بزرگ‌ترین کریدور سبز ایران در معرض تهدید+ ویدئو

به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ آنطور که شواهد و قرائن حاکی است با وجود دریافت پیشنهاد ثبت چنارهای جاده گرگان، این اثر در میراث فرهنگی کشور به ثبت نرسید؛ زیرا هیچ سازمان مرتبطی در گرگان حاضر نشد تا مسئولیت حفاظت از آنها را برعهده گیرد.

چنار نام علمی Platanus سرده‌ای از درختان بومی نیم‌کره شمالی است. درخت چنار درختی بزرگ و زیبا با برگ‌های پنچ‌پر است.

از تنه این درخت در صنایع چوب و تولید زغال استفاده می‌شود و برگ درخت چنار در تولید کود و تولید کمپوست اهمیت به‌سزایی دارد.

گلدهی چنار در فصل بهار انجام می‌شود و سپس میوه‌ها که به شکل کوزه‌های کوچک سبز رنگ هستند به شکل فندق‌های خشک و مرکب در آمده و می‌رسند.

درخت چنار معمولا در کنار نهرها و جویبارها و اراضی مرطوب می‌روید و در درخشندگی آب‌های جاری به زیبایی خیره‌کنندگی خودنمایی می‌کند.

درختان چنار بلندقامت و با برگ‌های پهن بوده و ارتفاع آن‌ها به ۳۰ تا ۵۰ متر می‌رسد در پاییز برگ‌های آن‌ها می‌ریزد هر چند نسبت به خشکسالی مقاوم هستند.

چنار از دیرباز مورد احترام و توجه ایرانیان بوده ‌است، ایرانیان در گذشته چنار را نماد برکت و رونق می‌دانستند؛ از همین‌رو در برخی مناطق چنار درخت مراد نامیده می‌شد و چنارهای کهنسال برای مردم مقدس شمرده می‌شد.

تقدس چنارهای کهنسال در ایران به حدی بود که ایرانیان به شاخه‌های درختان کهنسال آسیب وارد نمی‌کردند، این درختان را برآورنده حاجات نیازمندان می‌دانستند و بناهای مقدسشان مانند مساجد و معبدها را در کنار این درختان بنا می‌کردند.

چنار شاه‌درختان 

چنار از درختان عظیم با طول عمر زیاد در ایران است که به‌جهت داشتن خصوصیات اعجاب‌انگیز خود به یک نماد و درخت مقدس در بین مردمان ایران باستان تبدیل شده است.

چنار به‌قدری افراشته و بلند و با طول عمری بلند است که در بین دهقانان ایران، شاه‌درختان لقب گرفته است.

عظمت چنار دلیلی بر تقدس این درخت افراشته نیست، بلکه چنار هر ساله پوست می‌اندازد و شاخه‌های تنومندش به رنگ سبز روشن درمی‌آید.

این تازه و جوان شدن هر ساله قداست خاصی به آن بخشیده است. از آنجایی که جوانی یکی از شرایط باروری است، در نتیجه در ایران قدیم چنار نمادی از غنا، باروری، زندگی دوباره، سرسبزی طبیعت و مظهری از برکت و نعمت بخشیدن ابدی خدایان و ارواح شمرده می‌شده است.

چنار در ادبیات ایرانیان نیز پرکاربرد است، برای مثال پروین اعتصامی در جایی می‌گوید:

ز چنار آموز ای دوست گران‌سنگی/ چه شوی بر صفت بید ز بادی خم

یا سنایی در یکی از غزلیاتش می‌فرماید:

چون شکوفه گرد بدعهدی مگرد/ تا مگر باقی بمانی چون چنار.

