ثبت جهانی هگمتانه و بار دیگر عظمت تمدن ایران زمین

اخبار سبز کشاورزی؛ در چهل‌وششمین کمیته میراث جهانی، هگمتانه به عنوان بیست‌وهششتمین پرونده ثبت‌جهانی کشور به فهرست یونسکو اضافه شد؛ اتفاقی که نه تنها کام مردم همدان را با تحقق این آرزوی دیرینه آنها شاد کرد که سندی دیگر از غرور ملی و اصالت ایرانی همه شهروندان از هر قوم و شگرایشی را ممهور و ثبت کرد.

هیات ایرانی در راس هیاتی  با سفر به کمیته میراث جهانی یونسکو در دهلی نو هندوستان در نهایت محوطه باستانی هگمتانه که دربردارنده شواهد بی شمار و شگرفی از دوره ماد، هخامنشی، اشکانی و ساسانی را درون خود حفظ کرده، با اجماع اعضای کمیته میراث جهانی یونسکو به ثبت جهانی رسید.

در بررسی اولیه نهاد ارزیابی کمیته میراث جهانی با نام اختصاری ایکوموس، پرونده پیشنهادی ایران با عنوان هگمتانه و مرکز تاریخی همدان که شامل دو بخش محوطه باستانی و بخش مرکز تاریخی شهر همدان بود به زمانی دیگر موکول شد اما در نهایت با اصلاح و تدوین پرونده پیشنهادی در دستور کار قرار گرفت و پس از رایزنی های فراوان با ثبت جهانی محوطه باستانی هگمتانه موافقت شد و این اثر به عنوان بیست و هشتمین میراث جهانی ایران به ثبت یونسکو رسید.

به دنبال این اتفاق ملی که در پاسداشت تاریخ کشور رخ داد، مسعود پزشکیان ضمن تشکر از زحمات کارشناسان و مدیران این رویداد را به همه مردم ایران تبریک گفت و تاکید کرد که در دولتش به پاسداشت میراث فرهنگی و توجه به مقوله گردشگری و صنایع دستی، اهتمام خواهد ورزید.

 تاکید پزشکیان به اتحاد اقوام ایرانی

در پیام تبریک رئیس جمهور که به مناسبت ثبت جهانی هسته اصلی هگمتانه منتشر شده، بحث اتحاد اقوام ایرانی بار دیگر مورد تاکید قرار گرفته است. در متن این پیام آمده: «تپه هگمتانه، نماد اتحاد اقوام ایرانی از دوره ماد و گسترش و پاسداری از آن در دوره‌های هخامنشی، اشکانی و ساسانی است.»

پزشکیان، یادآور شده که «تاریخ و فرهنگ و تمدن ایران زمین همواره در تارک جهان می‌درخشد و امروز ثبت جهانی تپه هگمتانه به‌ عنوان بیست و هشتمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی بار دیگر شکوه تمدن ایران زمین را یادآور شد.»

پیام رئیس دولت چهاردهم اینگونه ادامه یافته است که «همدان، شهر کهن و دیرپاست و آثار تاریخی و فرهنگی فراوانی را از دوران مختلف در خود جای داده است، در متون تاریخی بازمانده از دوره‌های پیشین در ایران و خارج از ایران نیز این شهر جایگاه خاصی داشته و رویدادها و حوادث تاریخی این شهر، نشانی از اهمیت والای آن دارد، اما همیشه همدان از دوره‌های پیش از اسلام تاکنون، مهد علم و دین بوده است.»

رئیس جمهور قید کرده: «همدان در دوره اسلامی، همچنان با تاریخ ایران پیوند تنگاتنگ داشته و بسیاری از وقایع تاریخی در دوران اسلامی را رقم زده است.»

پزشکیان در نهایت آورده است که «ضمن تشکر از زحمات کارشناسان و مدیران بابت ثبت جهانی تپه هگمتانه به‌ عنوان بیست و هشتمین اثر ثبت جهانی ایران در یونسکو، این رویداد را به همه مردم عزیز ایران تبریک می‌گویم و به پاسداشت میراث فرهنگی در این دولت و توجه به مقوله گردشگری و صنایع دستی، اهتمام خواهیم ورزید.»

با هم بودن دستاورد اصلی ثبت جهانی هگمتانه است

همانطور که ذکر شد، آماده‌سازی پرونده ثبت جهانی هگمتانه از سال‌ها قبل آغاز شده بود. مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان در این خصوص توضیح داده که در طول سالیان گذشته همگی تلاش کردند تا لحظه مهم جهانی شدن همدان را در تاریخ ثبت کنند.

محسن معصوم‌علیزاده به مهر گفته: در دو سال گذشته اقدامات مهمی برای برطرف کردن موانع ثبت جهانی انجام شد و ارزیابی اولیه ارزیاب یونسکو در شهریورماه سال قبل از پرونده مثبت بود، علاوه بر این در طول یکسال قبل فضای همدلی و هم‌افزایی در همدان شکل گرفت و راه برای جهانی شدن هموار شد.

