نگاهی انتقادی به وضعیت گردشگری معلولان و کمتوانان در ایران
گردشگری برای همه، یا صرفا برای برخی؟
نمایشگاههای گردشگری، ویترینی برای نمایش توانمندیها و جذابیتهای یک کشور در حوزه گردشگری هستند.

اخبار سبز کشاورزی؛ اما آیا این نمایشگاهها، تصویری کامل از وضعیت گردشگری در ایران را ارائه میدهند؟ آیا تمام اقشار جامعه، از جمله معلولان و افراد کمتوان، در برنامهریزیها و خدمات گردشگری دیده شدهاند؟
متاسفانه، پاسخ به این سوالات منفی است. گردشگری در ایران، هنوز با چالشهای بسیاری در زمینه دسترسی و خدمات برای معلولان و افراد کمتوان روبروست.
در حالی که بسیاری از کشورها، گردشگری دسترسپذیر را به عنوان یک حق انسانی و یکی از ارکان اصلی توسعه گردشگری پایدار در نظر میگیرند، در ایران، این موضوع هنوز در حاشیه قرار دارد.
مشکلات و چالشها
- عدم وجود زیرساختهای مناسب: بسیاری از جاذبههای گردشگری، هتلها، رستورانها و وسایل حملونقل در ایران، برای معلولان و افراد کمتوان مناسبسازی نشدهاند. رمپهای ورودی، آسانسورهای مناسب، سرویسهای بهداشتی ویژه و مسیرهای دسترسپذیر، از جمله امکاناتی هستند که در بسیاری از مکانهای گردشگری ایران وجود ندارند.
- کمبود اطلاعات و خدمات: اطلاعات مربوط به دسترسپذیری مکانهای گردشگری، هتلها و خدمات حملونقل برای معلولان و افراد کمتوان، به سختی در دسترس است. تورهای گردشگری ویژه معلولان و افراد کمتوان نیز بسیار محدود و نادر هستند.
- نگرشهای منفی: نگرشهای منفی برخی از افراد و مسئولان در حوزه گردشگری، یکی دیگر از موانع توسعه گردشگری دسترسپذیر در ایران است. برخی از افراد، معلولان و افراد کمتوان را به عنوان گردشگرانی پردردسر و پرهزینه میبینند و تمایلی به ارائه خدمات به آنها ندارند.
- عدم وجود قوانین و استانداردهای مشخص: در ایران، قوانین و استانداردهای مشخصی در زمینه گردشگری دسترسپذیر وجود ندارد. این امر باعث میشود که ارائه خدمات به معلولان و افراد کمتوان، به صورت سلیقهای و بدون نظارت انجام شود.
راهکارها
- توسعه زیرساختهای مناسب: لازم است که تمامی جاذبههای گردشگری، هتلها، رستورانها و وسایل حملونقل در ایران، برای معلولان و افراد کمتوان مناسبسازی شوند. این امر نیازمند سرمایهگذاری و برنامهریزی دقیق است.
- ارائه اطلاعات و خدمات: اطلاعات مربوط به دسترسپذیری مکانهای گردشگری، هتلها و خدمات حملونقل برای معلولان و افراد کمتوان، باید به راحتی در دسترس باشد. تورهای گردشگری ویژه معلولان و افراد کمتوان نیز باید توسعه یابند.
- تغییر نگرشها: باید تلاش شود که نگرشهای منفی برخی از افراد و مسئولان در حوزه گردشگری، نسبت به معلولان و افراد کمتوان تغییر کند. معلولان و افراد کمتوان نیز حق دارند که از خدمات گردشگری استفاده کنند و باید به آنها احترام گذاشته شود.
- تدوین قوانین و استانداردهای مشخص: لازم است که قوانین و استانداردهای مشخصی در زمینه گردشگری دسترسپذیر در ایران تدوین شود. این امر باعث میشود که ارائه خدمات به معلولان و افراد کمتوان، به صورت استاندارد و با کیفیت انجام شود.
نتیجهگیری
گردشگری دسترسپذیر، نه تنها یک حق انسانی، بلکه فرصتی برای توسعه گردشگری پایدار و افزایش رضایت گردشگران است. با رفع مشکلات و چالشهای موجود در این زمینه، میتوان ایران را به مقصدی جذاب و دسترسپذیر برای تمامی افراد، از جمله معلولان و افراد کمتوان، تبدیل کرد. نمایشگاههای گردشگری، فرصتی مناسب برای نمایش تعهد ایران به توسعه گردشگری دسترسپذیر و جذب گردشگران معلول و کمتوان از سراسر جهان هستند.