست را در اولین هفته کار خود امضا کرد. یکی از آنها تأسیس دوباره صندوق آمازون بود. دیگری تلاش برای تامین مالی کاهش روند جنگل‌زدایی بود. از جمله دیگر فعالیت‌های او در شروع کار، لغو فرمان ۲۰۲۲ بود که توسط بولسونارو امضا شده بود و به دنبال گسترش و قانونی کردن استخراج طلای معدن «گربه وحشی» در مقیاس کوچک بود، که زمین را از پوشش گیاهی پاک می‌کند، آبراه‌ها را آلوده می‌کند و اغلب به صورت غیرقانونی در سرزمین‌های بومی در آمازون انجام می‌شود. بعد از آن مارینا سیلوا به سرعت دست به کار شد و ایجاد یک مرجع ملی برای امنیت اقلیمی را اعلام کرد، دفتری که -در صورت تایید کنگره برزیل- بر اجرای سیاست اقلیمی کشور نظارت خواهد کرد.

به گفته ناتالی آنترستل، رئیس موسسه Talanoa، راه‌اندازی یک اتاق فکر متمرکز برای رسیدگی به سیاست اقلیمی در ریودوژانیرو، بیشتر از احیای رهبری آب و هوایی برزیل مورد نیاز است. او می‌گوید که دولت لولا باید با تجدید ساختار وزارت محیط‌ زیست و تغییر اقلیم و با بازگرداندن مأموریت آژانس‌هایی که در آن مستقر هستند -که همگی در چهار سال گذشته بی‌ثبات شده‌اند- شروع کند. در زمان بولسونارو، بودجه محیط‌ زیست برزیل در مقایسه با سال 2014 (زمانی که بودجه در اوج خود بود) بیش از 70 درصد کاهش یافت، و به پایین‌ترین سطح خود در 17 سال گذشته رسید.

ریکاردو گالوائو، مدیر سابق INPE، که مانند مارینا سیلوا، بخشی از تیم انتقالی بود که به لولا مشاوره می‌داد، می‌گوید: «اگر دولت جدید برزیل سیاست محیط زیستی کشور را بازسازی کند، علم باید نقش مهمی را ایفا کند.» به گفته گالوائو، تیم انتقال ایجاد دفتری را به آمازون توصیه کرد تا در وزارت علوم، فناوری و نوآوری قرار گیرد. لولا از این توصیه پیروی کرد و در اولین روز ریاستش، در یکم ژانویه، معاونت علمی و فناوری آمازون را تاسیس کرد.

او ادامه می‌دهد: «ایده این است که به نظارت بر توسعه علمی در منطقه و ایجاد توسعه پایدار مبتنی بر تنوع زیستی کمک کنیم». این به معنای یافتن راه‌هایی است که به عنوان مثال، با برداشت محصولات غیرچوبی جنگلی مانند روغن‌های گیاهی یا میوه‌ها عملی می‌شود و امکان توسعه اقتصادی در آمازون بدون از بین بردن گونه‌های گیاهی و جانوری رخ می‌دهد.

پائولو آرتاکسو، فیزیکدان دانشگاه سائوپائولو هم معتقد است که برنامه‌های اقلیمی لولا بدون بودجه امکان‌پذیر نخواهد بود و این چیزی است که دانشمندان به دنبال آن هستند. آرتاکسو می‌افزاید، افزایش بودجه علم و فناوری، و همچنین افزایش کمک هزینه‌های تحقیقاتی، از نشانه‌های موفقیت در این راه خواهد بود.