برگ چنار در شعر کلاسیک پارسی به سبب شباهت به پنجه آدمی، اغلب به دست تشبیه شده است. تا برآید جام‌های سرخ مُل از شاخ گل/ پنجه‌های دست مردم سر فرو کرد از چنار (فرخی)

گرگان شهر چنارهای قدیمی

درختان چنار گرگان که سالیان طولانی زمان برد تا به نماد تنومند مسیرهای ورودی غربی گرگان از سمت شهرستان‌کردکوی و شرقی گرگان از سمت شهرستان علی‌آباد، تبدیل شوند این روزها برای احداث دوربرگردان در غرب گرگان در ورودی روستای نودیجه در معرض قطع قرار گرفته‌اند، موضوعی که با واکنش منفی فعالان اجتماعی و دوستداران محیط زیست روبه‌رو شده است.

درختان ریه‌های یک شهر هستند، آنها علاوه‌بر زیبایی تأثیر روحی و روانی مثبتی داشته و در سلامت افراد جامعه نقش مهمی را ایفا می‌کنند؛ بنابراین باید به هر نحو ممکن آنها را حفظ کرد.

این کریدور و‌تونل سبز ۳۰ کیلومتری درختان قدمتی ۶۰ ساله دارند و به نوعی نماد شهر محسوب می‌شوند و باید به هر شکل ممکن آنها را حفظ کرد.

در این وانفسای تغییرات اقلیمی و غوغای ریزگردها و آلودگی هوا که هر روز شهرهای زیادی را درگیر می‌کند و با توجه به این‌که سالیان دراز طول می‌کشد تا یک نهال به ثمر برسد نباید داستان بی‌پایان مرگ تدریجی درخت‌ها را ندید گرفت.

گفتنی است، سال ۱۳۹۲ شورای شهر گرگان پیشنهاد کرد 30 کیلومتر درختان چنار ورودی و خروجی شهر گرگان به ثبت آثار طبیعی کشور برسد ردیف بی‌نظیری از درختان چنار شاداب که همچون سربازانی در بیرون شهر صف کشیده‌اند تا به مسافران خوش آمد گویند.

بزرگ‌ترین کریدور سبز ایران که کاشت و چگونگی نگهداری درختانش از آسیب انسان‌ها و دام‌ها خود داستانی خواندنی از ۶۰ سال پیش است و این روزها به خاطر ساخت و سازهای اطراف شهر در معرض تهدید هم قرار گرفته، اما آنطور که شواهد و قرائن حاکی است با وجود دریافت پیشنهاد ثبت چنارهای جاده گرگان، این اثر در میراث فرهنگی کشور به ثبت نرسید؛ زیرا هیچ سازمان مرتبطی در گرگان حاضر نشد تا مسئولیت حفاظت از آنها را برعهده گیرد.

گرگان شهر چنارهای قدیمی است، اما در این میان 13 درخت چنار کهنسال وجود داشت که همگی در سال 1350 یعنی ۵۳ سال پیش به شماره 1363 به ثبت آثار منطقه‌ای رسیده بود، اما از شمار این درختان تعداد انگشت‌شماری باقی مانده و چنار بالا بلند 26 متری محله سبزه مشهد یکی از همین 13 چنار است.

گرگان شهری قدیمی است که چنارهای کهنسال دیگری داشته و دارد چنارهایی که نه فقط قدمت صدها ساله بلکه سرسبزی و شادابی ویژگی بارز آن ها به شمار می‌رود درختانی که در گوشه و کنار شهر به وفور پیدا می‌شود؛ اما هیچ یک از آنها حتی یک پلاک برای معرفی به مردم ندارد، درحالیکه شهرت آنها کمک بزرگی در حفظ و حراست‌شان می‌کند.

در پایان باید گفت که هرگونه ایجاد ‌حریق، گودکنی و عملیات خاک‌برداری در حاشیه این کریدور سبز می‌تواند تهدیدی برای حیات این درختان باشد و‌ در حقیقت تهدیدی برای بقای شهروندان که از سایه و خدمات فراوان اکولوژیکی این درختان بهره می‌برند.

امید است که مقامات محترم مسئول استان جلو هرگونه سازه نامانوس که به حیات این اکوسیستم صدمه می‌زند را گرفته و در امور ثبت ملی این درختان و‌ شناسنامه‌دار کردن این درختان کوشا باشند.