او با اشاره به اینکه با هم بودن دستاورد اصلی ثبت جهانی هگمتانه است، تاکید کرده که همدان ارزش معرفی شدن به جهانیان را دارد و امیدواریم با تحقق این امر مهم شور، نشاط و امید نیز در جامعه محلی بیشتر شود و با جهانی شدن، تاریخ و تمدن غنی و هویت کهن‌ترین پایتخت ایران را به جهانیان مخابره می‌کنیم.از سوی دیگر، استاندار همدان، ثبت جهانی هگمتانه را نقطه عطفی در تاریخ و گردشگری همدان دانسته و گفته: طی سه سال گذشته با اقدامات و پیگیری‌های ویژه و همکاری دستگاه‌های اجرایی مرتبط و مدیریت شهری، توانستیم فضای مناسبی برای این ثبت جهانی فراهم کنیم.به گزارش ایلنا از همدان، علیرضا قاسمی‌فرزاد ضمن صدور پیام تبریک، از علیصدر و هگمتانه، ۲ بال گردشگری استان همدان هستند و در کنار این ۲ جاذبه بی‌نظیر جهانی، بیش‌از هزار و ۹۰۰ جاذبه‌ تاریخی، گردشگری و فرهنگی همدان نیز توجه گردشگران را جلب می‌کند.

قدم بعدی ثبت محیط پیرامونی هگمتانه است

اما  مدیر کل اداره ثبت و حریم آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در خصوص ثبت جهانی«هسته مرکزی شهر هگمتانه» یعنی «تپه تاریخی هگمتانه» توضیحاتی را ارائه کرد.

با توجه به صحبت هایی که از قبل مطرح می شد، قرار بود منظر فرهنگی ثبت شود اما یونسکو تنها با ثبت خود هگمتانه موافقت کرده؛ علیرضا ایزدی، در گفت‌وگویی رسانه ای به میراث خبر توضیح داده که دو نگاه بود که تپه هگمتانه که هسته اصلی تاریخی شهر است چون بقیه بیرون از محوطه است؛ هرچند در برخی نقاط مثل میدان امام شواهد تاریخی داریم اما آنچه می بینیم آثار دهه های اخیر و ساخت و سارزهای اخیر هم در آن مشاهده می شود.

ایزدی افزوده است که حداقل گروه ما سه بار در ایکوموس چانه زنی ها و رایزنی های خود را انجام داده اند و ما گفتیم خود مجموعه تپه را  به عنوان هسته اصلی ثبت کنیم و بعد به سمت بحث پیرامونی برویم و این منطقی تر بود.به گفته مدیر کل اداره ثبت و حریم آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این چند روز هم دائم با 21 عضو کمیته میراث جهانی صحبت کرده ایم و نظر خودش را می داد ایکونوس و ایرادات را بیان می کرد و نهایتا 14 عضو از 21 عضو موافقت کردند و هسته تاریخی همدان تحت عنوان تپه هگمتانه به ثبت رسید.

ایزدی افزوده: آنچه برای ما امروز واجد ارزش واقعی بود این ثبت هسته اصلی بود و به هر حال یک عنصر به هسته اصلی ما اضافه شده و این کار سختی بود و عنوان منظر برای مجموعه ای که درگیر ساخت و سازهای بسیاری بود، وزنه سنگینی بود و ما امیدواریم مجموعه مدیریت شهری همسو و هماهنگ تر باشد تا بتوانیم منطقی تصمیم یبگیریم تا هم زندگی مردم را مختل نکنیم و تاریخ را حفاظت و حراست کنیم.

نام ایران در جهان پیچید

هگمتانه با بیش از دو هزار سابقه نخستین شهری دارای اصول شهرسازی است و یکی از معیارهای مهم در ثبت جهانی هگمتانه از سوی یونسکو نبوغ مهندسی بود که در پرونده به وضوح دیده می‌شد.

این محوطه تاریخی یکی از پرشکوه‌ترین پهنه‌های باستانی و نمادی از دیرینگی و پیشینه تاریخ و سرزمین ایران باستان است که البته یافته‌ها و کاوش‌های علمی و باستان‌شناسی پرشمار از این اثر ارزشمند خود گویای تاریخ چندین هزار ساله از شکوه، تمدن و فرهنگ مردمان همدان امروز است.

جهانی شدن هگمتانه از سال‌ها قبل درخواست مردم، فعالان و دوستداران میراث‌فرهنگی همدان بوده است و این موضوع طی چند سال اخیر جدی‌تر شد و عزمی جزم برای به ثمر نشستن دیر هنگام مطالبه مردم همدان به وجود آمد تا در نهایت در ششم مردادماه سال‌جاری هگمتانه به عنوان بیست‌وهشتمین اثر جهانی ایران در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.